نوع مقاله : علمی - پژوهشی
نویسندگان
1 استادیار گروه زبان و ادبیات عربی، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه خوارزمی، تهران، ایران.
2 دانشجوی دکتری زبان و ادبیات عربی، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه خوارزمی، تهران، ایران
چکیده
ادبیات «علمی- تخیلی اجتماعی» به تأثیر پیشرفتهای علمی و ایدئولوژیهای نوپدید بر انسان میپردازد. این امر به خودی خود نوعی آیندهنگری است که از خطرات و فاجعههایی که در آینده امکان رخ دادن آنها وجود دارد، روشنگری می کند. این بُعد از ادبیات علمی-تخیلی در ادبیات عربی از اهمیت ویژهتری برخوردار است زیرا کشورهای عربی اگر چه که هیچگاه در پیشرفتههای فناورانه پیشگام نبودهاند اما همیشه با بدترین فاجعههای اجتماعی دست و پنجه نرم کردهاند و طبیعتا بیشترین خلاقیت را نیز در این زمینه داشتهاند. پژوهش حاضر، تحلیلی آیندهنگرانه درباره رمان «یوتوبیا» براساس روش توصیفی- تحلیلی و با تکیه بر آراء صاحبنظران در زمینه ادبیات علمی- تخیلی اجتماعی ارائه میدهد زیرا شاخصههای این شاخه ادبی در رمان به وضوح دیده میشود. و به این نتیجه رسیده است که نویسنده، دوگانهای از آرمانشهر و ضد آرمانشهر را خلق کرده و در سراسر رمان آن را پیش میبرد تا در خلال آن از زخمهای اجتماعی پرده بردارد. به نظر میرسد که حقایق تلخ کشورهای عربی مانند: حمله فرانسه، جنگ تموز، وضعیت عراق و .... -که کشورهای عربی در تاریخ معاصر با آن روبرو بوده اند- الهام بخش او بوده و در نهایت هشدار میدهد که نسبت به ایدئولوژیهای نوپدید با دیده شک و تردید نگاه شود، زیرا ممکن است بهشتی که آرزوی تحقق آن میرود در سایهی این ایدئولوژیهای جدید، به یک جهنم بدیل شود که منجر به تضاد طبقاتی، حکومت دیکتاتوری، استعمار و دیگر مشکلات اقتصادی شود.
کلیدواژهها
References
- Books
- Aamir, M (2010). Sociology, pioneers and theories. Algeria: Dar Al-Umma for printing, publishing and distribution.
- Adam, R (2000). SCIENCE FICTION. First published. London and New York: Penn State University Press.
- Azzam, M (1994). Science fiction in literature. First Edition, Damascus: Talasdar.
- Khalid Tawfik, A (2008). Utopia, Cairo: Darmit.
- Qasim, M (1993). Science fiction twentieth century literature. Cairo: Arab Book House.
- Scholes, R (1996), Science Fiction, Translator Hussein Shoukry, Egypt: The Egyptian General Book Organization.
- Articles
- Al-Fraihat, A (2008). “Science Fiction in Heritage”; Science Fiction Magazine, No. 2, pp. 40-46.
- Hashemi, Seyed Hassan and others (1398), “Analysis of Digital Interactive Fiction of ‘Robe Mokhaiefeh’ by Ahmad Khalid Tawfiq”, Research in Arabic Language,Vol: 11, No. 21, pp. 85-99.
- Kawthar Ayed. (2012). La science-fiction arabe: Une transgression littéraire pour une transgression politique, Laboratoire des etudes maghrEbines, francophones, comparEes et mediation culturelle.
- Lundwall, Sam J. (1375), “What is a science-fiction story”, translated by: Mohammad Qasaa, Literature, No. 39, pp. 137-143.
- Medhat, J (1984). “The dialectic of modernity and contemporary in the science fiction novel”; Fosoul Magazine, No. 4, pp. 180-192.
- Mohamed (2017). “Egyptian Society in the Novel of Utopia”; Aqlam Alhind Magazine, year2, NO 4.
- Neil Gerlach and Sheryl N. Hamilton. (2003). Introduction: A History of Social Science Fiction, cience Fiction Studies Vol. 30, No. 2, Social Science Fiction, pp. 161-173.
- Ramli, M (2010). “In a science fiction novel”, Journal of Cultural Affairs, No. 31, pp. 29-38.
- Reuven, S (2012). “Science fiction in Arabic literature: Translation, adaptation, Original Writing and Canonization”, Arabic Language & Literature (Seoul) 2, pp. 209-229.
- Roger Allen. (1992). “The Mature Arabic Novel Outside Egypt.” In Modern Arabic Literature. eds. Muḥammad Muṣṭafā Badawī. Cambridge University Press: Cambridge, 193-223.
- Shishebor, E (2016). “Science Fiction and Postcolonialism: An Analysis of Ray Bradbury’s The Martian Chronicles”. A Thesis Submitted in Partial Fulfillment of Masters of Arts Degree in English Literature at Shahid Chamran Univiersity.
- Turabi, Q and Sayed Hussein, S (2014). “Naguib Mahfouz's novels in light of social criticism, with special attention to the novel The Children of Our Neighborhood”. Rays of Criticism, Year 14, NO 10, pp. 125-146.
- Theses
- Al-Yassin, M (2008). Science fiction in modern Arabic literature in the light of comparative studies. Under the supervision of Ghassan, Mortada, a university thesis for a master's degree in Arabic language and literature, Al-Baath University, College of Arts and Humanities, Department of Arabic Language.
- Custers, D. (2019). Arabic Science Fiction as Vehicle for Criticism The case of Ibrāhīm Naṣrāllah’s Ḥarb al- Kalb al- Thāniyyah, Presented in fulfilment of the requirements for the degree of Master of Arts in Arabic and Islamic Studies, KU LEUVEN, FACULTY OF ARTS, LEUVEN, BELGIË.