نوع المستند : علمی - پژوهش
المؤلفون
1 دانشجوي دکتري زبان و ادبيات عربي دانشگاه تربيت مدرس
2 استاد گروه زبان و ادبيات عربي دانشگاه تربيت مدرس
3 دانشيار گروه زبان و ادبيات عربي دانشگاه تربيت مدرس
المستخلص
مضامين مشترک در ادبيات مللي که، هيچگونه ارتباطي بين آنها وجود نداشته، محصول لايهاي از روان، به نام «ناخودآگاه جمعي» است. محتواي اين سطح از ذهن، در قالب نمادهاي مختلف که يونگ با عنوان «کهنالگو» از آن ياد کرده، بروز مييابد. ازآنجاکه شعر عرفاني نيز، دستاورد مکاشفه و الهام شاعر از «ناخودآگاه جمعي» است، انگارههاي کهنالگويي زيادي در آن ميتوان يافت. يکي از آنها، انگاره «انسان کامل» است که در شعر عرفاني ابن فارض کاربرد فراواني دارد.
پژوهش کنوني ميکوشد با روش توصيفي ـ تحليلي، و با مراجعه به کتابهاي مختلف روانشناسي، شخصيت ابن فارض را با محوريت اين سرنمون و بر اساس مکتب روانشناختي تحليلي يونگ، نقد روانکاوانه نمايد. اين انگاره، روزنهاي است براي نفوذ به روان ابن فارض و ارزيابي شخصيتش. او در نتيجة درونيسازيِ ارزشهاي اين «کهنالگو» و گذر از آسيبهاي ناشي از «همانندسازي» و «تورم رواني»، توانسته بعد از فرايند «فرديت»، به مرتبة «خود» برسد.
الكلمات الرئيسية
الموضوعات الرئيسية
کتابنامه
الف) کتابها
1) عربی
ابن الفارض، (1990)، دیوان ابن الفارض، شرحه و قدم له مهدی محمد ناصرالدین، بیروت، دارالکتب العلمیة.
ابنخلکان، (1397 هـ ق)، وفیات الأعیان، جلد سوم، چاپ اول، بیروت، دار صادر.
احمد بن ایاس، محمد، (1402هـ ق)، بدائع الزهور فی وقائع الدهور، تحقیق: محمد مصطفی حلمی، الجزء الأول، القاهرة، الهیئة المصریة العامة للکتّاب.
الدحداح، رشید بن الغالب، (1853م)، شرح دیوان ابن فارض، الطبعة الأولی، مرسیلیّة، ارنود و شرکاء،
عبدالغنی نابلسی، (1408هـ ق)، الصوفیه فی شعر ابیالفارض، تحقیق حامد الحاج عبود.
2) فارسی
احمدوند، محمدعلی، (1368)، مکانیسمهای دفاعی روانی، تهران: بامداد.
بلکمن، جروم اس.، (1393)، مکانیسم دفاع روانی، مترجم: غلامرضا جوادزاده، چاپ دوم، تهران: ارجمند.
بیلسکر، ریچارد، (1384)، یونگ، مترجم: حسین پاینده، تهران: طرح نو.
رابرتسون، رابین، (1395)، یونگشناسی کاربردی، مترجم: ساره سرگلزایی، تهران: بنیاد فرهنگ زندگی.
فروید، آنا، (1382)، من و سازوکارهای دفاعی، مترجم: محمد علیخواه، تهران: مرکز.
فروید، زیگموند، (1387)، مکانیزمهای دفاع روانی، مترجم: سید حبیب گوهری راد و محمد جوادی، تهران: رادمهر.
مورنو، آنتونیو، (1393)، یونگ، خدایان و انسان مدرن، مترجم: داریوش مهرجویی، چاپ هشتم، تهران: مرکز.
موکییلی، آلکس، (1385)، مکانیسمهای دفاعی حیات روانی، مترجم: محمدرضا شجاع رضوی، چاپ دوم، مشهد: انتشارات آستان قدس رضوی،.
والتر اوداینیک، ولودیمر، (1379) یونگ و سیاست: اندیشههای سیاسی و اجتماعی کارل گوستاو یونگ، مترجم: علیرضا طیب، تهران: نی.
هال، کاولین اس، و دیگران، (1393)، نظریههای تحلیل روان 2، مقدمات روانشناسی یونگ، مترجم: دکتر شهریار شهیدی، قم: آینده درخشان.
یونگ الف، کارل گوستاو، (1382)، اصول نظری و شیوه روانشناسی تحلیلی یونگ، سخنرانیهای کلینیک تاویستوک، مترجم: فرزین رضاعی، تهران: ارجمند،
ـــــــــــــ ب، (1382)، تحلیل رؤیا (گفتارهایی در تعبیر و تفسیر رؤیا)، مترجم: رضا رضایی، چاپ دوم، تهران: افکار.
ــــــــــــــ، (1385)، روانشناسی ضمیر ناخودآگاه، مترجم: محمدعلی امیری، چاپ 4، تهران: علمی و فرهنگی.
ــــــــــــــ، (1389)، روح و زندگی، مترجم: دکتر لطیف صدقیانی، چاپ چهارم، تهران: فراین.
ــــــــــــــ، (1391)، یونگ پاسخ به ایوب، مترجم: فؤاد روحانی، چاپ چهارم، تهران: دیبا.
ــــــــــــــالف، (1392)، انسان و سمبلهایش، مترجم: دکتر محمود سلطانیه، چاپ نهم، تهران: نماد.
ــــــــــــــب، (1392)، روانشناسی و کیمیاگری (انسان و اسطورههایش)، مترجم: محمود بهفروزی، چاپ دوم، تهران: نیل.
ـــــــــــــــج، (1392)، مشکلات روانی انسان مدرن، مترجم: محمود بهفروزی، چاپ سوم، تهران: دیبا.
ــــــــــــــد، (1392)، انسان در جستوجوی هویت خویشتن، مترجم: محمود بهفروزی، چاپ چهارم، تهران: دالاهو.
ــــــــــــــالف، (1393)، خود ناشناخته (فرد در جامعه امروزی)، مترجم: مهدی قائنی، چاپ دوم، تهران: فراین.
ــــــــــــــب، (1393)، روانشناسی و شرق، مترجم: دکتر لطیف صدقیانی، چاپ سوم، تهران: دیبا.
ـــــــــــــــج، (1393)، روانشناسی و تعلیم و تربیت، مترجم: دکتر علیمحمد برادران رفیعی، چاپ سوم، تهران: دیبا.
ب) مقالات
فارسی
اقائمی، فرزاد، (1389)، «پیشینه و بنیادهای نظری رویکرد نقد اسطورهای و زمینه و شیوه کاربرد آن در خوانش متون ادبی»، فصلنامه علمی ـ پژوهشی نقد ادبی، تهران، دانشگاه تربیت مدرس، صص 33 ـ 56.