نوع المستند : علمی - پژوهشی
المؤلف
دانشيار گروه زبان و ادبيات عربي دانشگاه ياسوج
المستخلص
المثاقفة کأبرز آليات الحوار في الثقافات تعني عمليات التبادل الفکري الثقافي بين الثقافات وتعدّ من مجالات البحث في الأدب المقارن. من مظاهر المثاقفة في الشعر العباسي الأوّل تجلّي الثقافة الفارسية في شعر أبي نؤاس بصورة عامّة وقدسية النار والنور نظرا للتعاليم الزرادشتية خاصّة.
يتطرّق هذا المقال إلي دراسة هذه الظاهرة في شعر هذا الشاعر الإيراني الأصل معتمدا المقارنة منهجا للبحث. تحکي نتائج البحث أنّ کثرة المعاني والصور المستمدّة من النور والنار في شعر الشاعر تعود إلي ثقافة أبي نواس الفارسية الّتي أدّت به إلي انتقاء هذه الصور المشعّة في شعره. کأنّه يأتي بهذه التصاوير المتلألأة متعمّدا ليواکب مع الحضارة الإسلامية المصطبغة بالصبغة الفارسية في عصره ويعزّز علاقته بثقافة آبائه وأرضه الأمّ. والنکتة اللافتة للنظر أنّ الشاعر لم يأت بالمعاني عن تفضيل النار وقدسيتها خوفا لتهمة الزندقة القاتلة آنذاک، بل يدرک القارئ الفطن کيف تجلّت الآيات القرآنية المتضمّنة معاني النور والنار في شعره فکأنّه أراد بهذه الصورة أن يعبّر عن قدسية النار والنور عنده.
الكلمات الرئيسية
الموضوعات الرئيسية
عنوان المقالة [Persian]
فرهنگ‌پذیری در خمریات ابونواس، پژوهشی در چهارچوب ادبیات تطبیقی (بررسی موردی: آتش و نور)
المؤلف [Persian]
- محمود حیدری
دانشیار گروه زبان و ادبیات عربی دانشگاه یاسوج
المستخلص [Persian]
فرهنگ‌پذیری بارزترین ابزار گفت‌وگوی بین فرهنگ‌ها و به معنای سازوکارهای تبادل فکری در بین فرهنگ‌های مختلف است و نیز یکی از زمینه‌های پژوهش در ادبیات تطبیقی به شمار می‌رود. از نشانه‌های این تداخل فرهنگی بین فرهنگ فارسی و عربی در دورة نخست شعر عباسی، حضور جلوه‌هایی از فرهنگ ایرانی در شعر ابونواس است. یکی از نمودهای بارز این امر، نگاه مقدس به آتش و نور با توجه به تعالیم دین زرتشتی است. این پژوهش به شیوة تطبیقی به بررسی این پدیده در شعر این شاعر ایرانی‌الأصل می‌پردازد. نتایج این پژوهش نشان می‌دهد که فراوانی معانی و تصویرهای شعری برگرفته از آتش و نور، به فرهنگ ایرانی شاعر برمی‌گرد که به گزینش چنین تصاویر درخشانی در شعر او منجر شده‌است. گویی شاعر با این تصاویر نورانی می‌خواهد با تمدن اسلامی آن دوره که رنگ‌وبوی ایرانی به خود گرفته، همراه شود و ارتباط خود را با فرهنگ پدری و سرزمین مادری خود مستحکم نماید. نکتة قابل توجه در این تصاویر این است که شاعر به‌صراحت اشاره‌ای به مقدس بودن آتش و برتری آن نکرده و دلیل آن ترس از تهمت زندقه است. اما با دقت بیشتر می‌توان دریافت که وی چگونه بین این نوع تصاویر شعری و آیات قرآنی‌ای که بیان‌کنندة تصاویری نورانی هستند، ارتباط برقرار کرده و به تقدس آتش و نور اقرار نموده‌است.
الكلمات الرئيسية [Persian]
- فرهنگ‌پذیری
- ابو نواس
- آتش و نور
- خمریات
- ادبیات تطبیقی
)