تهران، خیابان ولی عصر(عج)، خیابان توانیر، محله نظامی گنجوی، کوچه هفت پیکر(8)، خیابان نظامی گنجوی، پلاک33، موسسه آموزش عالی بیمه اکو دانشگاه علامه طباطبایی، طبقه6، اتاق 607، انجمن ایرانی زبان وادبیات عربی، کدپستی: 1434863111

نوع مقاله : علمی - پژوهشی

نویسنده

استادیار گروه زبان و ادبیات عربی دانشگاه پیام نور

چکیده

تتمتّع المهارات المعلوماتیة المتطورة والتخصصیة بأهمیة کبیرة، إذ أنها تسهم فی تقویة القدرات البحثیة والإبداعیة للطلاب، وتعمل على تنمیة الإنتاج العلمی والتقنی فی کافة التخصصات الجامعیة. لذا یهدف هذا البحث الإستقصائی  إلی مقدار ومستوى الوعی المعلوماتی لدى طلاب أقسام اللغة العربیة وآدابها فی  البلد، وعلاقته ببعض المتغیرات الدیمغرافیة والمکانیة، حیث قام  الباحثان بإعداد استبیانات لتحدید مقدار ومستوى الوعی المعلوماتی لدى هؤلاء الطلاب، وبعد المصادقة على  صحّتها ومناسبتها، تم تقدیمها لعینات مکونة من 392 طالباً من طلاب أقسام اللغة العربیة وآدابها فی عدة جامعات فی  البلد، ومن المراحل الدراسیة المختلفة، خلال عامی 94-95 الدراسیین. وطبقاً لنتائج البحث، کان معدل الوعی المعلوماتی لطلاب هذا التخصص أقل من المستوى المتوسط، وأقل من المستوى المطلوب، ولم یکن هناک اختلاف فی مستوى الوعی المعلوماتی لهؤلاء الطلاب تبعاً لمتغیر الجنس والجامعة التی یدرسون فیها، ولکن هذا المستوى کان  مختلفاً بین طلاب المراحل الدراسیة المختلفة، وبین طلاب السنة الدراسیة الأولى وطلاب السنة الدراسیة الأخیرة، وعموماً فإن إعادة النظر جدیاً فی المناهج الدراسیة لهذا التخصص وإدارج المهارات المعلوماتیة فیه هی أمر  لابدّ منه.

کلیدواژه‌ها

کتابنامه
امیری، زهرا؛ کیانی، حسن و چشمه‌سهرابی، مظفر (1388)، «تحلیل سواد اطلاعاتی دانشجویان تحصیلات تکمیلی دانشگاه شهرکرد»، اطلاع‌شناسی، 6 (24)، 119-144.
پاول، رونالد آر (1379)، روش‌های اساسی پژوهش برای کتابداران، ترجمۀ نجلا حریری، تهران: دانشگاه آزاد اسلامی، واحد علوم و تحقیقات.
ترقی‌خواه دیلمقانی، نیره و محبوبه صادقی (1394)، «سنجش سواد اطلاعاتی دانشجویان دانشگاه پیام نور مرکز سمیرم، شهرضا و اصفهان براساس استانداردهای سواد اطلاعاتی برای دانشجویان آموزش عالی»، فصلنامۀ دانش‌شناسی، 8 (31)، 1-18.
زاهد بابلان، عادل و رجبی، سوران (1390)، «بررسی وضعیت سواد اطلاعاتی دانشجویان»، نشریة علمی‌پژوهشی فناوری آموزش، 5 (4)، 309-316.
سراجی، فرهاد و خداویسی، سارا (1393)، «مقایسۀ قابلیت‌های سواد اطلاعاتی دانشجویان حضوری و مجازی»، نامۀ آموزش عالی، 7 (28)، 141-160.
سیامک، مرضیه و داورپناه، محمّدرضا (1388)، ساخت و اعتباریابی پرسشنامۀ سنجش سواد اطلاعاتی پایه و واقعی دانشجویان مقطع کارشناسی، کتابداری و اطلاع‌رسانی، 12 (1)، 119-146.
شربتدار، حسن‌علی (1393)، «کارآفرینی آموزش و پژوهش در رشتۀ زبان و ادبیات عربی، همایش ملی کارآفرینی و تجاری‌سازی رشتۀ زبان و ادبیات عربی» (چکیدۀ مقالات)، سمنان: دانشگاه سمنان.
قاسمی، علی‌حسین، دیانی، محمدحسین، داورپناه، محمدرضا و شعبانی ورکی، بختیار (1386)، «هنجاریابی استانداردهای قابلیت‌های سواد اطلاعاتی (ای سی ار ال) برای جامعۀ دانشگاهی ایران»، مطالعات تربیتی و روان‌شناسی (ویژه‌نامۀ علوم کتابداری و اطلاع‌رسانی)، 8 (3)، 77-99.
مؤمنی، مرجان؛ ولی‌زاده، سعید و قربانی، راهب (1393)، «بررسی سواد اطلاعاتی دانشجویان سال آخر دانشگاه علوم پزشکی کرمان»، کومش، 15 (4)، 502-511.
مهدوی‌آرا، مصطفی و حیدریان شهری، احمدرضا (1393)، «بررسی علل ناکارآمدی آموزش زبان عربی (سرفصل دروس رشته و چالش‌های ورود به بازار کار)»، همایش ملی کارآفرینی و تجاری‌سازی رشتۀ زبان و ادبیات عربی (چکیدۀ مقالات)، سمنان: دانشگاه سمنان.
منابع الکترونیکی
پناهی‌روا، نفیسه و مخاطب، محمد (۱۳۹۳)، «بررسی میزان مهارت‌های سواد اطلاعاتی دانشجویان تحصیلات تکمیلی دانشگاه علوم پزشکی همدان»، اولین کنگره سراسری فناوری‌های نوین ایران با هدف دستیابی به توسعه پایدار، تهران، مرکز راهکارهای دستیابی به توسعۀ پایدار، بازیابی در 2 تیر 1395 از:
http://www.civilica.com/paper-senaconf01-senaconf01_013.html
دفتر برنامه‌ریزی آموزش عالی (1395)، «برنامه‌های درسی مصوب گروه علوم انسانی (زبان و ادبیات عربی)»، بازیابی در تاریخ 17تیر 1395 از:
http://www.msrt.ir/fa/prog/approvedcourses/forms/allitems.aspx
قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران، فصل دوم، برگرفته از سایت وزارت کشور، معاونت امور حقوقی، مجلس و بین‌الملل در 23 خرداد 1395 از:
http://moi.ir/portal/file/showfile.aspx?id=ab40c7a6-af7d-4634-af93-40f2f3a04acf
مرکز پژوهش و برنامه‌ریزی درسی در آموزش عالی (1395)، «آمار دانشجویان مؤسسات آموزش عالی کشور در رشتۀ زبان و ادبیات عربی، سال تحصیلی 94-95» (فایل اکسس، پاسخ مکاتبۀ رسمی نویسندگان).
انگلیسی
Association of College and Research Libraries (2000), Information literacy competency standards for higher education.Retrieved 12 January 2016 via:www.ala.org/ala/acrl/acrlstandards/informationliteracycompetency.htm
Association of College and Research Libraries, Literatures in English Section (2007), "Research Competency Guidelines for Literatures in English", American LibraryAssociation.Retrieved19June2016 via:http://www.ala.org/acrl/standards/researchcompetenciesles
Brown, C.and Krumholz, L.R.(2002), Integrating information literacy into the science curriculum.College & Research Libraries, 63 (2), 111-123.
Bruce, C.S. (2004), Information Literacy as a Catalyst for Educational Change.In:Danaher, Patrick A.(Ed.) Lifelong Learning:Whose Responsibility and what is your contribution?", The 3rd International Lifelong Learning Conference, 13-16 June 2004, Yeppoon, Queensland.Retrieved 15 May 2016 via:http://eprints.qut.edu.au/4977/1/4977_1.pdf
Bruce, C.S.Edwards, S.& Lupton, M.(2006), Six frames for Information literacy education:a conceptual framework for interpreting the relationships between theory and practice.Innovation in Teaching and Learning in Information and Computer Sciences, 5 (1), 1-18.
CaliforniaStateUniversity(2016),AdvancedInformationLiteracyOutcomes.Accessed15February2016via:https://www.csueastbay.edu/about/institutionaleffectiveness/wascarchive/files/pdf/SLOs%20Information%20Literacy%20Upper%20Division%20Approved.pdf
Castells, Manuel (2010), The Rise of the Network Society:Information Age (Vol.1), 2nd Edition.West Sussex:Wiley-Blackwell.
Eisenberg, M.B.(2008), Information literacy:Essential skills for the information age.DESIDOC Journal of Library & Information Technology, 28 (2), 39-47.
Emmett, A.& Emde, J.(2007), Assessing information literacy skills using the ACRL standards as a guide.Reference Services Review, 35 (2), 210-229.
Krejcie, R.V.& Morgan, D.W.(1970), Determining sample size for research activities.Educational and Psychological Measurement, 30 (3), 607-10.
Lau, J.(2006), Guidelines on information literacy for lifelong learning.IFLA, Veracruz.Retrieved 13 May 2016 via:http://libcmass.unibit.bg/ifla-guidelines-en.pdf
Mackey, T.P.& Jacobson, T.E.(2011), Reframing information literacy as a meta-literacy.College & Research Libraries, 72 (1), 62-78.
Maughan, P.D.(2001), Assessing information literacy among undergraduates:A discussion of the literature and the University of California-Berkeley assessment experience.College & Research Libraries, 62 (1), 71-85.
Mittermeyer, D.& Quirion, D.(2003), Information Literacy:Study of Incoming First-Year Undergraduates in Quebec.Quebec:Conference of Rectors and Principals of Québec Universities, 2003.
Okapi, H.N.Adomah, E.B.Sefu A.& Kalule, E.(), An Advance Information Literacy Program for Postgraduate Students.Accessed 15 March 2016 from the Repository of theUniversityofNigeriavia:http://www.unn.edu.ng/publications/files/12468_An_advanced_information_litracy_programme_for_postgraduate_students_.pdf
Rockman, I.F.(2004), Integrating Information Literacy into the Higher Education Curriculum:Practical Models for Transformation (The Jossey-Bass Higher and Adult Education Series).