نوع مقاله : علمی - پژوهشی

نویسنده

• مهرعلی یزدان پناه

استادیار دانشگاه آزاد اسلامی، واحد قائم شهر، گروه زبان و ادبیات فارسی

چکیده

ارتباط تاریخی ایرانیان و اعراب، چه قبل از اسلام و چه بعد از آن، بر اهل تحقیق پوشیده نیست. جریان تأثیر وتاثّر متقابل این دو ملّت، عمری به درازای این ارتباط و جنبه‌های گوناگون آن دارد. ادبیات تطبیقی در صدد کشف و توصیف و تحلیل چنین ارتباطاتی است. زبان و ادبیات فارسی و مفاخر آن، همواره، منشاء تاثیرگذاری در ادب عربی بوده و از جایگاه بس بلندی نزد اعراب، به ویژه، اندیشمندان و ادبای بزرگ آن‌ها برخوردار بوده است. به نظر می‌رسد، پژوهش تطبیقی درباره‌ی عراق، به عنوان کشور همسایه، با توجه به اشتراکات گسترده‌ی فرهنگی، اعتقادی، تاریخی و ...، خالی از فایده نباشد. زبان و ادبیات فارسی از دیدگاه شعرای مورد نظر این پژوهش (زهاوی، رصافی، نجفی و جواهری) از جایگاه بسیار رفیعی برخوردار است و منبع الهام بسیاری از آن‌هاست. بیشتر آن‌ها خود را ملزم به یادگیری زبان فارسی می‌دانند. ادبیات فارسی نزد آن‌ها همسنگ ادب عرب، بلکه به روح عربی نزدیک‌تر است. در پس‌زمینه و پیش‌زمینه‌ی آثار آن‌ها هیچ ستیزی با زبان و ادب و قومیت ایرانی یافت نمی‌شود. نقش ارتباطات دوستی برخی از شعرای عراقی و ایرانی و سفرها واقامتهای آنها در ایران، در عمیق تر شدن این تأثیرها، قابل تأمل است. این مقاله به روش توصیفی و تحلیلی، در پی‌پاسخ دادن به این پرسش است که: دیدگاه شاعران مورد نظر این پژوهش درباره‌ی جایگاه زبان و ادب فارسی و مفاخر علمی و ادبی ایران چیست؟

کلیدواژه‌ها

• زبان و ادبیات فارسی
• شاعران عراق
• تأثیر و تاثّر
• ادبیات عربی