آزاده قوامی؛ اشرف چگینی؛ علیرضا قوجه زاده
المستخلص
نقد پسااستعماری رویکردی مهم در حوزة مطالعات فرهنگی و ادبی است. اسپیواک1 بنیانگذار نظریة فرودست پسااستعماری، با مطالعة روش‌های استعمار نو و استثمارِ داخلی و تأثیر آن بر جوامعِ جهان سوم، به معرفی شیوه‌ها و عواقب و عوارض آن پرداخته است. اسپیواک معتقد است حفظ و اشاعة سنت‌ها و تعصبات پنهان و آشکار قومی و جنسیتی در نظام دیرپای مردسالاری، ...
أكثر
نقد پسااستعماری رویکردی مهم در حوزة مطالعات فرهنگی و ادبی است. اسپیواک1 بنیانگذار نظریة فرودست پسااستعماری، با مطالعة روش‌های استعمار نو و استثمارِ داخلی و تأثیر آن بر جوامعِ جهان سوم، به معرفی شیوه‌ها و عواقب و عوارض آن پرداخته است. اسپیواک معتقد است حفظ و اشاعة سنت‌ها و تعصبات پنهان و آشکار قومی و جنسیتی در نظام دیرپای مردسالاری، یکی از شیوه‌های مهم و متداول سلطهگران داخلی به منظور عقب‌مانده نگه‌داشتن جوامع ستم دیده محسوب می‌گردد. وی یکی از معدود متفکرانی است که به اهمیت حضور روشنفکران در زندگی فروستان تاکید می‌ورزد. در این پژوهش به روش توصیفی ــ تحلیلی، داستان عرسالزین، اثر طیب صالح، نویسندة بومی‌نویس سودان، به عنوان متن پسااستعماری، براساس برخی نظریات اسپیواک دربارة فرودستان، بررسی می‌گردد. صالح داستان مورد نظر را در آستانة سال‌های نخستین استقلال وشکوفایی نسبی کشور سودان، ساخته و پرداخته است. به همین سبب در این مقاله سعی بر آن است تا اثبات گردد صالح میکوشد چگونگی نقش موثر صدا و عاملیت روستائیان را در بیداری و شکلگیری جنبش‌های آزادی‌بخش در میان گروه خاص فرودستان به تصویر کشد. نتایج نشان می‌دهد صالح در خاتمة داستان با دیدی خوشبینانه و قابل تأمل و با ارائة تمثیلی نمادین، برقراری ارتباط اخلاقی را در جامعة فرضی روستای‌اش، امکان پذیر جلوه می‌دهد.
ادبي
اويس محمدي؛ عبد الباسط عرب؛ زين العابدين فرامرزي
المجلد 14، العدد 47 ، سبتمبر 2018، ، الصفحة 79-96
المستخلص
نقد روان‌کاوانه به عنوان حاصل تلاقي روان‌کاوي با آثار ادبي، سعي در خوانشي متفاوت از آثار ادبي دارد. ژاک لاکان (1901-1981م) از جملة نظريه‌پردازان اين عرصه است که نظرية نظم‌هاي سه‌گانة خود را براي به‌تصويرکشيدن تکاملات ذهني ـ روانيِ انسان از کودکي تا بزرگ‌سالي منتشر کرد. جستار حاضر تلاش دارد با تکيه به روش توصيفي ـ تحليلي و با استناد ...
أكثر
نقد روان‌کاوانه به عنوان حاصل تلاقي روان‌کاوي با آثار ادبي، سعي در خوانشي متفاوت از آثار ادبي دارد. ژاک لاکان (1901-1981م) از جملة نظريه‌پردازان اين عرصه است که نظرية نظم‌هاي سه‌گانة خود را براي به‌تصويرکشيدن تکاملات ذهني ـ روانيِ انسان از کودکي تا بزرگ‌سالي منتشر کرد. جستار حاضر تلاش دارد با تکيه به روش توصيفي ـ تحليلي و با استناد به نظرية لاکان به خوانش رمان «موسم الهجرة إلي الشمال» از طيب صالح (1929-2009م) بپردازد و شخصيت اصلي آن (مصطفي سعيد) را تحليل روانشناختي نمايد. بر اساس اين خوانش، دورة پيش از آشنايي مصطفي با زبان انگليسي و ورود به مدرسههاي استعماري براي آموزش، ساحت خيالي نظرية لاکان را تشکيل ميدهد که در آن مصطفي با مادر اصلي و نمادين (آفريقا) پيوندي عميق دارد. يادگيري زبان انگليسي براي او، به مانند يادگيري زبان نزد کودک است و او را وارد ساحت نمادين ميکند. سفر وي به انگليس براي تحصيل و اقامت در آن، ادامة ساحت نمادين است که او را از مادر اصلي و نمادين بيشتر جدا کرده و از دنياي بينظم آفريقا (طبيعت) به دنياي نظاممند غرب (فرهنگ) انتقال داده است. اين امر نوعي احساس فقدان و تمناي دورة اتحاد با مادر را در او به وجود ميآورد که از بارزترين ويژگيهاي ساحت واقع است.
