المؤلفون
المستخلص
إن الأدب الذي هو موضوع النقد بدوره بحاجة الي دراسة و تقييم و تمحيص، و واجب أن يقيّم صحة اتجاهاته و اساليبه في ميزان العقل و التجربة؛ و النقد بهذا المعني هو «نقد النقد» وله اهمية خاصة في النقد الادبي. فالادب هو ترجمة العقل و النفس و منهج التحليل النفسي، الذي يفسّر نفس الانسان، قد ورد في مجالات مختلفة منها الادب و هو من المناهج المميّزة في کتابات احسان عباس، الناقد الکبير الذي استخدمه الي جانب المناهج المختلفة في النقد کالمنهج التاريخي و المارکسي والشکلانيّ و مدارسه المتعلّقة به کالبنيويّة و مابعدالبنيويّة.
درس الناقد في هذا المنهج وتيرة خلقالعمل الادبي و کيفيّة ابداعه و من خلال دراسة نفسيّة العمل الادبي، يحلّل نفس الکاتب و تطوّراته النفسيّة، في حين لا يغفل من دراسة انفعالات المخاطب في قراءة العمل الادبي و تلقّيه. لقد تأثر الناقد من آراء فرويد و يونج و مودبودکين، بيد انّه لم يتقيّد کثيراً في تطبيق نظرياتهم علي الادب؛ کمالم يکن عبيد مدرسة نفسيّة معيّنة و لذلک لم تلصق به تهمة التّأثر بالنقل و الاقتباس بل مايسترعي الانتباه في مجال نقده انة تأثر تأثّراً بنّاءاً من مشاهيرالمنظرين و اختار لنفسه منهجا مميّزاً.
الكلمات الرئيسية
عنوان المقالة [Persian]
شیوه نقد روانشناسی در آثار نقدی دکتر احسان عباس
المؤلفون [Persian]
- ابوالحسن امین مقدسی
- حسین تکتبار فیروزجائی
المستخلص [Persian]
چنان که ادبیات، موضوع نقد قرار میگیرد خود نقد را نیز باید بررسی و ارزیابی کرد و درستی رویکردها و شیوههای آن را در میزان عقل و تجربه سنجید. نقد بدین معنا «نقد نقد» نامیده می شود و در حیطة نقد ادبی از ارزش قابل توجهی برخوردار است.
شیوه تحلیل روانشناسی که به تفسیر روان انسان میپردازد به زمینههای مختلفی از جمله ادبیات وارد شده و در نقد ادبی اهمیت فراوان یافته است. دکتر احسان عباس ناقد برجسته دنیای عرب آشکارا شیوه نقد روانشناسی را، درکنار دیگر شیوه های نقد ادبی مانند شیوه تاریخی، مارکسیستی، فرمالیستی و مکاتب مرتبط با آن همچون ساختارگرایی و مابعد ساختارگرایی، در نقد آثار ادبی به کار میگیرد. وی در نقد روانشناختی خود به بررسی روند آفرینش ادبیات میپردازد و در خلال بررسی روانشناختی عمل ادبی، روحیات و تحولات روانی نویسنده را نیز بررسی میکند و از مطالعه واکنشهای مخاطبان در عمل ادبی هم غافل نمیشود ودر این زمینه از نظریات فروید، یونگ و مودبودکین تأثیر میپذیرد ولی در تطبیق نظریات علمی آنها بر ادبیات پا از حد فراتر نگذاشته و به تأثیرپذیری صرف متهم نمیشود تا جایی که میتوان گفت وی به مکتب روانشناختی مشخصی منتسب نیست بلکه با تأثیر پذیری سازنده از نظریهپردازان مشهور، برای خود شیوه منحصر به فردی برگزیده است.
الكلمات الرئيسية [Persian]
- شیوه روانشناسی
- ناخودآگاه
- کهن الگو
- احسان عباس