نوع مقاله : علمی - پژوهشی

نویسنده

• هومن ناظمیان

دانشگاه خوارزمی

چکیده

تکنیک­های زیبای ادبی و ساختارهای گوناگون زبانی و موسیقایی به­کاررفته در قرآن کریم آنچنان مسحورکننده و شگفت­آور است که در هر زمان می­توان از زاویه­ای متفاوت به آن نگریست و از دریای شگفتی­های آن چند قطره­ای نوشید. رویکرد شکل­گرایان و ساختارگرایان به متن ازجمله روش­هایی است که می­تواند به ما در شناخت برخی ابعاد گوناگون زیبایی­های لفظی و معنوی قرآن کریم، یاری رساند. هدف این مقاله، تحلیل فرم و ساختار در سوره­ی مبارکه­ی تکویر و بررسی ارتباط آن­ها با محتوای این سوره است و به همین منظور، ساختارهای زبانی و موسیقایی این سوره و ارتباط آن­ها با محتوا، تحلیل و بررسی و ساختار موسیقایی در قالب نمودارهای خطی و ستونی به تصویر کشیده شده است.
نتایج این پژوهش، نشان می­دهد که موضوعات مطرح­شده در این سوره بر طبق اصول و مبانی هماهنگ و منسجمی بیان شده به­گونه­ای که چهارده آیه­ی نخست سوره به منزله­ی مقدمه­چینی برای بیان موضوعات بخش دوم این سوره است. برجسته­سازی به­صورت توازن آوایی، واژگانی و نحوی به ویژه در بخش اول کاملاً مشهود است. ساختار منظم نحوی، استفاده­ی گسترده از تکنیک تکرار در سطح حروف و واژگان و موسیقی حروف و واژگان، همگی در خدمت اهداف تربیتی و دینی این سوره قرار دارند. سوره­ی مبارکه­ی تکویر، ساختارهای زبانی وموسیقایی هدفمند، منظم و منسجمی دارد که همه­ی اجزا و عناصر آن متناسب با یکدیگر و هماهنگ با محتوا و اهداف تربیتی و دینی قرآن کریم به­کار گرفته شده­اند.

کلیدواژه‌ها

• قرآن کریم
• نقد ادبی
• سوره¬ی تکویر
• فرم
• ساختار