تهران، خیابان ولی عصر(عج)، خیابان توانیر، محله نظامی گنجوی، کوچه هفت پیکر(8)، خیابان نظامی گنجوی، پلاک33، موسسه آموزش عالی بیمه اکو دانشگاه علامه طباطبایی، طبقه6، اتاق 607، انجمن ایرانی زبان وادبیات عربی، کدپستی: 1434863111

نوع مقاله : علمی - پژوهشی

نویسندگان

1 دانشیار گروه زبان و ادبیات عربی دانشگاه رازی

2 دانشجوی دکتری زبان و ادبیات عربی دانشگاه رازی

چکیده

کتبت غادة السمان مجموعتها القصصیة القصیرة «عیناک قدری» حول قضایا النساء وهی متأثرة بالمنهج الأدب الغربی الفکری و خاصة دراسات سیمون دی بوفوار والتعالیم الدینیة وبجانبها المضامین الأخلاقیة الموجودة فی الثقافة العربیة. هذه الدراسة من خلال المنهج الوصفی ـ التحلیلی وترکیزها علی نظریتی دی بوفوار فی قصة «عیناک قدری» غادة سمان، تسعی إلی باثولوجیا الوجودیة النسویة. دی بوفوار، بتفسیرها الوجودی للعلاقة بین الرجل والمرأة، أعلنت أنّ التعالیم الجنسیة المنتجة من الثقافة الذکوریة هی السبب الرئیسی لإنشاء "عدم المساواة بین الجنسین" و «تمثل النساء بالجنس الآخر». وأعلنت أنّ النساءَ برفض اختلافاتها البیولوجیّة مع الرجال، أصبحت عضواً فی مجتمعهم وبهذا، تمتّعت بامتیازاتهم. إنّ هذا المقال یدرّس الشخصیة الرئیسیة فی القصة لکی یشیر إلی أهداف السمان من استخدام هذه الشخصیة فی قصتها، ثم قامت الدراسة بتحلیل وتنفیذ أفکار دی بوفوار علی قصة «عیناک قدری» حتی تشیر إلی مدی خسارات هذه النظریة علی النساء وحیاتها الفکریة والروحیة، وبجانبها تفسّر مدی فاعلیة السمان فی الخروج عن السیطرة النسویة علی أفکارها. وقد توصّل المقال فی‌النهایة أنّ الهویة النسویة، الحب والزواج هی ثلاثة عناصر هامّة فی‌ هذه القصة وحذفها ینشأ صراع الهویة فی نفوسها.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

کتابنامه
1) عربی
کتب
سعداوی، نوال (1977)، الوجه العاری للمرأة العربیة، بیروت: المؤسسة العربیة للدراسات والنشر.
السمان، غادة (2005م)، عیناک قدری، بیروت: منشورات غادة السمان.
شوی، اورزولا (1995م) , أصل الفروق بین الجنسین, ترجمة: بوعلی یاسین, الطبعة الثانیة, سوریة: اللازقیة دارالحوار.
عبدالعزیز موسی، رشاد علی (د.ت)، سیکولوجیة الفروق بین الجنسین، القاهرة: مؤسسة المختار.
کامو، ألبیر (1983)، أسطورة سیزیف، نقله إلی العربیة: أتیس زکی حسن، بیروت: دار مکتبة الجیاة.
نسب الأختیار، نجلاء (1991)، تحرر المرأة عبر أعمال سیمون دی بوار و غادة السمان، بیروت: دارالطلیعه.
الدوریات
حیدر، محمد (1969م)، عیناک قدری، مجلة الآداب، السنة العاشرة، العدد6، صص: 35 ـ 31..
2) فارسی
کتاب‌ها
باقری، خسرو (1382)، مبانی فلسفی فمینیسم، تهران: وزارت علوم و تحقیقات و فناوری (مؤسسة قصیده‌سرا).
دوبووار، سیمون (1385ش)، جنس دوم، مترجم: قاسم صنعوی، ج 2، چاپ هفتم، تهران: طوس.
سارتر، ژان پل (1379)، روان‌کاوی وجودی، مترجم: احمد سعدی‌نژاد، تهران: جامی.
سفیری، خدیجه و سارا امینیان (1380ش)، جامعه‌شناسی جنسیت، چ 1، تهران: جامعه‌شناسان.
کی‌یرکگارد، سورن (1380)، ترس و لرز، مترجم: محسن فاطمی، قم: حوزة هنری سازمان تبلیغات اسلامی.
گری، بنوای (1379ش)، زنان از دیدگاه مردان، مترجم: محمدجعفر پوینده، چ سوم، تهران: جام.
گیدنز، ‌آنتونی (1374ش)، جامعه‌شناسی، مترجم: منوچهر صبوری، تهران: نی.
ناتانیل، براندن (1371ش)، روان‌شناسی حرمت نفس، مترجم: جمال هاشمی، تهران: شرکت سهامی انتشار.
هام، مگی و سارا گمبل (1382ش)، فرهنگ نظریه‌های فمینیستی، مترجم: فیروزه مهاجر و همکاران، تهران: توسعه.
مجلات
پوراحمد، حسن و یاسمن یاری (1388)، «جنبش زنان مصر و حق مشارکت سیاسی (1980-1945)»، فصلنامة مطالعات خاورمیانه، ش1، س 16، صص: 169-143).
محمدی، اویس و زینب صادقی (1392)، «نقد فمینیستی داستان کوتاه "مردی در کوچه" از مجموعه داستان چشمان تو سرنوشت من است»، مجلة زبان و ادبیات عربی، شمارة 8، سال 5، صص: 113-85.
مردیها، مرتضی (1386ش)، «فمینیسم و اگزیستانسیالیسم»، مجله مطالعات اجتماعی روان‌شناختی زنان، شماره 14، صص 88-33.
یزدخواستی، بهجت (1384ش)، «مروری بر افکار سیمون دوبووار»، مطالعات راهبردی زنان، سال هشتم، شماره ۲۹، صص59-39.
3) انگلیسی
Marshal Gordon 1998 , A dictionary of sociology, oxford Universitty Press
Rodgers, Catherine, 1998, La Devxieme sex de simone de Beauvoir Un heritage admire et conteste; edition, Lharmattan paris.
Tongs, rosemarie, 2007, Feminist philosophy. in: the cambridge dictionery of philosophy, ed, by: Robert audi, uk: cambridge university press.