طیبة سیفی؛ نرجس أنصاری
دوره 10، شماره 31 ، شهریور 1393، صفحه 1-18
چکیده
در کنار مردان حماسهساز، هماره زنان نیز در تحقق انقلابهای تاریخساز، نقش بزرگی ایفا کردهاند. حماسهی شگرف عاشورا را میتوان بهترین نمونهی این مشارکت دانست. همگان یقین دارند که پایداری وجهاد ستودنی زینب کبری(س) نهضت امام حسین(ع) را جاودانه کرد. شخصیت انقلابی و بینظیر حضرت زینب(س) بر تارک تاریخ درخشیده ونگاه نافذ ...
بیشتر
در کنار مردان حماسهساز، هماره زنان نیز در تحقق انقلابهای تاریخساز، نقش بزرگی ایفا کردهاند. حماسهی شگرف عاشورا را میتوان بهترین نمونهی این مشارکت دانست. همگان یقین دارند که پایداری وجهاد ستودنی زینب کبری(س) نهضت امام حسین(ع) را جاودانه کرد. شخصیت انقلابی و بینظیر حضرت زینب(س) بر تارک تاریخ درخشیده ونگاه نافذ اهل قلم وهنرمندان وبهویژه شاعران را به خود جلب کرده است. در مقالهی حاضر، تلاش شده با نگاهی دقیق، اشعار برجستهی شاعران معاصر عربی وفارسی در مورد حضرت، بررسی شود تا ضمن روشنشدن نحوهی ظهور وتجلی شخصیت ایشان در شعر دو زبان، تفاوتهای ادیبان دو فرهنگ وملت در ترسیم این شخصیت نمایانده شود. افزون برآن، موضوع اسارت نیز به سبب پیوند نزدیک با زنان عاشوراییدر اشعار دوزبان، تحلیل شده است. برخی ازدستاوردهای مقاله نشان میدهد در ترسیم شخصیت حضرت زینب(س) در شعر عاشورایی فارسی، شجاعت ودلاوری، سخنوری وبلاغت، بیش از دیگر صفات، تجلّی یافته درحالیکه بیشترین صفت در شعر عربی، مظلومیت است. همچنین در شعر فارسی به شخصیت ایشان بسیار دقیقتر وجزئیتر پرداخته شده است
علی ضیغمی؛ أمینة سلیمانی؛ رحیم کثیر
دوره 10، شماره 31 ، شهریور 1393، صفحه 19-38
چکیده
الجزایر یکی از کشورهای عربی بود که از سلطهی استعمار رنج میبرد که با ایثار و جانفشانی ملت خود توانست از این سلطه رهایی یابد. مقاومت ملت الجزایر، سلاحی رسا، فریادی آتشین و انقلابی باشکوه بود که روح جهاد و از جانگذشتگی را در ملت، بیدار ساخت تا آزادی و استقلال خود را بار دیگر بهدست آورند.
پژوهش پیشرو به بررسی ویژگیهای ...
بیشتر
الجزایر یکی از کشورهای عربی بود که از سلطهی استعمار رنج میبرد که با ایثار و جانفشانی ملت خود توانست از این سلطه رهایی یابد. مقاومت ملت الجزایر، سلاحی رسا، فریادی آتشین و انقلابی باشکوه بود که روح جهاد و از جانگذشتگی را در ملت، بیدار ساخت تا آزادی و استقلال خود را بار دیگر بهدست آورند.
پژوهش پیشرو به بررسی ویژگیهای ادب مقاومت در برابر استعمار در شعر «الربیع بوشامه»، شاعر شهید معاصر الجزایری میپردازد تا مؤلفه‌های ادب پایداری را در شعر این شاعر شهید بنمایاند.
از عمده نتایج پژوهش، این است که استعمارگری فرانسه، عامل اصلی ایجاد حرکت مقاومت در شعر الربیع بوشامه است. همچنین وطن، دعوت به جهاد و مبارزه، دعوت به اتحاد، بزرگداشت شهادت و شهید، امید به آزادی، رسواسازی و به چالش کشیدن استعمار و تأکید بر آرمان فلسطین از مهمترین مؤلفه‌های ادب مقاومت در شعر الربیع بوشامه است.
على بیانلو؛ فاطمه مقصودى
دوره 10، شماره 31 ، شهریور 1393، صفحه 39-64
چکیده
إنَّ بین لغة الشعر ولغة النثر بوناً شاسعاً واختلافاً واضحاً والوزن والقافیة من أهم مواطن الخلاف بینهما. الوزن والقافیة قد یؤدیان إلی أن یتفاوت استخدام القواعد الصرفیَّة والنحویَّة فی الشعر عن استعمالها فی النثر. ذلک ما یسمّیه علماء الصرف والنحو الضرورة الشعریَّة. إذن فمن الممکن أن یبرّر الشاعر تلک الضرورة الشعریة باستعمال الجوازات ...
بیشتر
إنَّ بین لغة الشعر ولغة النثر بوناً شاسعاً واختلافاً واضحاً والوزن والقافیة من أهم مواطن الخلاف بینهما. الوزن والقافیة قد یؤدیان إلی أن یتفاوت استخدام القواعد الصرفیَّة والنحویَّة فی الشعر عن استعمالها فی النثر. ذلک ما یسمّیه علماء الصرف والنحو الضرورة الشعریَّة. إذن فمن الممکن أن یبرّر الشاعر تلک الضرورة الشعریة باستعمال الجوازات والوجوبات الصرفیَّة والنحویَّة فی ما یتعلق بالعدول عن مطابقة المسند والمسندإلیه. إنَّ التذکیر والتأنیث یُعتبران من المقولات الصرفیَّة والنحویَّة المهمَّة التی یکثر استعمالها فی اللغة العربیة. ومن هذا المنطلق یأتی بحث المقالة الحاضرة عن دراسة الضرورة الشعریَّة فی ما یتعلق بعلاقة التذکیر والتأنیث معاً فی المرکب الإسنادی. إذن تحاول هذه المقالة أن تَدرس قضیةَ الضرورة الشعریَّة وأن تتطرّق إلی أثر تلک الضرورة فی ما یرتبط بعلاقة الشاعر بفکرته النحویَّة. وذلک بذریعة أنّه یضحّی کثیراً ما القواعد الصرفیَّة والنحویَّة من أجل الموسیقَی و بغیةَ الحفاظ علی لطافة الشعر وجماله وإیقاعه الموسیقّی.إنَّ المقالة تهدف إلی تبیین الضرورة الشعریة فی ما یتصل بالعلاقات الاستثنائیة بین المسند والمسندإلیه من ناحیتی المطابقة و عدمها لدی التذکیر والتأنیث. وفی هذا المسار یأتی سؤال المقالة أنَّه: کیف تُبرر الضرورة الشعریَّة وقیودها اللازمة فی بحث العدول عن مطابقة المسند والمسندإلیه؟ بحیث یلجأ النحاة- حسب النتیجة- إلی الحمل علی المعنی عند ما یقع الشاعر فی بؤرة الضرورة الشعریَّة!!
عباس گنجعلی؛ سیدمحمد احمدنیا
دوره 10، شماره 31 ، شهریور 1393، صفحه 65-88
چکیده
تتضمّن روایة النهایات بعض المضامین الإنسانیّة و الاجتماعیّة و السیاسیة، شأن سائر أعمال منیف الروائیّة؛ فإنّها – وإن تُعدّ من أقصر روایاته حجماً – تحتوی علی مضامین رفیعة و أفکار أساسیّة. وتحدث قضایا هذه الروایة فی صحراء مجدبة فی قریة «طیبة» التی تعانی من الجدب، ویعرض المؤلف فکرتها بطریقةرمزیّة غیرصریحة وهذا ما یدلّ دلالة ...
بیشتر
تتضمّن روایة النهایات بعض المضامین الإنسانیّة و الاجتماعیّة و السیاسیة، شأن سائر أعمال منیف الروائیّة؛ فإنّها – وإن تُعدّ من أقصر روایاته حجماً – تحتوی علی مضامین رفیعة و أفکار أساسیّة. وتحدث قضایا هذه الروایة فی صحراء مجدبة فی قریة «طیبة» التی تعانی من الجدب، ویعرض المؤلف فکرتها بطریقةرمزیّة غیرصریحة وهذا ما یدلّ دلالة واضحة علی وجود مشاکل عدیدة فی المجتمع العربیّ.
یستهدف هذا البحث دراسة مضامین الروایة الهامّة – والتی عُرضت بطریقة مجازیّة و ظهرت عدّة منها علی أفکار أشخاص الروایة – دراسة وافیة، ضمن استعراض موجز لشخصیّة منیف – الروائیّ الشهیر- ودوره فی تطویر الروایة العربیّة. فهذه المضامین – التی عرضت فی إطار ظاهرة القحط- تکشف عن أفکار کاتبه و اتجاهاته، کاتبٌ أعرض عن نشاطاته السیاسیّة و الحزبیّة و اتّجه نحو کتابة الروایة؛ إذ رأی فیه مجالا لبیان أفکاره و للعثور علی أهدافه التی لم ینلها فی عالم السیاسة. فطاقة منیف الکامنة و ثقافته الممتازة الناتجة من تجاربه السیاسیّة وکذلک اختصاصه فی مجال علم القانون وعلم النفط، أنتجت مضامین أساسیة رفیعة لأعماله الروائیّة ومکّنته من أن یقدّم روایته فی صورة انتقادیّة إصلاحیّة لتأثیر أعمق فی القارئ.
حمیدرضا مشایخی؛ محمود دهنوی؛ نوشین صادقی میانرودی
دوره 10، شماره 31 ، شهریور 1393، صفحه 89-116
چکیده
یتناول النقد المثالی أو النقد الأسطوری دراسة اللاوعی الجمعی فی الإنسان.هذا النقد الجدید المأخوذ من آراء کارل یونغ یقدم لنفسیة الإنسان خمسة النماذج الأصلیة المدعاة بالظل، والقناع، وأنیما، وأنیموس والنفس. فالقناع والظل من بینها لهما دور هام فی إکمال الشخصیة فی الإنسان. ویشترک الناس ولاسیما الشعراء فی هذه المثل القدیمة وهی تتجلّی ...
بیشتر
یتناول النقد المثالی أو النقد الأسطوری دراسة اللاوعی الجمعی فی الإنسان.هذا النقد الجدید المأخوذ من آراء کارل یونغ یقدم لنفسیة الإنسان خمسة النماذج الأصلیة المدعاة بالظل، والقناع، وأنیما، وأنیموس والنفس. فالقناع والظل من بینها لهما دور هام فی إکمال الشخصیة فی الإنسان. ویشترک الناس ولاسیما الشعراء فی هذه المثل القدیمة وهی تتجلّی فی الشعر أکثر موضوعیا. بناء علی توافق هذه المثل: الظل والقناع فی اشعار نازک الملائکة یبحث المقال عن هذین النموذجین فی أشعارها علی وجه التحلیل والتوصیف حتی یظهر ما هو القناع والظل فی شعرها وکیف استعملا نظراً للظروف؟ فنتائج الدراسة تشیر إلی أن نازک تختار الشر والإثم والطمع والسرقة ظلا وتجعل صفاتٍ کالزهد والرحمة والإیمان نقابا علی شخصیة الإنسان للحضور فی المجتمع وتصنع من الشخصیات الأسطوریة والاجتماعیة کتاییس والعبد قناعا لإبراز اعتقاداتها معتمدةً على القناع المستعمل فی الأدب طبقا لآراء یونغ. وتستخدم ضمیر المتکلم وتتّحد مع الشخصیات القناعیة ثم تبتعد عنها وتظهر نفسیتها فی النهایة.
روح اله نصیری؛ تقی اجیه
دوره 10، شماره 31 ، شهریور 1393، صفحه 117-136
چکیده
یعتبر کثیر من الدارسین والأدباء عنصر العاطفة أکثر تأثیراً فی بقاء العمل الأدبی من بین سائر عناصر الأدب، کالخیال والأسلوب و المضمون...وإذا لمیتم استخدام العاطفة فی الأثر الأدبی لایعتبرونه أثراً أدبیا بمعنی الکلمة.
زهرا حسینی فی کتاب "دا" و غسان الکنفانی فی " مجموعة من قصصه " یحاولان أن یجعلا القارئ علی علم بالظروف المعیشیة فی الحرب ...
بیشتر
یعتبر کثیر من الدارسین والأدباء عنصر العاطفة أکثر تأثیراً فی بقاء العمل الأدبی من بین سائر عناصر الأدب، کالخیال والأسلوب و المضمون...وإذا لمیتم استخدام العاطفة فی الأثر الأدبی لایعتبرونه أثراً أدبیا بمعنی الکلمة.
زهرا حسینی فی کتاب "دا" و غسان الکنفانی فی " مجموعة من قصصه " یحاولان أن یجعلا القارئ علی علم بالظروف المعیشیة فی الحرب وخصوصاً بمجموعة متنوعة من العواطف التی جرّباها بأنفسهما. نجاح هذین الکتابین فی جذب العدید من الجماهیر ومواطن الشبه بینهما من حیث المحتوی والمضمون قادنا إلى مقارنة العاطفة فی هذین الکتابین وعرض درجة نجاح کل منهما من منظور القراء.
فی هذه المقالة تم تحلیل ومقارنة أنواع العاطفة کالرغبة، والغضب، والخوف، والفرح فی روایة "دا" و"قصص الکنفانی القصیرة" من حیث الکمیة والنوعیة، وکیفیة الاستخدام. عناصرکالدینامیکیة، تحفیز مشاعر الجمهور، استقرار العواطف، تنوع الزوایا فی تحلیل المشاعر، تدفق النص، إثارة الإحساس الجمیل والشعری هی عوامل رئیسة فی نجاح هذین الکتابین وبها نستطیع أن نکشف عن طبقات متداخلة من العاطفة فیهما.
مرضیة کهندل جهرمی
دوره 10، شماره 31 ، شهریور 1393، صفحه 139-155
چکیده
یکی از مهمترین شیوه های بازیابی محتوا ، نمایه سازی می باشد و از آنجا که نمایه سازی در بازیابی هرچه سریع تر و آسان تر اطلاعات مورد نیاز پژوهشگر نقش بسزایی دارد از اهمیت ویژه ای برخوردار است . این مقاله بر آن است تا ضمن تعریف موجزی از نمایه ، به نمایه موضوعی مجله انجمن ایرانی زبان و ادبیات عربی طی سالهای 2009 تا 2014م. (شماره 11 تا شماره 30) ...
بیشتر
یکی از مهمترین شیوه های بازیابی محتوا ، نمایه سازی می باشد و از آنجا که نمایه سازی در بازیابی هرچه سریع تر و آسان تر اطلاعات مورد نیاز پژوهشگر نقش بسزایی دارد از اهمیت ویژه ای برخوردار است . این مقاله بر آن است تا ضمن تعریف موجزی از نمایه ، به نمایه موضوعی مجله انجمن ایرانی زبان و ادبیات عربی طی سالهای 2009 تا 2014م. (شماره 11 تا شماره 30) بپردازد . و مهمترین موضوعاتی که در زمینه زبان و ادبیات عربی در این مجله طی سالهای مذکور پرداخته شده را ذکر نماید همچنین دانشگاههایی را که بیشترین تولیدات علمی و بیشترین تعداد نویسنده را در این مجله طی سالهای 2009م. تا 2014م. داشته را معرفی نماید.
