تهران، خیابان ولی عصر(عج)، خیابان توانیر، محله نظامی گنجوی، کوچه هفت پیکر(8)، خیابان نظامی گنجوی، پلاک33، موسسه آموزش عالی بیمه اکو دانشگاه علامه طباطبایی، طبقه6، اتاق 607، انجمن ایرانی زبان وادبیات عربی، کدپستی: 1434863111

نوع مقاله : علمی - پژوهشی

نویسندگان

1 استاد گروه زبان و ادبیات عربی دانشگاه شیراز

2 استادیار گروه زبان و ادبیات عربی دانشگاه شیراز

3 کارشناسی ارشد زبان و ادبیات عربی دانشگاه شیراز

چکیده

حرکت در تصاویر شاعرانه بازتابی از روح شاعر و تجسمی از خاطره‌ها و احساسات قلبی و عقلی وی است. عادت‌کردن انسان به تصاویر جامد می‌تواند از تأثیر آن بکاهد و یا  مانع دیدن آنها شود. این حرکت و جنبش است که عادت‌ را می‌شکند و زیبایی را به تصویر بازمی‌گرداند. عبدالعزیز سعود البابطین نیز مانند سایر شاعران تلاش کرد از طریق تصاویر شعری و تجربة شعوری خود و به کمک حرکت حاصل از افعال به‌کارگرفته‌شده، روح زندگی را در شعر خود بدمد. ما در این جستار تلاش کردیم تا چگونگی خلق تصاویر زنده و پویا رادر شعر او  بررسی کنیم. ازآنجایی‌که افعال، نقش سازنده‌ایی در حرکت و پویایی تصاویر شاعرانه دارند، ما با استفاده از  روش توصیفی ـ تحلیلی به چگونگی به‌کارگیری این افعال با انواع گوناگونش پرداختیم. نتیجة پژوهش نشان می‌دهد شاعر از فعل‌های حرکتی انتقالی، حرکتی منتهی به سکون و حرکتی موضعی استفاده کرده‌است. در این میان از افعال حرکتی انتقالی مانند «رفت‌وآمد» بیشتر از افعال حرکتی منتهی به سکون و موضعی استفاده کرده که شاید این مسئله به دلیل سفرهای زیاد شاعر باشد. همچنین وی رویدادهای انسانی را به جامدات و پدیده‌های طبیعی شاخص نسبت داده و حالت‌های روانی و ذهنی خاص خود را به کمک آن مجسم نموده‌است. به‌ویژه اینکه شاعر از افعالی استفاده می‌کند که با پدیده‌های طبیعی پویا ارتباط داشته باشد تا بتواند حرکت و پویایی را به تصویر شعری بیفزاید.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

المصادر
أ) عربی
إبراهیم، الوصیف هلال (2006م)، التصویر البیانی فی شعر المتنبی، القاهرة: مکتبة وهبة للطباعة والنشر
اسماعیل، عز الدین (1981م)، الشعر العربی المعاصر، مصر: دار العودة
ابن زکریا، أبی الحسین أحمد بن فارس (1414ه)، معجم المقاییس فی اللغة، بیروت: دار الفکر للطبلعة والنشر
البابطین، عبدالعزیزسعود الف (2014م)، بوح البوادی، موسسة جائزة عبدالعزیز سعود البابطین للإبداع الشعری، ط4.
البابطین، عبدالعزیز سعود ب (2014م)، مسافر فی القفار، مؤسسة جائزة عبدالعزیز سعود البابطین للإبداع الشعری، ط3.
بن درید الأزدی، أبوبکر محمد بن الحسین (1421ه)، ترتیب جمهرة اللغة، قم: مؤسسة الطبع والنشر التابعة للعتبة الرضویة المقدسة، ج1.
الجرجانی، أبوبکر عبدالقاهر بن عبدالرحمن بن محمد (1967م)، أسرار البلاغة، شرح وتعلیق محمد عبدالمنعم الخفاجی، القاهرة: مکتبة المتنبی.
حسان، عبدالحکیم (1979م)، النظرة الرومنتیکیة، مصر: دار المعارف، ط1.
خلیف، یوسف (1968م)، ذو الرمة شاعر الحب والصحراء، مصر: دار المعارف، د، ط.
الرازی، محمد بن أبی بکر (1995م)، مختار الصحاح، بیروت: شرکة أبناء شریف الأنصاری، ط1.
راضی محمد حمدان، سهام (2011م)، لصورة الشعریة عند ابن الساعاتی، فلسطین: جامعة الخلیل.
الرباعی، عبدالقادر (د، ت)، الصورة الفنیة فی شعر أبی تمام، الیرموک: مطبعة إربد، ط1.
عبدالرحمن، نصرت (1982م)، الصورة الفنیة فی الشعر الجاهلی، عمان: مطبعة الأقصی، د، ط.
عصفور، جابر (1992م)، الصورة الفنیة فی التراث النقدی والبلاغی عند العرب، ط2، الدار البیضاء: المرکز الثقافی العربی، ص 8.
العقاد، عباس محمود ( 1967م)، ابن الرومی حیاته من شعره، بیروت: دارالکتاب العربی.
فوزی عیسی (د، ت)، دراسات نقدیة فی بوح البوادی للشاعر عبدالعزیز سعود البابطین، جامعة الاسکندریة: دار المعرفة الجامعیة.
الفیروز آبادی، مجد الدین محمد بن یعقوب (2009م)، معجم القاموس المحیط، بیروت: دار المعرفة، ط4.
محمد داوود، محمد (2002م)، الدلالة والحرکة (دراسة لأفعال الحرکة فی العربیة المعاصرة فی إطار المناهج الحدیثة)، القاهرة: دار غریب للطباعة والنشر والتوزیع.
محمود، زکی نجیب (د، ت)، الفلسفة والفن، مصر: مطبعة أنجلو المصریة، د، ط.
ب) فارسی
پورنامداریان، تقی (2002م)، خانه‌ام ابری است، تهران: سروش، ط2.
شفیعی کدکنی، محمد رضا (1375ه، ش)، صور خیال در شعر فارسی، تهران: آگاه، ط6.
وحیدیان کامیار، تقی (1379ه، ش)، بدیع از نگاه زیباشناختی، تهران: دوستان.