طهران، شارع وليعصر(عج)، شارع توانير، حي نظامي كنجوي، زقاق هفت بيكر(٨)، شارع نظامي كنجوي، بناء رقم ٣٣، مؤسسة بيمه اكو للتعليم العالي، جامعة علامة طباطبائي، الطابق ٦، الغرفة ٦٠٧، اللجنة الإيرانية للغة العربية وآدابها، الرمز البريدي ١٤٣٤٨٦٣١١١

نوع المستند : علمی - پژوهشی

المؤلفون

1 دانشيار گروه زبان و ادبيات عربي دانشگاه رازي

2 دانشجوي دکتري زبان و ادبيات عربي دانشگاه رازي

المستخلص

غادة السمان با پيشينة فکري و فرهنگي خود که متأثر از چند خاستگاه انديشگاني است، مجموعه داستان «عيناک قدري» را با محوريت زنان به نگارش درآورده‌است. انديشه‌هاي السمان، تلفيقي از انديشه‌هاي غربي به‌خصوص نظريات سيمون دوبووار، آموزه‌هاي ديني، و نيز مباني اخلاقي فرهنگ عربي است. اين مقاله با روش تحليلي ـ توصيفي و با استفاده از منابع کتابخانه‌اي سعي دارد تا از طريق نقد فمينيستي داستان «عيناک قدري»، به آسيب‌شناسي فمينيسم اگزيستانسياليستي دوبووار بپردازد. بدين منظور ابتدا شخصيت‏ زن داستان (طلعت) مورد مطالعه قرار گرفته و از اين طريق، به نقش وي در داستان اشاره شده تا مشخص شود که نويسنده با خلق اين نقش‏، به دنبال چه هدفي بوده‌است. در ادامه به تحليل انديشه‌هاي دوبووار و تطبيق آنها با زندگي شخصيت زن داستان پرداخته شده‌ تا آسيب‌هاي اين طرز فکر در زندگي زنان مشخص شود و نيز روشن سازيم که سمان به عنوان يک داستان‏نويس آشنا با مباني فمينيسم، تا چه ميزان توانسته خود را از سيطرة اين انديشه‌ها رهايي بخشد. درنهايت مشخص شد که هويت زنانه، عشق و ازدواج سه عنصر اصلي در اين داستان هستند که حذف آنها، زن را دچار تعارض هويت جنسيتي مي‌سازد.

الكلمات الرئيسية

الموضوعات الرئيسية

عنوان المقالة [Persian]

باثولوجیا الوجودیة النسویة لبوفوار فی قصة «عیناک قدری» لغادة السمان

المؤلفون [Persian]

  • علی اکبر محسنی 1
  • سمیره خسروی 2

1 دانشیار گروه زبان و ادبیات عربی دانشگاه رازی

2 دانشجوی دکتری زبان و ادبیات عربی دانشگاه رازی

المستخلص [Persian]

کتبت غادة السمان مجموعتها القصصیة القصیرة «عیناک قدری» حول قضایا النساء وهی متأثرة بالمنهج الأدب الغربی الفکری و خاصة دراسات سیمون دی بوفوار والتعالیم الدینیة وبجانبها المضامین الأخلاقیة الموجودة فی الثقافة العربیة. هذه الدراسة من خلال المنهج الوصفی ـ التحلیلی وترکیزها علی نظریتی دی بوفوار فی قصة «عیناک قدری» غادة سمان، تسعی إلی باثولوجیا الوجودیة النسویة. دی بوفوار، بتفسیرها الوجودی للعلاقة بین الرجل والمرأة، أعلنت أنّ التعالیم الجنسیة المنتجة من الثقافة الذکوریة هی السبب الرئیسی لإنشاء "عدم المساواة بین الجنسین" و «تمثل النساء بالجنس الآخر». وأعلنت أنّ النساءَ برفض اختلافاتها البیولوجیّة مع الرجال، أصبحت عضواً فی مجتمعهم وبهذا، تمتّعت بامتیازاتهم. إنّ هذا المقال یدرّس الشخصیة الرئیسیة فی القصة لکی یشیر إلی أهداف السمان من استخدام هذه الشخصیة فی قصتها، ثم قامت الدراسة بتحلیل وتنفیذ أفکار دی بوفوار علی قصة «عیناک قدری» حتی تشیر إلی مدی خسارات هذه النظریة علی النساء وحیاتها الفکریة والروحیة، وبجانبها تفسّر مدی فاعلیة السمان فی الخروج عن السیطرة النسویة علی أفکارها. وقد توصّل المقال فی‌النهایة أنّ الهویة النسویة، الحب والزواج هی ثلاثة عناصر هامّة فی‌ هذه القصة وحذفها ینشأ صراع الهویة فی نفوسها.

الكلمات الرئيسية [Persian]

  • سیمون دی بوفوار
  • غادة السمان
  • القصة القصیرة
  • النسویة الوجودیة
کتابنامه
1) عربی
کتب
سعداوی، نوال (1977)، الوجه العاری للمرأة العربیة، بیروت: المؤسسة العربیة للدراسات والنشر.
السمان، غادة (2005م)، عیناک قدری، بیروت: منشورات غادة السمان.
شوی، اورزولا (1995م) , أصل الفروق بین الجنسین, ترجمة: بوعلی یاسین, الطبعة الثانیة, سوریة: اللازقیة دارالحوار.
عبدالعزیز موسی، رشاد علی (د.ت)، سیکولوجیة الفروق بین الجنسین، القاهرة: مؤسسة المختار.
کامو، ألبیر (1983)، أسطورة سیزیف، نقله إلی العربیة: أتیس زکی حسن، بیروت: دار مکتبة الجیاة.
نسب الأختیار، نجلاء (1991)، تحرر المرأة عبر أعمال سیمون دی بوار و غادة السمان، بیروت: دارالطلیعه.
الدوریات
حیدر، محمد (1969م)، عیناک قدری، مجلة الآداب، السنة العاشرة، العدد6، صص: 35 ـ 31..
2) فارسی
کتاب‌ها
باقری، خسرو (1382)، مبانی فلسفی فمینیسم، تهران: وزارت علوم و تحقیقات و فناوری (مؤسسة قصیده‌سرا).
دوبووار، سیمون (1385ش)، جنس دوم، مترجم: قاسم صنعوی، ج 2، چاپ هفتم، تهران: طوس.
سارتر، ژان پل (1379)، روان‌کاوی وجودی، مترجم: احمد سعدی‌نژاد، تهران: جامی.
سفیری، خدیجه و سارا امینیان (1380ش)، جامعه‌شناسی جنسیت، چ 1، تهران: جامعه‌شناسان.
کی‌یرکگارد، سورن (1380)، ترس و لرز، مترجم: محسن فاطمی، قم: حوزة هنری سازمان تبلیغات اسلامی.
گری، بنوای (1379ش)، زنان از دیدگاه مردان، مترجم: محمدجعفر پوینده، چ سوم، تهران: جام.
گیدنز، ‌آنتونی (1374ش)، جامعه‌شناسی، مترجم: منوچهر صبوری، تهران: نی.
ناتانیل، براندن (1371ش)، روان‌شناسی حرمت نفس، مترجم: جمال هاشمی، تهران: شرکت سهامی انتشار.
هام، مگی و سارا گمبل (1382ش)، فرهنگ نظریه‌های فمینیستی، مترجم: فیروزه مهاجر و همکاران، تهران: توسعه.
مجلات
پوراحمد، حسن و یاسمن یاری (1388)، «جنبش زنان مصر و حق مشارکت سیاسی (1980-1945)»، فصلنامة مطالعات خاورمیانه، ش1، س 16، صص: 169-143).
محمدی، اویس و زینب صادقی (1392)، «نقد فمینیستی داستان کوتاه "مردی در کوچه" از مجموعه داستان چشمان تو سرنوشت من است»، مجلة زبان و ادبیات عربی، شمارة 8، سال 5، صص: 113-85.
مردیها، مرتضی (1386ش)، «فمینیسم و اگزیستانسیالیسم»، مجله مطالعات اجتماعی روان‌شناختی زنان، شماره 14، صص 88-33.
یزدخواستی، بهجت (1384ش)، «مروری بر افکار سیمون دوبووار»، مطالعات راهبردی زنان، سال هشتم، شماره ۲۹، صص59-39.
3) انگلیسی
Marshal Gordon 1998 , A dictionary of sociology, oxford Universitty Press
Rodgers, Catherine, 1998, La Devxieme sex de simone de Beauvoir Un heritage admire et conteste; edition, Lharmattan paris.
Tongs, rosemarie, 2007, Feminist philosophy. in: the cambridge dictionery of philosophy, ed, by: Robert audi, uk: cambridge university press.