چکیده:
کاربرد نماد در شعر معاصر، یکی از مشخصه‌های برجسته‌ی شاعرانی است که با چندلایه کردن زبان خود، بر زیبایی اثر افزوده و خواننده را در دریافت معنی و مقصود با لذت کشف بیشتری مواجه می‌سازند. در این میان، شاخه‌ی ادبیات متعهد عربی نیز از این مشخصه و ظرفیت هنری بهره برده و شاعران متعهد با خلق تصویرهایی زیبا و بدیع، زبان رمز و نماد را برای آثار دینی خود برگزیده‌اند که این نوع ادبی با توجه به موضوع و محتوای خود، گاه نوع خاصی از نمادپردازی را می‌طلبد.
یکی از برجسته‌ترین و شاید پرکاربردترین شاعران رمزپرداز در حوزه‌ی ادبیات متعهد، شاعر معاصر عراقی، جواد جمیل است. وی در مجموعه‌ی ارزشمند خود «الحسین لغة ثانیة» که به شعر حسینی می‌پردازد، زبانی آمیخته با انواع رمز را به‌کار می‌گیرد که زبان وی را به‌خوبی از دیگر شاعران متعهد متمایز می‌سازد. زبانی که باوجود بی‌توجهی ناقدان بدان، نیازمند بررسی است؛ از این‌رو در مقاله‌ی حاضر، تلاش بر این است تا با روش توصیفی- تحلیلی، انواع نمادهای به‌کار رفته در این مجموعه بررسی شود. البته با توجه به گستردگی و درهم‌تنیدگی نمادهای به‌کار رفته در شعر وی، تنها مواردی بررسی می‌شود که به نوعی مرتبط با مفهوم مقاومت و پایداری است.
)