طهران، شارع وليعصر(عج)، شارع توانير، حي نظامي كنجوي، زقاق هفت بيكر(٨)، شارع نظامي كنجوي، بناء رقم ٣٣، مؤسسة بيمه اكو للتعليم العالي، جامعة علامة طباطبائي، الطابق ٦، الغرفة ٦٠٧، اللجنة الإيرانية للغة العربية وآدابها، الرمز البريدي ١٤٣٤٨٦٣١١١

نوع المستند : علمی - پژوهشی

المؤلفون

1 استاديار گروه زبان و ادبيات عربي دانشگاه تهران

2 دانش‌آموختة کارشناسي ارشد زبان و ادبيات عربي دانشگاه آزاد اسلامي دزفول

3 دانش‌آموختة کارشناسي ارشد مشاوره و راهنمايي دانشگاه آزاد اسلامي اهواز

المستخلص

هويت هر فرد مجموعه عناصري از شخصيت اوست که به او اين امکان را مي‌دهد تا موضع خود را نسبت به جهان و ديگران مشخص کند. هويت، پديده‌اي ساکن نيست، بلکه سيال و چندلايه‌ است و همين سيال بودن است که درعين‌حال که سبب پويايي آن مي‌شود، آن را در معرض خطر نيز قرار مي‌دهد؛ خطري که مي‌تواند سبب بحران هويت شود. اين بحران با نوعي بي‌ثباتي، گسيختگي ساختي و اختلال در کارکردها يا اجزاي موجود در نظام منِ فردي و اجتماعي شخص ديده مي‌شود. پژوهش حاضر با روش تحليلي ـ توصيفي و خوانش متن‌گراي رمان «ساقة بامبو» اثر «سعود سنعوسي»، ابتدا به بررسي تعريف بحران هويت فردي و اجتماعي و نشانه‌هاي آن بر اساس نظرية «اريک اريکسون» مي‌پردازد. سپس با ذکر نمونه‌هايي عيني، بحران هويت شخصيت اصلي رمان (خوزه = عيسي) در رويارويي با عوامل فراواقعي و نيز نقش بيگانگي و تنش‌هاي اجتماعي در دو جامعة «فيليپين» و «کويت» را بيان مي‌دارد. بنيان رمان بر اين حقيقت اساسي مبتني است که فرد به‌ناچار در کنترل و پيشبرد اختلالات شخصيتي‌اي که در به‌وجودآمدن آن‌ها به‌هيچ‌وجه سهيم نيست، تصميم‌گيرندة واحد است.

الكلمات الرئيسية

الموضوعات الرئيسية

عنوان المقالة [Persian]

البحث عن الذات: دراسة أزمة الهویة فی روایة ساق البامبو بناء علی نظریة إریکسون

المؤلفون [Persian]

  • علی افضلی 1
  • nastaran gandomi 2
  • mahdokht nabavi 3

1 استادیار گروه زبان و ادبیات عربی دانشگاه تهران

2 دانش‌آموختة کارشناسی ارشد زبان و ادبیات عربی دانشگاه آزاد اسلامی دزفول

3 دانش‌آموختة کارشناسی ارشد مشاوره و راهنمایی دانشگاه آزاد اسلامی اهواز

المستخلص [Persian]

یمکن تعریف الهویة بأنها ماهیة الشخص (أو الشیء) مما یتّسم به من مجموعة الصفات التی تمیزه عن الآخرین وتجعله متفرداً بها ومن ثم فإنها أی صفة تشمل کل جوانبه أی الشخص أو الشیء وهی بالنسبة إلی الشخص تنتظم فی مواصفات جسمیة ونفسیة وإجتماعیة وفی تکامل ینم عن روح الهویة والشعور بها. أزمة الهویة فی علم النفس عبارة عن الفشل فی تحقیق هویة الأنا خلال فترة المراهقة. یرى إریک إریکسون أن نجاح المراهق فی أزمة الهویة التی یمر بها یتوقف على ما یقوم به من استکشاف للبدائل والخیارات فی المجالات العقائدیة والاجتماعیة، وبناءً على ما یحققه المراهق من نجاح أو فشل فی حل أزمة الهویة یتجه إلى أحد قطبی الأزمة فإما أن یتجه إلى الجانب الإیجابی منها فیعرف نفسه بوضوح وهو ما یعرف بانجاز الهویة وإما أن یتجه إلى الجانب السلبی منها ویظل یعانی من عدم وضوح هویته بما یعرف بتشتت الهویة. بحثنا هذا یتطرق إلی دراسة أزمة الهویة فی روایة ساق البامبو للروائی الکویتی سعود السنعوسی. الروایة تطرح بصورة عمیقة للغایة سؤال الهویّة والانتماء، هویة الاکتشاف والبحث والمعرفة، ففی الروایة نفس وجودی واضح، ومذاق إنسانی عذب، رغم آن‌ها تخلق تفاصیلها المحلیّة الواقعیّة بکل دقائقها من قلب عالمین متباعدین هما الکویت والفلبین. خوزه/ عیسی وهو بطل الروایة، اکتشف إنسانیته من وراء تعدد هویاته وتصالحها وانصهارها فی بوتقة واحدة هی الإنسان واکتشف توازنه الإنسانی فی الحبّ
 

الكلمات الرئيسية [Persian]

  • الروایة العربیة
  • ساق البامبو
  • سعود السنعوسی
  • أزمة الهویة
  • إریک إریکسون
کتابنامه
1) کتاب
دوران، بهزاد (1387)، هویت اجتماعی: رویکردها و نظریه‌ها، تهران: پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات اجتماعی جهاد دانشگاهی.
سنعوسی، سعود (2012)، ساق البامبو، بیروت: الدار العربیة للعلوم.
شاملو، سعید (1382)، مکتب‌ها و نظریه‌ها در روان‌شناسی شخصیت، تهران: رشد.
الطائی، علی (1378)، بحران هویت قومی در ایران، تهران: شادگان.
عاملی، سعیدرضا (1384)، دوجهانی‌شدن‌ها و آینده هویت‌های همزمان؛ به کوشش عباس‌زاده و عباسی، تهران: مؤسسه تحقیقات و توسعه علوم انسانی.
فکوهی، ناصر (1380)، بررسی مسائل اجتماعی ایران. تهران: پیام‌نور.
گل محمدی، احمد (1380)، جهانی‌شدن فرهنگ: هویت، تهران: نی
گولد، جولیس؛ کولب، ویلیام (1376)، فرهنگ عمومی اجتماعی، ترجمه گروهی: مازیار.
نوچه فلاح، رستم (1383)، هویت، واقعیت ثابت یا سیال، تهران: پژوهشگاه علوم انسانی و اجتماعی.
2) مقالات
اخترشهر، علی (1386)، «ابعاد هویت اجتماعی – دینی دانشجو»، فصلنامه مطالعات معرفتی دانشگاه اسلامی، شماره 35، صص 124-96.
ادیب راد، نسترن (1383)، «ابعاد روان‌شناختی هویت فرهنگی»، مبانی نظری هویت و بحران هویت؛ به کوشش علی‌اکبر علیخانی: تهران: جهاد دانشگاهی.
اکبری، مریم (1394)، «مصاحبه روزنامه الشرق الأوسط با سعود سنعوسی»، مد و مه، صص 1-5.
باستانی، محمدحسین (1372)، «بحران هویت، مسئله‌ای جهانی»، فصلنامه علوم اجتماعی: نامه فرهنگ، شماره 9، صص43-40.
برکت، بهزاد (1387)، «هویت و بازتاب آن در رمان»، مجله ادب‌پژوهی، شماره 5، صص90-61.
جمشیدی، احمد (1382)، «بحران هویت 2»، مجله علوم تربیتی: اصلاح و تربیت، شماره 14 و13، صص7-3.
حاجی حسینی، حسن (1381)، «بحران هویت و انحراف اجتماعی»، مجله علوم اجتماعی، مطالعات راهبردی زنان، شماره 17، صص49-39.
حیدرقزوینی، پیام (1394)، «صداهای دیگری به گوش می‌‌رسند»، سرمقالة روزنامه شرق، شماره 2451، چهارشنبه 27 آبان.
دوران، بهزاد (1389)، «هویت‌‌یابی در عصر بحران هویت: چالش‌‌های سیاست‌‌گذاری فرهنگی»، فصلنامة مطالعات فرهنگی دانشگاه تهران، شماره 21، صص162-157.
رضوی، اقدس‌‌سادات (1388): «نوجوانی و هویت‌‌یابی»، مجله مشاور مدرسه، دوره پنجم، شماره 1، صص16-20.
طالبیان، یحیی؛ حسینی سروری، نجمه (1385)، «شیوه‌‌های روایتگری در قصة مرغان شیخ اشراق»، مجلة دانشکدة ادبیات و علوم انسانی دانشکده فردوسی مشهد، سال39، شماره 3، صص104-84.
3) منابع انگلیسی
وطفة، أسعد (1396)، «إشکالیة الهویة و الإنتماء فی المجتمعات العربیة المعاصرة» مجله نقد و تنویر
https://Edusocio.net/index
شحادة، یوسف (1396)، الهویة والاشتباک فی روایة ساقة بامبو لسعود السنعوسی:
https://ar.wikipedia.org/wiki/.