تهران، خیابان ولی عصر(عج)، خیابان توانیر، محله نظامی گنجوی، کوچه هفت پیکر(8)، خیابان نظامی گنجوی، پلاک33، موسسه آموزش عالی بیمه اکو دانشگاه علامه طباطبایی، طبقه6، اتاق 607، انجمن ایرانی زبان وادبیات عربی، کدپستی: 1434863111

نوع مقاله : علمی - پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری زبان و ادبیات عربی دانشگاه امام رضا (ع)

2 استادیار گروه زبان و ادبیات فارسی دانشگاه زابل

3 استادیار گروه زبان و ادبیات عربی دانشگاه زابل

چکیده

استُخدمت الألوان فی الصوَر الشعریة لدی الشاعرینِ المکفوفین العرب والفارس، بشار بن برد وشوریدة شیرازی استخداما ملحوظاً. تهدف هذه الدراسة التی تنتهج المنهج الوصفی-التحلیلی، إلی الکشف عمّا فی وجدان الشاعرینِ من خلال التحلیل النفسی للألوان فی شعرهما وفق نظریة ماکس لوشر. تحکی الدراسة أنّ المجموعة الأولی من المجموعات الأربعة لنظریة لوشر هی المشترکة فی شعرهما وهذا یعنی أنهما یعانیان من التحریکات الشدیدة التی تسبب انفصالهما من المجتمع ویرغبان فی حیاة ملیئة بالعمل والابتهاج. أما المجموعات الثلاثة الأخیرة مباینة فی شعرهما، وهذا یعنی أن بشار انسان یضغط علی مطالبه ویحب الشعور بالاسترخاء النفسی والهدوء الجسمی فی علاقاته مع الآخرین، کما أنه یعتقد أن نصیبه من الحیاة أکثر مما یکون الآن ولکنه یتماشی مع الظروف ویحدد مطالبه ویحافظ علی علاقاته العاطفیة محافظة شدیدة. أما شوریدة فله حساسیة بالنسبة إلی المشاعر وهذا یؤدی إلی القلق الأکثر لدیه؛ بحیث لایرضی عن الظروف الراهنة ولکنه راجٍ بتحسّن الأمور والسیطرة علی جمیع العوائق. وهو یرجح الوحدة، ویطلب من الآخرین أن یکونوا صادقاً کما یرجو الاحترام منهم.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

کتابنامه
الف) عربی
الإصفهانی، أبوالفرج (1407ق)، الأغانی، شرح: سمیر جابر، ط1، بیروت: دارالفکر.
بشار بن برد (1996م)، دیوان، شرح: حموی، حسین، ط1، بیروت: دارالجیل.
السقطی، رسیمة موسی (1968م)، أثر کفّ البصر علی الصورة، ط1، بغداد: أسعد.
عفیفی، محمد الصادق (1983م)، بشار بن برد دراسة و شعره، ط2، بیروت: دار الرائد العربی.
غازی التدمری، محمد؛ الغزّی، کمال یاسین (1996م)، نظرات فی الأدب العربی الحدیث، ط1، مصر: دارالإرشاد.
الفیفی، عبدالله (1997م)، الصورة البصریة لدی الشعراء العمیان، ط1، ریاض: النادی الأدبی.
نویهی، محمد (1951م)، شخصیة بشار، ط1، القاهرة: مطبعة النهضة المصریة.
ب) فارسی
خسروی، محمد رحیم (1378ش)، دیبای خسروی، چ1، تهران: روشن.
شفیعی کدکنی، محمدرضا (1383ش)، صور خیال در شعر فارسی، چ3، تهران: آگاه.
شوالیه، ژان ژاک؛ و دیگران (1382ش)، فرهنگ نمادها، ترجمه: فضائلی، سودابه، چ9، تهران: جیحون.
شوریده شیرازی، محمدتقی (1388ش)، کلیات، تحقیق: فصیحی، خسرو، چ1، تهران: موسسة مطالعات اسلامی دانشگاه تهران.
علی‌اکبرزاده، مهدی (1375ش)، رنگ و تربیت، چ2، تهران: میشا.
پ) مقالات
حکمت، علی‌اصغر (1346ش)، «شوریدة شیرازی»، مجلة ارمغان، شمارة 6و7، صص 355-365.
سمتی، محمد مهدی؛ طهماسبی نگهداری، نرجس (1390ش)، «رنگ‌های نمادین در اشعار صلاح عبدالصبور»، مجلة انجمن ایرانی زبان و ادبیات عربی، شمارة2، صص 109-132.
شیفته، میرزاحسین‌خان (1307ش)، «شوریدة شیرازی»، مجلة ارمغان، دورة نهم، شمارة2 و 3، صص 77-92.
صفری، جهانگیر؛ زارعی، فخری (1389ش)، «بررسی عنصر رنگ در دیوان خاقانی»، مطالعات زبانی بلاغی، شمارة2، صص 81-108.
علوی‌مقدم، مهیار؛ پورشهرام، سوسن (1389ش)، «کاربرد نظریة روان‌شناسی ماکس لوشر در نقد و تحلیل شعر فروغ فرخزاد»، پژوهشهای زبان و ادبیات فارسی، دورة 6، شمارة 2، صص 83-94.
فتحی، نصرت‌الله (1376ش)، «شوریدة شیرازی و درافتادن او با پنج شاعر فحل»، مجلة وحید، دورة10، شمارة 5، صص 506-513.
نیکوهمت، احمد (1357ش)، «شوریده شاعر روشن‌دل فارسی»، ادبیات و زبانها، شمارة 250 و 251، صص 45-48.
ت) منابع اینترنتی
فصیحی، فرشته (1382ش)، «زندگی‌نامة شوریدة شیرازی»، 28/04/1394، به آدرس:
www.shouridehshirazi.com
Luscher, Max (1971),The Luscher Color Text: The Remarkable Test That Reveals Your Personality Through Color, Trans: Ian Scott, New York: WSP/Pocket Books.