ادبی
مریم هاشمی؛ معصومه نعمتی قزوینی
دوره 12، شماره 41 ، اسفند 1395، صفحه 1-18
چکیده
مکتب واقع‌گرایی، عکس‌العملی در برابر مکتب رمانتیسم است. پیروان این مکتب بر این باورند که واقعیت باید آن‌گونه که هست بررسی شود و هنرمند باید ابعاد مهم موضوعی را که می‌خواهد به اطلاع مردم برساند، برجسته سازد؛ به‌نحوی‌که واقعیت را به طور دقیق انعکاس دهد و از هر نوع ابهام و گنگی به دور باشد. واقع‌گرایی عقلانی یکی از فروع واقع‌گرایی ...
بیشتر
مکتب واقع‌گرایی، عکس‌العملی در برابر مکتب رمانتیسم است. پیروان این مکتب بر این باورند که واقعیت باید آن‌گونه که هست بررسی شود و هنرمند باید ابعاد مهم موضوعی را که می‌خواهد به اطلاع مردم برساند، برجسته سازد؛ به‌نحوی‌که واقعیت را به طور دقیق انعکاس دهد و از هر نوع ابهام و گنگی به دور باشد. واقع‌گرایی عقلانی یکی از فروع واقع‌گرایی طبیعی است که در آن عقل به عنوان اصلی‌ترین منبع معرفت و تفکر بشری قلمداد می‌شود. بر اساس این مکتب غرض از تربیت انسان رسیدن به سعادت است که تحقق آن تنها با پرورش انسانی متعادل که دارای قوای جسمانی و روحانی هماهنگ باشد، ممکن می‌شود. امین ریحانی(1876-1940) یکی از اندیشمندان و مصلحان اجتماعی برجستة عرب و از پیشگامان تفکر رئالیستی به‌ویژه رئالیسم عقل‌گرا به شمار می‌آید. مقالة حاضر با روش توصیفی ـ تحلیلی به مطالعه بن‌مایه‌های تفکر واقع‌گرایی عقلانی از خلال پنج اثر برگزیدة وی ـ فن و أدب، أنتم الشعراء، هتاف الأودیة، بذور للزارعین، الریحانیات و قومیات ـ پرداخته است. نتایج به‌دست‌آمده نشان می‌دهد، ریحانی با توجه به حضور طولانی‌مدت در غرب و اثرپذیری از جریان‌های فکری غرب، در تحلیل مسائل پیرامون خود نگاهی واقع‌گرا و عقلانی دارد. بازتاب این نوع تفکر ریحانی در قالب چهار محور شعر، نگارش، تعلیم و تربیت، دین مشاهده می‌شود.
ادبی
majid mohammadi bayazidi؛ خلیل پروینی؛ کبری روشنفکر
دوره 12، شماره 41 ، اسفند 1395، صفحه 19-38
چکیده
مفهوم عشق در فلسفة اگزیستانسیالیسم با نگاه این فلسفه به دیگری پیوندی ناگسستنی دارد. این فلسفه دیگری را تهدیدی بر سر راه آزادی مطلق می‌داند. ازاین‌رو مرد اگزیستانسیالیستی به زن به عنوان دیگری نگاه می‌کند که قصد تملک و به بند کشیدن او را دارد؛ به همین خاطر او یا به ارتباط‌های عاشقانه تن نمی‌دهد و یا سعی می‌کند استقلال و آزادی خود ...
بیشتر
مفهوم عشق در فلسفة اگزیستانسیالیسم با نگاه این فلسفه به دیگری پیوندی ناگسستنی دارد. این فلسفه دیگری را تهدیدی بر سر راه آزادی مطلق می‌داند. ازاین‌رو مرد اگزیستانسیالیستی به زن به عنوان دیگری نگاه می‌کند که قصد تملک و به بند کشیدن او را دارد؛ به همین خاطر او یا به ارتباط‌های عاشقانه تن نمی‌دهد و یا سعی می‌کند استقلال و آزادی خود را در اینگونه روابط حفظ کند. مطاع صفدی به عنوان یکی از تأثیرپذیرندهترین رماننویسان عرب از فلسفة اگزیستانسیالیست، به روابط عاشقانه بین زن و مرد در رمان‌های «جیل القدر» و «ثائر محترف»، رنگوبوی اگزیستانسیالیستی بخشیدهاست. این پژوهش در نظر دارد با تکیه بر روش توصیفی ـ تحلیلی به بررسی مفهوم عشق و جایگاه زن در آن، در این دو رمان بپردازد. نتایج نشان می‌دهد که قهرمانان این دو رمان بر اساس نگاهشان به دیگری، نهتنها از عشق ورزیدن به زن ناتوانند، بلکه به ناممکن بودن عشق اعتقاد دارند، بهطوریکه آنها عشق را نوعی نزاع بین عاشق و معشوق تصور میکنند و بر استقلال دو طرف در این گونه روابط تأکید میورزند. درنتیجه زن در این نوع روابط، فقط در جسمش خلاصه می‌شود و به یک موضوع جنسی صرف تبدیل میگردد.
ادبی
اصغر شهبازی؛ حمید احمدیان
دوره 12، شماره 41 ، اسفند 1395، صفحه 39-60
چکیده
اسلوب حذف از اسالیب بلاغی مهم و از وجوه اعجاز بیانی آیات قرآن کریم به شمار می‌آید. اهمیت این پدیدة پرکاربرد قرآنی در رسیدن به معنا و مضمون صحیح آیات بیشتر جلوه می‌نماید؛ چراکه دریافت مضمون بسیاری از آیات بدون توجه به مواضع حذف و اغراض معنایی آن امکان‌پذیر نیست. این امر در انسجام و پیوستگی ترجمه تأثیری برجسته دارد. ازجمله محذوفات قرآنی، ...
بیشتر
اسلوب حذف از اسالیب بلاغی مهم و از وجوه اعجاز بیانی آیات قرآن کریم به شمار می‌آید. اهمیت این پدیدة پرکاربرد قرآنی در رسیدن به معنا و مضمون صحیح آیات بیشتر جلوه می‌نماید؛ چراکه دریافت مضمون بسیاری از آیات بدون توجه به مواضع حذف و اغراض معنایی آن امکان‌پذیر نیست. این امر در انسجام و پیوستگی ترجمه تأثیری برجسته دارد. ازجمله محذوفات قرآنی، حذف «فعل» است که یکی از ارکان اصلی جمله به شمار می‌آید و با اهداف معنایی خاص حذف می‌شود. در این مقاله تلاش می‌شود تا ضمن بررسی افعال محذوف و نقش آن در فهم معنا، اثر آن در چهار ترجمه فارسی ارزیابی شود. در بررسی حاضر که به شیوة توصیفی ـ تحلیلی انجام پذیرفت، به نظر میرسد که انگیزههای معنایی حذف و ذکر تقدیر از یک سو و اختلاف ساختاری دو زبان از نظر دستوری از سوی دیگر، ترجمه محذوف را با چالشهایی روبهرو ساختهاست. از برجستهترین اشکالات ترجمههای مورد بررسی میتوان به مواردی چون: اهمال اهداف معنایی حذف، عدم توجه به ساختار دستوری آیات و بیتوجهی به کاربرد دقیق علائم نگارشی اشاره کرد.
ادبی
محسن پیشوایی علوی؛ گلاله حسین‌پناهی
دوره 12، شماره 41 ، اسفند 1395، صفحه 61-82
چکیده
این مقاله با روش توصیفی تحلیلی، به بررسی تصویر شعری میراث ادبی در شعر سمیح القاسم می‌پردازد. در خلال این بررسی، به نمونه‌های منطبق با مظاهر و نمودهای این میراث در شعر این شاعر پرداخته می‌شود. نشان دادن جلوه‌های دلالتی تصویر شعری و نقش آنها در تصویر سازی شاعر و انتقال آنها به مخاطب، از دیگر اهداف و کارهای انجام شده در این مقاله ...
بیشتر
این مقاله با روش توصیفی تحلیلی، به بررسی تصویر شعری میراث ادبی در شعر سمیح القاسم می‌پردازد. در خلال این بررسی، به نمونه‌های منطبق با مظاهر و نمودهای این میراث در شعر این شاعر پرداخته می‌شود. نشان دادن جلوه‌های دلالتی تصویر شعری و نقش آنها در تصویر سازی شاعر و انتقال آنها به مخاطب، از دیگر اهداف و کارهای انجام شده در این مقاله است. نتایج پژوهش حاکی از آن است که بکارگیری میراث ادبی در شعر سمیح القاسم، بیانگر پیوند و رابطه‌ی قوی و عمیق میان افکار شاعر و شرایط عصر و زمان او، با گنجینه‌ی میراث ادبی ملت اوست. و این ناشی از آگاهی و بینش شاعر نسبت به حضور معنوی‌اش در گذشته، و حضور گذشته در حال، و قطعیت استمرار آن در آینده است. تصویر شعری انعکاس یافته در میراث، نشان‌دهنده‌ی توانایی ادبی شاعر در القای معانی و مفاهیم، خلق تصاویر زنده و پویا، و ایجاد تنوع و تازگی است. علاوه بر آن که این تصاویر از لحاظ خصوصیات فنی و ادبی، کاملاً متفاوت از تصاویر موجود در اشعار گذشتگان است. رمز، تشخیص و جان‌بخشی، تکرار، تناقض میان عناصر تصویر و تنوع آنها، بکارگیری الگوهای میراثی موافق و متناسب با مفهوم مورد نظر شاعر و یا مخالف و متفاوت با آن، و تداخل تصویرها، از جمله مهمترین تکنیک‌های مورد استفاده‌ی سمیح القاسم در بهره‌گیری از میراث ادبی و فراخوانی آن در شعر خود است.
ادبی
سید محمود میرزایی الحسینی؛ علی نظری؛ یونس ولیئی
دوره 12، شماره 41 ، اسفند 1395، صفحه 83-102
چکیده
شعر زهیر بن أبی سلمی، شاعر عرب پیش از اسلام، در کنار مضامین حکمی، از انسجام واژگانی برجسته‌ای برخوردار است. با تأمل در شعر وی درمی‌یابیم که باهم‌آیی در سطح واژگان به انسجام واژگانی در دیوان شاعر انجامیده و نقش مهمی در مضمون‌پردازی و استواری ترکیب‌ها و تعبیرهای ادبی ایفا نموده‌است. اصطلاح باهم‌آیی واژگانی بیانگر روندی است که طی ...
بیشتر
شعر زهیر بن أبی سلمی، شاعر عرب پیش از اسلام، در کنار مضامین حکمی، از انسجام واژگانی برجسته‌ای برخوردار است. با تأمل در شعر وی درمی‌یابیم که باهم‌آیی در سطح واژگان به انسجام واژگانی در دیوان شاعر انجامیده و نقش مهمی در مضمون‌پردازی و استواری ترکیب‌ها و تعبیرهای ادبی ایفا نموده‌است. اصطلاح باهم‌آیی واژگانی بیانگر روندی است که طی آن یک واژه با واژه یا واژگان دیگری با هم به کار می‌روند. این موضوع از موضوعات مهم و تعیین‌کننده در معناشناسی به شمار می‌آید و نقش برجسته‌ای در کشف دلالت ترکیب‌ها و الفاظ بازی می‌کند. این پدیده، همچنین از زیبایی و درهم‌تنیدگی زبان، دقت و چیره‌دستی شاعر در گزینش واژگان و چینش آنها در یک بافت بدیع زبانی پرده برمی‌دارد. این مقاله با به‌کارگیری روش توصیفی ـ تحلیلی به بررسی باهم‌آیی‌های واژگانی در شعر زهیر می‌پردازد و در پی شناسایی انواع باهم‌آیی‌های واژگانی به‌کارگرفته‌شده در شعر وی و تبیین نقشی است که این پدیدة زبانی در مشخص‌نمودن معنای واژگان و ترکیب‌ها و در درک عمیق شعر دارد. همچنین پژوهش حاضر به دنبال پاسخ‌گویی به این پرسش است که باهم‌آیی‌های واژگانی در دیوان زهیر بیشتر به چه حوزه‌هایی از معنا اختصاص دارد؟ نتایج نشان داد که باهم‌آیی‌های واژگانی دیوان شاعر به دو صورت اسمی و فعلی است، در انواع مختلفی به کار گرفته شده‌است، و حوزة معنایی جنگ بیشترین باهم‌آیی را به خود اختصاص داده‌است.
زهرا فرید؛ محمود شکیب
دوره 12، شماره 41 ، اسفند 1395، صفحه 103-126
چکیده
إنّ الخطوة الأولی للوصول إلی معارف القرآن الکریم العمیقة هی معرفة معانی الألفاظ الموجودة فیها نحو الأضداد وهی التی تعدّ قسما من المشترک اللفظی أو متعددة المعانی تطلق علی ألفاظ تتصرف إلی معنیین متضادین؛ وبما أن لها دور هام فی تفسیر الآیات وترجمتها فقد وقعت من القدیم محل اهتمام المفسرین. حصولاً علی تفسیر واضح عن هذه الکلمات التی تحمل ...
بیشتر
إنّ الخطوة الأولی للوصول إلی معارف القرآن الکریم العمیقة هی معرفة معانی الألفاظ الموجودة فیها نحو الأضداد وهی التی تعدّ قسما من المشترک اللفظی أو متعددة المعانی تطلق علی ألفاظ تتصرف إلی معنیین متضادین؛ وبما أن لها دور هام فی تفسیر الآیات وترجمتها فقد وقعت من القدیم محل اهتمام المفسرین. حصولاً علی تفسیر واضح عن هذه الکلمات التی تحمل معنیان متضادان خاصة فی الآیات القرآنیه، علینا أن نطلع علی رؤیة المفسرین واللغویین الخبراء الذین یقدّمون تفسیرا وافیاً معتمدا علی الشواهد. یحاول هذا المقال أن یدرس هذه الظاهرة، حیث یعرض أولاً موجزا عن خلفیة الأضداد ووجهات النظر المختلفة عن وجود هذه الألفاظ فی اللغة العربیة والقرآن الکریم، ثم ینتقل إلی معالجة هذه الظاهرة اللغویة التی لا یمکن انکارها، فی تفسیر التبیان للشیخ الطوسی والمیزان للعلامة الطباطبایی. جاءت فکرة هذا البحث بسبب إیماننا بأهمیة هذین التفسیرین وکثرة المباحث اللغویة فیهما ومن ثم اهتمام کلا المفسرین إلی مکانة هذه الألفاظ فی تفسیر الآیات القرآنیة. من أهم النتائج التی توصلت إلیها المقالة هی: إثبات وجود ظاهرة الأضداد فی اللغة العربیة والقرآن الکریم من قبل هذین المفسرین، واستخدام معانی هذه الکلمات المتضادة فی تفسیر الآیات، واتساع دائرة البحث لظاهرة الأضداد فی التبیان بالنسبة إلی تفسیر المیزان. وکذلک اهتمام کلا المفسرین بعوامل ظهور ظاهرة الأضداد فی اللغة.
ادبی
خیریه عچرش؛ حسن دادخواه طهرانی؛ صادق سیاحی؛ ali edalatinasab
دوره 12، شماره 41 ، اسفند 1395، صفحه 127-152
چکیده
إنّ نظریة «تحلیل الخطاب النقدی» تعتبر مقاربة جدیدة فی تحلیل الخطاب الذی یعدّ منهجاً من المناهج متعددة التخصصات فی العلوم الإنسانیة والاجتماعیة. تهتم هذه النظریة بانتاج أو تنمیة ایدئولوجیة خاصة، وتعالج المستویات العالیة من الجملة خلال نظرته العلمیة والتطبیقیة إلی النصوص. وبما أن النصوص الحدیثة وخاصة الروایة تحمل دوراً بارزاً ...
بیشتر
إنّ نظریة «تحلیل الخطاب النقدی» تعتبر مقاربة جدیدة فی تحلیل الخطاب الذی یعدّ منهجاً من المناهج متعددة التخصصات فی العلوم الإنسانیة والاجتماعیة. تهتم هذه النظریة بانتاج أو تنمیة ایدئولوجیة خاصة، وتعالج المستویات العالیة من الجملة خلال نظرته العلمیة والتطبیقیة إلی النصوص. وبما أن النصوص الحدیثة وخاصة الروایة تحمل دوراً بارزاً فی التغییرات الثقافیة والاجتماعیة، یعدّ تحلیل الخطاب السائد من أهمّ ضروریات الأدب المعاصر. یتبنّی هذا البحث على تحلیل الخطاب النقدی فی ضوء نظریة نورمان فیرکلاف (1941) التی تتحلی ببعض الإتجاهات السابقة لتحلیل الخطاب نحو آراء فوکو. ففی ضوء نظریة تحلیل الخطاب النقدی لفیرکلاف، تمت دراسة روایة «أجنحة الفراشة» لمحمد سلماوی فی ثلاثة مستویات من وصفٍ، وتفسیرٍ، وشرحٍ. تشیر بعض النتائج للدراسة إلی أنّ الکاتب فی مستوی الوصف استخدم علاقة التضاد، والترادف، والتواصل بین الألفاظ لتبیین فکرته، وفی مستوی التفسیر استخدم التناص لتبیین آرائه والتعبیر بتطور الشخصیة المرأة، وفی مستوی الشرح عبّر عن الخطاب السائد وهو الهویة، والحریة، والوطن، ومدی علاقته بالعوامل النصیة والمؤثرات الخارجیة فی النص.
ادبی
مصطفی مهدوی آرا؛ شادی شایان
دوره 12، شماره 41 ، اسفند 1395، صفحه 153-176
چکیده
تعتبر المدرسة الوجودیة مدرسة نفسیة تتجذر فی الوجودیة الفلسفیة، وقد ظهرت علی ید عالم النفس الأمریکی «رولو مای». ویری الوجودیون أن هناک مخاوف وهواجس تتأصل فی کینونة الإنسان، وتجعل الفردَ یتعرّض لتأملات فی حقیقة الموت، والفناء، والاحساس بالیأس، وعبث الحیاة؛ فقد تؤدی هذه التأملات إلی إثارة الهواجس والاضطرابات الوجودیة التی ...
بیشتر
تعتبر المدرسة الوجودیة مدرسة نفسیة تتجذر فی الوجودیة الفلسفیة، وقد ظهرت علی ید عالم النفس الأمریکی «رولو مای». ویری الوجودیون أن هناک مخاوف وهواجس تتأصل فی کینونة الإنسان، وتجعل الفردَ یتعرّض لتأملات فی حقیقة الموت، والفناء، والاحساس بالیأس، وعبث الحیاة؛ فقد تؤدی هذه التأملات إلی إثارة الهواجس والاضطرابات الوجودیة التی تسبب الصراعات النفسیة للفرد وعدم توازنه فی التصرّف مع الکون والمجتمع. ویحاول هذا البحث دراسة کیفیة تعامل الشاعر أبی القاسم الشابی مع الذات، والآخرین، والبیئة، معتمداً علی نظریة «الحضور الوجودی» إثر إضطرابات وجودیة اُبتلی بها الشابی. ینتهج البحثُ المنهج الوصفی–التحلیلی للکشف عن جوانب غیر مدروسة من شخصیة الشاعر. وما یبین ضرورة انجاز البحث هو حبّ الاستطلاع علی فهم أعمق لشخصیة الشابی ونحن مؤملون أن نسهم قسطا طفیفاً فی توسیع العلوم الجدیدة التی تربط بین التخصصین. وتطالعنا نتائج البحث أنّ الشاعر عانی طوال حیاته من حوادث نحو: إصابته بالمرض القلبی، والتأمل فی الموت، والوحدة، والإحساس بالتخلّی عن الآخرین و.. الخ. کل ذلک مصدر لإثارة المخاوف الوجودیة فی شخصیة الشاعر، وانبجاس الخیفة، والهواجس النفسیة، والوجودیة، ما أدّت إلی الصراعات النفسیة لدی الشابی والتعاملات الغیر الملاءمة مع الذات والآخرین.
ادبی
omid izanlo
دوره 12، شماره 41 ، اسفند 1395، صفحه 177-196
چکیده
اهتم الکثیر من النقاد بروایات نجیب محفوظ وقصصه کأحد من روّاد الروایة فی العالم العربی. لکنه قلّما نری دراسة روایاته دراسة اجتماعیة تعالج الأسباب التی شجّعت نجیب محفوظ باستخدام المواضیع الاجتماعیة فی آثاره القصصیة. تعدّ الدراسة الاجتماعیة منهجا نقدیا یجمع بین الأدب وعلم الإجتماع، والذی کان «لوکاتش» و«غولدمان» من روّاده. ...
بیشتر
اهتم الکثیر من النقاد بروایات نجیب محفوظ وقصصه کأحد من روّاد الروایة فی العالم العربی. لکنه قلّما نری دراسة روایاته دراسة اجتماعیة تعالج الأسباب التی شجّعت نجیب محفوظ باستخدام المواضیع الاجتماعیة فی آثاره القصصیة. تعدّ الدراسة الاجتماعیة منهجا نقدیا یجمع بین الأدب وعلم الإجتماع، والذی کان «لوکاتش» و«غولدمان» من روّاده. فی البدایة تطرق لوکاتش إلی قضیة «البطل الإشکالی» کفرع من فروع النقد الاجتماعی ثم درسها غولدمان، وأوسع معناها، وخصص لها معاییر. یحاول هذه المقال باستعانة المنهج الوصفی-التحلیلی أن یحدد معاییر البطل الإشکالی أولاً، ویقارنها مع خصائص البطل الإشکالی ثانیاً. یعتبر سعید مهران بطل الروایة، بطلا إشکالیا فی رأی لوکاتش وغولدمان لأنه أصبح ضحیة الظروف الإجتماعیة المحیطة به. یسعی هذا البطل أن یحلّ مشاکل المجتمع من جهة، ویبعث القیم التی نزحته من جهة أخری، ولکن لیس أمامه إلا الهزیمة والاستسلام.
ادبی
حسن اسماعیل زاده؛ مجتبی رحماندوست؛ مختار مجاهد
دوره 12، شماره 41 ، اسفند 1395، صفحه 197-218
چکیده
یسعی الکیان الصهیونی فی تهوید المعالم والآثار الفلسطینیة والعربیة، ودخول سیاساتهم الناعمة فی خلد الجیل الحدیث لأجل تطبیع حضوره الآنی فی أذهان شعوب المنطقة بما فیها ساکنی فلسطین الأصلیّین، حیث إنه استخدم أظرف الحیل کالتسلل فی النظام التعلیمی وسیاسة الترعیب والتخویف معا. فلذلک إنّ الصهاینة، عن طریق تزویر وتحویل الکتب المدرسیة، ...
بیشتر
یسعی الکیان الصهیونی فی تهوید المعالم والآثار الفلسطینیة والعربیة، ودخول سیاساتهم الناعمة فی خلد الجیل الحدیث لأجل تطبیع حضوره الآنی فی أذهان شعوب المنطقة بما فیها ساکنی فلسطین الأصلیّین، حیث إنه استخدم أظرف الحیل کالتسلل فی النظام التعلیمی وسیاسة الترعیب والتخویف معا. فلذلک إنّ الصهاینة، عن طریق تزویر وتحویل الکتب المدرسیة، تهدف إلی تألیف الکتب الحدیثة وتعریف الحقائق وواقعیات الشعب الفلسطینی تعریفا معاکسا. نحن فی هذه الدراسة من خلال المراجعة إلى بعض الکتب المدرسیة التاریخیة، والجغرافیة، والأدبیة، والدینیة، والمدنیة فی فلسطین المحتلة، ونقد وتحلیل مضامین تلک الکتب کشفنا عن مؤامرات المصمیمن على هذه الکتب وموالیها. وتدل بعض النتایج لهذه الدراسة علی أن الصهاینة تنوی علی تهوید الأطفال الفلسطینیین وتغییر رؤیتهم بالنسبة إلی معالم فلسطین الإسلامیة والعربیة، کما تهدف إلی تطهیر وجه الصهاینة وتنسیب تعالیم الدین الحنیف کسبب التخلف لدی الطلبة الفلسطینیین.
محمد فاضلی
دوره 12، شماره 41 ، اسفند 1395، صفحه 221-242
چکیده
یتضمّن هذا المقالُ ملاحظات علی «نقد» ظهر أسابیع من قبل حول کتاب «دراسة ونقد فی مسائل بلاغیّة هامّة» مَن تأمل نقد الکتاب عرف أنّ هذا الخلف الشّاذّ لم یکن مولود یومٍ و لیلةٍ، ولم یَرَ النّور صُدْفة؛ بل «زُمَّتْ رکابُه بلیلٍ مُظلِم» وفتح عینیه بعد ما نُودیَ فی القوم خُذوا حِذرکم وأعِدُّوا ما استطعتم من العُدّة، لقد ...
بیشتر
یتضمّن هذا المقالُ ملاحظات علی «نقد» ظهر أسابیع من قبل حول کتاب «دراسة ونقد فی مسائل بلاغیّة هامّة» مَن تأمل نقد الکتاب عرف أنّ هذا الخلف الشّاذّ لم یکن مولود یومٍ و لیلةٍ، ولم یَرَ النّور صُدْفة؛ بل «زُمَّتْ رکابُه بلیلٍ مُظلِم» وفتح عینیه بعد ما نُودیَ فی القوم خُذوا حِذرکم وأعِدُّوا ما استطعتم من العُدّة، لقد جاءکم شاذٌّ یقول شیئاً عجباً». لقد بذل «النقدُ» جهوداً مُضنیةً فی سبیل ما نواه و رواه، فقلب الکتاب ظهراً علی بطن بالجَسّ والمَسّ، متّخذاً البصرَ للاهتداء إلی غایته مِصباح َالفَحْص، حتّی یُلقِی فی رحله ما الْتَقَطَه من لیله، غافلاً عن أنّه لا یُجنی من الشّوک العِنبُ. ألا تراه فی ما جناه: (ص39 س 9) حینما یشکو من طول الجملة، ویبکی علی افتراقِ الضّمّتین، اشتبه علیه الأمرُ فی «الفاعل» و «نائب الفاعل» لأنّ التّمییز بینهما لا یُجنی من «البصر». لقد حاول ذلک «الخَلفُ» تحت عناوین «الشّکل»، «المحتوی»، «الاصطلاحات التّخصّصیّة»، «النّظرات التّحلیلیّة» و «أسالیب ارائة المطالب والإرجاعات» حشدَ نظراتٍ سطحیّة عامیّة، اخطاءٍ علمیّة وخُزَعْبلاتٍ صبیانیّةٍ، لا یغنی من الجوع شیئاً، ولا یرجع صاحبُه من تَطوافه الاّ صَفر الکفّ وبخُفّی حُنَینٍ.
محمد ابراهیم خلیفه شوشتری؛ شهریار همتی
دوره 12، شماره 41 ، اسفند 1395، صفحه 243-246
چکیده
نقاط قوّت شکلی کتاب حروف‌نگاری، صفحه‌آرایی و صحافی کتاب تقریباً مطلوب است و قواعد عمومی ویرایش و نگارش غالباً رعایت شده است. نقاط قوّت محتوایی کتاب با توجه به اینکه مؤلف کتاب از صاحب‌نظران بلاغت قدیم عربی در ایران است، کتاب حاضر یکی از منابع مهم حوزة بلاغت عربی در دورة تحصیلات تکمیلی است. با توجه به اینکه کتاب برخی از مباحث مهم حوزة ...
بیشتر
نقاط قوّت شکلی کتاب حروف‌نگاری، صفحه‌آرایی و صحافی کتاب تقریباً مطلوب است و قواعد عمومی ویرایش و نگارش غالباً رعایت شده است. نقاط قوّت محتوایی کتاب با توجه به اینکه مؤلف کتاب از صاحب‌نظران بلاغت قدیم عربی در ایران است، کتاب حاضر یکی از منابع مهم حوزة بلاغت عربی در دورة تحصیلات تکمیلی است. با توجه به اینکه کتاب برخی از مباحث مهم حوزة بلاغت را مطرح کرده، این امکان برای نویسنده فراهم شده‌است که به صورت تفصیلی هرکدام از این مباحث را ارائه دهد. در ارجاع به منابع، غالباً امانتداری رعایت شده‌است.
ابراهیم نامداری
دوره 12، شماره 41 ، اسفند 1395، صفحه 247-266
چکیده
إنّ التأریخ مع قصصها المرّة والحلوة باب إلی عالم جدید؛ عالم ملأت بالتجارب الثمینة التی لا تُحصل علیها إلّا بمضیّ السنین والقرون المتمادیة، حیث لا یُستثنی منها تأریخ الأدب الأندلسی (إسبانیا الحالیة)؛ ألا وهو تأریخ أناس مجاهدین ومتفانین استطاعوا أن یضعوا حجر أساس الإسلام والآداب الشرقیة فی ما وراء الحدود الاسلامیة نحو أروبا والغرب، ...
بیشتر
إنّ التأریخ مع قصصها المرّة والحلوة باب إلی عالم جدید؛ عالم ملأت بالتجارب الثمینة التی لا تُحصل علیها إلّا بمضیّ السنین والقرون المتمادیة، حیث لا یُستثنی منها تأریخ الأدب الأندلسی (إسبانیا الحالیة)؛ ألا وهو تأریخ أناس مجاهدین ومتفانین استطاعوا أن یضعوا حجر أساس الإسلام والآداب الشرقیة فی ما وراء الحدود الاسلامیة نحو أروبا والغرب، وأن یثبتوا أنّ للاسلام قدرة التسلل والنفوذ فی قلوب غیر المسلمین؛ فمن الضروری إذاً أن ننظر فی وقائع هذا العصر التأریخی، وأن نلقی الضوء علی نجوم سماء الشعر والأدب. إنّ کاتب المقال هذا، قرأ الکتاب «تأریخ الأدب العربی فی الأندلس» بأکمله متکئاً علی المنهج النقدی، وقیّم مواضع قوة الکتاب کالتالی: نقد آراء الآخرین نقداً علمیاً وحیادیاً، والاستناد بالأشعار والاستشهاد بها تأییداً لدعواه وتسلسل العبارات تسلسلاً منطقیاً؛ فی حین بیّن مواضع ضعف الکتاب کالتالی: خلوّه من منهج واحد فی کتابة الحواشی والمراجع، والاهمال فی بعض النقول، وعدم مراعاة القواعد النحویة، و شرح بعض العبارات والمصطلحات شرحاً غیر وافٍ؛ ومن ثمّ أنّ الکتاب هذا، أثر تطبیقیّ وعملیّ فی برنامج فرع اللغة العربیة وآدابها التعلیمیّة وبامکاننا أن نعتبره أثرا شاملا وتامّاً فی تأریخ الأدب العربی فی الأندلس.
