تهران، خیابان ولی عصر(عج)، خیابان توانیر، محله نظامی گنجوی، کوچه هفت پیکر(8)، خیابان نظامی گنجوی، پلاک33، موسسه آموزش عالی بیمه اکو دانشگاه علامه طباطبایی، طبقه6، اتاق 607، انجمن ایرانی زبان وادبیات عربی، کدپستی: 1434863111

نوع مقاله : علمی - پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری زبان و ادبیات عربی دانشگاه اصفهان

2 دانشیار گروه زبان و ادبیات عربی دانشگاه اصفهان

3 استادیار گروه زبان و ادبیات عربی دانشگاه اصفهان

چکیده

با توجه به اهمیت و جایگاه ترجمة شفاهی و کاستی در این نوع از مطالعات ترجمه، این پژوهش به دنبال شناسایی تکنیک‌هایی است که مترجمان شفاهی در محافل رسانه‌ای به کار می‌گیرند. این مطالعه با تکیه بر نظریه‌های نوپدید علم ترجمه، به‌ویژه نظریة وینی و داربلنت انجام شده‌است. جامعة آماری پژوهش شامل 360 دقیقه فایل صوتی و 20 مصاحبه با مسئولان دولتی طراز اول ایران است که در شبکة العالم توسط پنج مترجم به صورت هم‌زمان از فارسی به عربی ترجمه شده‌است. برای تعیین نوع تکنیک‌های به‌کارگرفته‌شده، به صورت نمونه‌گیری تصادفی، 24 دقیقه از این مصاحبه‌ها انتخاب شده‌است.
نتایج به‌دست‌آمده گویای آن است که تکنیک‌های ترجمة شفاهی همانند نوع کتبی آن بوده و فقط ازلحاظ کمّیت با هم متفاوتند و تکنیک‌های ترجمة تحت‌اللفظی عبارتند از: جابه‌جایی، تغییر، گرته‌برداری، وام‌گیری، معادل‌سازی، و اقتباس که به ترتیب، بیشترین کاربرد را نزد مترجمان شفاهی داشته‌اند.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

المصادر
کتب
أ) عربی
أورتادو ألیبر، أمبارو، (2007م)، الترجمة ونظریاتها (مدخل إلی علم الترجمة)، ترجمة: علی إبراهیم المنوفی، القاهرة، المرکز القومی للترجمة.
الرصافی، أنور، (1390ه ش)، دارسة تطبیقیة لمبدأ التکافؤ فی الترجمة (من الفارسیة إلی العربیة)، قم، مرکز المصطفی العالمی للترجمة والنشر.
صیّاح، انطوان وآخرون، (2006 م)، تعلّمیة اللغة العربیّة، بیروت، دار النهضة العربیة.
العیسر، سالم، (1999م)، الترجمة فی خدمة الثقافة الجماهیریة، بیروت، دار اتحاد الکتاب العرب.
عمار کحیل، سعیدة، (2011 م)، تدرییس الترجمة وصف وتحلیل، عمان، دار مجدلاوی.
نیومارک، بیتر، (2006 م)، الجامع فی الترجمة، ترجمة: حسن غزالة، بیروت، مکتبة الهلال.
مونان، جورج، (2002م)، علم اللغة والترجمة، ترجمة أحمد زکریاء، ط1، القاهرة، المجلس الأعلی للثقافة.
ب) فارسی
پالامبو، گریزپه، (1391 ه ش)، اصطلاحات کلیدی در مطالعات ترجمه، ترجمة: فرزانه فرحزاد و عبداله کریم‌زاده، تهران: قطره.
حقانی، نادر، (1386ه ش)، نظرها و نظریه‌های ترجمه، تهران: امیرکبیر.
صلح جو، علی، (1377ه ش)، گفتمان و ترجمه، تهران: مرکز.
قربانزاده، کریم، (1391 ه ش)، فنون ترجمه شفاهی، تهران: جهاد دانشگاهی.
کتفورد، جی. سی، (1370ه ش)، یک نظریه ترجمه از دیدگاه زبان‌شناسی، مترجم: احمد صدارتی، تهران: نی.
لطفی پور ساعدی، کاظم، (1380ه ش)، درآمدی به اصول و روش ترجمه، تهران: مرکز نشر دانشگاهی.
ماندی، جرمی، (1394ه ش)، معرفی مطالعات ترجمه نظریه‌ها و کاربردها، مترجم: علی بهرامی و زینب تاجیک، تهران: رهنما.
ج) انگلیسی
Albirhurtado,A(2001).Traduccion YTraductoiogia: Introduccion A La Traductologia,Madrid: Catedra
J-P. Vinay And J.Darbelnet (1995) Comparative Stylistics Of French And English: A Methodology
For Trnasltion, Paris: Didier
Newmark Peter(2006) Approaches To Translation 11 Edition Longman Malaysia
الدوریات
أ) عربی
الحمصی، محمد نبیل النحاس، (2004 م)، «مشکلات الترجمة: دراسة تطبیقیة»، مجلة کلیة اللغات و الترجمة بجامعة الملک سعود، العدد 16، صص 1-32.
ب) فارسی
شعبانی، کریم، (1383هـ) «راهبرد پیشبینی در ترجمه هم‌زمان»، مجلة مطالعات ترجمه. سال 2، شماره 7.
فلاح شاهرودی، زهرا، (1393هـ) تأثیر عوامل زبانی و فرازبانی در ترجمه شفاهی، تهران:  مجلة پژوهش‌های زبانی و ادبیات فرانسه. سال 8، شماره 13.
خزاعی‌فر، علی، (1370 هـ ش)، «تکنیک‌های هفتگانه ترجمه» فصلنامه مترجم، تهران: سال 1، شماره 3.
فقهی، عبدالحسین وسلیمانی، حسین، (1394هـ ش) « نگاهی به چالش‌های ترجمه هم‌زمان فارسی ـ عربی و برعکس»، مجلة ادب عربی، تهران: سال 7، شماره 2.
نیازی، شهریار، وآخرون، (1396هـ ش) «بررسی و تحلیل ترجمه رمان "الشحاذ" بر اساس الگوی نظری وینی و داربلنه»، مجلة زبان‌پژوهی، دانشگاه الزهرا.
ب) الرسائل الجامعیة
أحدی، فاطمة، (1394 ه ش)، اصول و فنون ترجمه شفاهی با تأکید بر ترجمه هم‌زمان (اطروحة مقدمة لنیل درجة الماجستر فی اللغة العربیة و آدابها)، جامعة حکیم سبزواری، کلیة الآداب، قسم اللغة العربیة وآدابها.
اسکندری، علی، (1393هـ).مشکلات مترجمان شفاهی ایرانی در برگردان اصطلاحات تخصصی: استراتژی‌های جزئی یا کلی. أطروحة لنیل درجة الماجستر فی فرع اللغة الانجلیزیة بجامعة اصفهان.
رمضان، صینة، (2014م)، إستراتیجیات الترجمة الأدبیة؛ روایة «Les Ftliserables» لفیکتور هیجو بترجمة منیر البعلبکی إلی العربیة المجلد الثانی «Cosette» أنموذجا، مذکرة مقدمة لنیل شهادة الماجستر فی الترجمة، الجزائر، جامعة الحاج لخضر-باتنة، کلیة الآداب واللغات، قسم الترجمة.
شوکت سبول، عهد، (2005م)، الترجمة الأدبیة بین النظریة و التطبیق، رسالة مقدمة لاستکمال متطلبات نیل شهادة أستاذ فی الآداب (الماجستر)، بیروت، الجامعة الأمریکیة، کلیة العلوم و الآداب.