راضیه رفیعی؛ محمد خاقاني اصفهاني؛ داریوش نژاد انصاری
المستخلص
هدف مطالعه ی حاضر بررسی تأثیر کوتاه‌مدت وبلندمدت رویکرد تکلیفمحور در آموزش زمان‌های فعلی عربی به عربی‌آموزان ایرانی است. روش پژوهشی اتخاذ شده از نوع شبه تجربی است. شرکت‌کنندگان شامل 40 دانش‌آموز دختر و 40 دانش‌آموز پسر سال یازدهم رشتهی علوم انسانی در شهر فلاورجان، استان اصفهان است. هشت زمان فعلی شامل ماضی ساده، ماضی نقلی، ...
أكثر
هدف مطالعه ی حاضر بررسی تأثیر کوتاه‌مدت وبلندمدت رویکرد تکلیفمحور در آموزش زمان‌های فعلی عربی به عربی‌آموزان ایرانی است. روش پژوهشی اتخاذ شده از نوع شبه تجربی است. شرکت‌کنندگان شامل 40 دانش‌آموز دختر و 40 دانش‌آموز پسر سال یازدهم رشتهی علوم انسانی در شهر فلاورجان، استان اصفهان است. هشت زمان فعلی شامل ماضی ساده، ماضی نقلی، ماضی استمراری، ماضی بعید، ماضی التزامی، مضارع اخباری، مضارع التزامی، و مستقبل به همراه شکل منفی آن‌ها به دانش‌آموزان در دو گروه آموزش داده‌شد. در گروه کنترل زمان‌ها با استفاده از روش دستور-ترجمه تدریس شد. درحالی‌که، گروه آزمایشی آموزش را با رویکرد آموزشی تکلیفمحور دریافتکردند. آزمون دستور طراحی‌شده توسط محققان یک‌بار پیش از آموزش، بار دیگر پس از آموزش، و در آخر سه هفته بعد از آزمون دوم به دانش‌آموزان داده‌شد. نمرات زبانآموزان در هر دو گروه در پسآزمون و پسآزمونباتاخیر نسبت به پیشآزمون پیشرفت چشمگیری داشت. اما تأثیر استفاده از تکلیف بطور معناداری نسبت به بکارگیری شیوهی دستور ـ ترجمه بیشتر و ماناتر بود. به علاوه، زبانآموزن در گروه آزمایشی (تکلیف ـ محور) عملکرد بهتری در ساختارهای فعلی پیچیدهتر داشتند. این امر میتواند به علت ماهیت ارتباطی و نزدیک به واقعیت فعالیتها باشد. درواقع، نتایج بیانگر کارآمدی این رویکرد نوین در زمینه ی آموزش عربی هستند.
مرتضی زارع برمي؛ سيده ليلا فاضلي
المجلد 17، العدد 60 ، ديسمبر 2021، ، الصفحة 53-76
المستخلص
مونا بیکر در کتاب In Other Words (1992) از چهار راهکار برای ترجمۀ اصطلاحات نام برد: استفاده از اصطلاحی با معنا و صورت مشابه، به کار بردن اصطلاحی با معنای مشابه ولی صورت متفاوت، دگرگویی، و ترجمه با حذف کردن اصطلاح. وی در ویراست دوم این کتاب (2011) سه راهکار قرض گرفتن اصطلاح زبان مبدأ، ترجمه از طریق حذف بازی با اصطلاح، و جبران را بر راهکارهای قبلی ...
أكثر
مونا بیکر در کتاب In Other Words (1992) از چهار راهکار برای ترجمۀ اصطلاحات نام برد: استفاده از اصطلاحی با معنا و صورت مشابه، به کار بردن اصطلاحی با معنای مشابه ولی صورت متفاوت، دگرگویی، و ترجمه با حذف کردن اصطلاح. وی در ویراست دوم این کتاب (2011) سه راهکار قرض گرفتن اصطلاح زبان مبدأ، ترجمه از طریق حذف بازی با اصطلاح، و جبران را بر راهکارهای قبلی افزود. ما از راهکارهای فوق، در این مقاله با عنوان «گروه الف» نام بردیم. در گام دوم، راهکارهای خودمان را با عنوان «گروه ب» ارائه دادیم: معادل‌یابی قوی با احتمال معادل‌یابی‌های متوسط و ضعیف، معادل‌یابی متوسط با احتمال معادل‌یابی ضعیف، معادل‌یابی ضعیف با امکان قرض گرفتن، و ترجمۀ اصطلاح منحصربه‌فرد با قرض گرفتن یا دگرگویی. در گام سوم، ضرب‌المثل‌های عربی خوزستان را به عنوان مواد اصلی پژوهش، با کمک راهکارهای «گروه الف» و «گروه ب» ترجمه کردیم تا به یک سؤال پاسخ بدهیم: ترجمۀ اصطلاحات در عمل چگونه انجام می‌شود؟ این پژوهش با رویکردهای تبیینی، تحلیلی و استنباطی به سرانجام رسیده است. نتایج پژوهش نشان داد که «گروه ب» از «گروه الف» در سامان دادن به ترجمۀ اصطلاحات توفیق بیشتری دارد، زیرا بر اساس راهکارهای «گروه ب» اگر مترجم بتواند در ترجمۀ ضرب‌المثل‌ها به شیوۀ صعودی از تشخیص موارد کلمه‌ای آغاز کند تا به تشخیص معانی آن‌ها در اصطلاح برسد و پس از آن بافت موقعیتی و بافت فرهنگی‌ای را بازسازی کند که این معانی و عبارت‌پردازی‌ها را فعال کرده‌اند، آن‌وقت میتواند ضرب‌المثل‌ها را با صحت بالا ترجمه کند.
حامد صافي
المجلد 17، العدد 60 ، ديسمبر 2021، ، الصفحة 101-120
المستخلص
کتاب الفتوح اثر ابومحمّد احمد بن علی، معروف به ابن اعثم کوفی، احتمالاً اواخر قرن سوم و اوایل قرن چهارم هـ.ق به زبان عربی نگاشته شد. محمّد بن احمد مستوفی هروی بخشی از این کتاب را در سال 596 هـ.ق به دستور یکی از امرای خوارزم به فارسی ترجمه کرد. ژرار ژنت نظریۀ فزون‌متنیّت را پیرامون ارتباط متون با یکدیگر مطرح کرد. در پژوهش ...
أكثر
کتاب الفتوح اثر ابومحمّد احمد بن علی، معروف به ابن اعثم کوفی، احتمالاً اواخر قرن سوم و اوایل قرن چهارم هـ.ق به زبان عربی نگاشته شد. محمّد بن احمد مستوفی هروی بخشی از این کتاب را در سال 596 هـ.ق به دستور یکی از امرای خوارزم به فارسی ترجمه کرد. ژرار ژنت نظریۀ فزون‌متنیّت را پیرامون ارتباط متون با یکدیگر مطرح کرد. در پژوهش حاضر، تلاش شده است روایت عاشورا در کتاب الفتوح ابن اعثم با ترجمۀ فارسی الفتوح مقایسه و بررسی شود. برای این مقایسه و تطبیق، از نظریۀ فزون‌متنیت ژرار ژنت بهره گرفته شد. بر اساس این نظریه، متن ب (زیر‌متن) تحت تأثیر متن الف (زبرمتن) آفریده می‌شود. ارتباط فزون‌متنی متون در دو شکل تقلید و دیگرگونگی و سه حالت تفنّن، هجو و جدّی قابل‌بررسی است. تغییرات ایجادشده در زیر‌متن نسبت به زبرمتن، گشتار نام دارد که به انواع گشتار کمّی، کاربردی و کیفی قابل‌تقسیم است. بر اساس این نظریه، روایت ابن اعثم برای ترجمۀ فارسی الفتوح، یک زبرمتن در نظر گرفته شد. بر مبنای نتایج پژوهش، روایت فارسی الفتوح با گشتارهای برش، انبساط، فزون‌سازی، ارزش‌گذاری دوباره و ارزش‌کاهی دچار دیگرگونگی شده و همچنین نسبت به روایت الفتوح عربی، نمایشی‌تر، عاطفی‌تر، ادبی‌تر و با گرایش شیعی نوشته شده است.
ادبي
فرهاد رجبي
المجلد 15، العدد 50 ، يونيو 2019، ، الصفحة 145-162
المستخلص
ترجمه، به عنوان پلي ارتباطي بين ملت‌ها، همواره زمينه‌ساز انتقال تجربه‌هاست. اين انتقال در صورت تداوم، مي‌تواند از صرف نقل يک متن، به بستري مناسب براي ايجاد تعامل تبديل شود. تجربة تاريخي، در اثر نهضت ترجمه، به‌ويژه در دوره عباسي که مصادف است با شکل‌گيري دوره طلايي تمدن اسلامي، نشان مي‌دهد استفاده از دستاوردها و ظرفيت‌هاي ديگر ...
أكثر
ترجمه، به عنوان پلي ارتباطي بين ملت‌ها، همواره زمينه‌ساز انتقال تجربه‌هاست. اين انتقال در صورت تداوم، مي‌تواند از صرف نقل يک متن، به بستري مناسب براي ايجاد تعامل تبديل شود. تجربة تاريخي، در اثر نهضت ترجمه، به‌ويژه در دوره عباسي که مصادف است با شکل‌گيري دوره طلايي تمدن اسلامي، نشان مي‌دهد استفاده از دستاوردها و ظرفيت‌هاي ديگر ملت‌ها مي‌تواند به توسعه و شکوفايي در سطوح مختلف بينجامد؛ بنابراين به نظر مي‌رسد امروز نيز ترجمه بتواند با به‌کارگيري شيوه‌هاي نوين و توانمندي‌هاي موجود در متون ادبي، در سطح روابط فرهنگي بين ايران و کشورهاي عربي دري جديد ايجاد کند. البته در اين مسير موانع و چالش‌ها را نيز نبايد از نظر دور داشت؛ چنان‌که مثلاً نبودِ توليدات فرهنگي مناسب، وجود تعارضات متعدد انگيزشي و ديگر مؤلفه‌ها از عواملي است که نقش ترجمه را در تحقق اهدافش تحت تأثير قرار مي‌دهد. نوشتة حاضر مي‌کوشد با بررسي کارکرد تاريخي ترجمه متون، از فارسي به عربي و نقش‌آفريني مترجمان برجسته، جايگاه ترجمه را در ايجاد تعامل بين ايران و کشورهاي عربي بررسي کند، پيامدهاي مثبت و چالش‌هاي فرارو را مطالعه نمايد و با ارائة راهکارهايي به کارکرد ترجمه در تحقق اين هدف بپردازد. نتايج نشان مي‌دهد تلاش‌هاي انجام‌شده در اين حوزه تاکنون نتوانسته به نتايج مطلوب ختم شود و تحقق اين هدف، نيازمند بازنگري و تلاشي مضاعف در امر تأثيرگذاري ترجمه با توجه به تجربة تاريخي و منابع موجود گذشته است.
محمد جواد بورعابد
المجلد 14، العدد 46 ، يونيو 2018، ، الصفحة 183-200
المستخلص
للأفلام الحظّ الأوفر في تکوين شخصيّة الأطفال وتوجيههم نحو القيم الإسلاميّة وتقاليد شعوب منطقة خليج فارس؛ فإذا کان للأفلام هذا الدور الأمثل، فللترجمة دور لا يقلّ عن ذلک؛ لأنّه بترجمة الأفلام التي تتّخذ من الشريعة والتراث الإقليمي دستوراً للحياة يمکن إرساء المبادئ الإسلاميّة لدى الأبناء والحفاظ على نقاء الأسرة والابتعاد عن نظيراتها ...
أكثر
للأفلام الحظّ الأوفر في تکوين شخصيّة الأطفال وتوجيههم نحو القيم الإسلاميّة وتقاليد شعوب منطقة خليج فارس؛ فإذا کان للأفلام هذا الدور الأمثل، فللترجمة دور لا يقلّ عن ذلک؛ لأنّه بترجمة الأفلام التي تتّخذ من الشريعة والتراث الإقليمي دستوراً للحياة يمکن إرساء المبادئ الإسلاميّة لدى الأبناء والحفاظ على نقاء الأسرة والابتعاد عن نظيراتها من الأفلام الغربيّة التي تستهدف تهديم ثقافتنا. ومن هنا يظهر الارتباط الوطيد بين اللّغة العربيّة والحفاظ على ثقافة شعوب المنطقة؛ حيث تتّخد هذه اللّغة وسيلة لترجمة الأفلام التي تنتجها شعوب المنطقة. فالأمر هذا يُعدّ ضمان جهوزيّة هذه الشعوب للحفاظ على هويّتها وبالتالي الالتزام بالوفاق والابتعاد عن کلّ أمر يؤدّي إلى الانشراخ بين الشعوب؛ خاصّة وأنّ العربيّة تعتبر عنصراً مشترکاً يربط بين شعوب الحضارة الإسلاميّة. فالدارسون لهذه اللّغة باکتسابهم الخبرة والتحلّي بالکفاءة بإمکانهم التصدّي للعولمة التي يشنّها الغرب ضدّ المسلمين بأفلامه اللأخلاقيّة، لکنّه على شرط تمکين الشباب من المعارف والمهارات للاستخدام الأمثل لمهارات الترجمة باعتماد برامج تدريبيّة وتأهيليّة کثيفة ومتجدّدة، وتشجيع بالحضور في دورات تدريبيّة مختلفة وإدماج موادّ مختصّة بالترجمة ضمن المقررات الجامعيّة، وتيسير المشارکة الواسعة للشباب في الفعاليّات الوطنيّة والعربيّة والدوليّة التدريبيّة والتأهيليّة لوضع معارفهم في محلّ التنفيذ. يبدو ذلک هامّاً لمّا نرى أنّ هنالک شريحة عريضة من شعوب البلدان العربيّة أصبحت تتابع الأفلام الإيرانيّة المدبلجة إلى اللغة العربيّة، خاصّة وأنّها متمسّکة بما يتناسب مع الجوّ العائلي. فلإنجاز هذا الهدف أشار البحث أوّلا إلى أهمّيّة اللغة العربيّة والثقافة الإسلاميّة والمحلّيّة لشعوب المنطقة ثمّ أکّد على ضرورة المشارکة في ترجمة الأفلام، وأخيراً بيّن دور المراکز التعليميّة في خلق فرص عمل للدارسين ونشر الثقافة الإسلاميّة والتراث المحليّ للدول الإسلاميّة.
ادبي
محمد رحيمي خويگاني؛ سيدمحمدرضا ابن الرسول؛ نرگس گنجي
المجلد 12، العدد 40 ، مارس 1438، ، الصفحة 59-78
المستخلص
يهدف هذا البحث إلي إلقاء الضوء علي آراء القدماء الفرس في الترجمة بين العربية والفارسية؛ من هذا المنطلق، يتناول البحث في ضوء المنهج التحليلي-التاريخي، آراء الأدباء والبلاغيين الفرس حول الترجمة راجياً تسليط الضوء علي جوانب تنظيرية وتطبيقية لها؛ ومما توصَّل إليهِ البَحث هو أنَّ التَّرجمةَ کانت تعتبر تقنيّة هامّة وأرضية خصبة لإظهار ...
أكثر
يهدف هذا البحث إلي إلقاء الضوء علي آراء القدماء الفرس في الترجمة بين العربية والفارسية؛ من هذا المنطلق، يتناول البحث في ضوء المنهج التحليلي-التاريخي، آراء الأدباء والبلاغيين الفرس حول الترجمة راجياً تسليط الضوء علي جوانب تنظيرية وتطبيقية لها؛ ومما توصَّل إليهِ البَحث هو أنَّ التَّرجمةَ کانت تعتبر تقنيّة هامّة وأرضية خصبة لإظهار البراعات الأدبية واللغوية عند الأدباء القدماء. ونظرا إلي هذه الأهمية أدرجها البلاغيون بدايةً في کتب البلاغة من غير تحديدٍ لمکانتهاـ هل هي من البديع أو البيان أو المعاني ـ ولکنّها صارت نوعاً بديعياً فيما بعد کما اعتبرت نوعاً من الملمّع ولکنّها انتقلت أخيرا إلي قسم توابع البلاغة علي أيدي بعض البلاغيين الفرس.
سيد اسماعيل قاسمي موسوي؛ علي نظري
المجلد 11، العدد 37 ، يونيو 1437، ، الصفحة 195-211
المستخلص
تدريس ترجمه يکي از مباحث مشکل‌آفرين براي مدرسان و دانشجويان زبان‌هاي خارجي، ازجمله رشته زبان و ادبيات عربي است. براي برطرف کردن اين مشکل و همچنين ساده کردن راه ورود دانشجويان اين رشته به بازار کار لازم است تخصص‌هاي موردنياز براي ورود به بازار کار در برنامه درسي گنجانده شود. در اين مقاله با توجه به تجربيات نويسندگان و مطالعاتي که ...
أكثر
تدريس ترجمه يکي از مباحث مشکل‌آفرين براي مدرسان و دانشجويان زبان‌هاي خارجي، ازجمله رشته زبان و ادبيات عربي است. براي برطرف کردن اين مشکل و همچنين ساده کردن راه ورود دانشجويان اين رشته به بازار کار لازم است تخصص‌هاي موردنياز براي ورود به بازار کار در برنامه درسي گنجانده شود. در اين مقاله با توجه به تجربيات نويسندگان و مطالعاتي که در زمينة آموزش ترجمه انجام شدهاست و نيز با نگاهي به مراکز ترجمه و شيوه آموزش برخي دانشگاههاي معتبر، کوشش شده تا به روش تحليلي ـ توصيفي و مطالعة کتابخانهاي، نقشة راه، اهداف، و راهکارهايي براي تدريس ترجمه در مقاطع کارشناسي و تحصيلات تکميلي تبيين شود. اين اهداف و راهکارها در دو سطح کوتاه‌مدت و بلندمدت ارائه شدهاست. در پايان، نتايجي مانند لزوم تغيير سرفصلهاي موجود و تدوين سرفصلهاي تمرينمحور و دانشجومحور، کاربردي، و کارآفرين به دست آمدهاست.
علي حاجي‌خاني؛ توحيد پاشائي
المجلد 10، العدد 30 ، سبتمبر 1435، ، الصفحة 135-154
المستخلص
قرآن کريم به زبان عربي و براي هدايت جن و انس نازل شد. لازمه‌ي هدايت، فهم آيات است. بي‌ترديد در ترجمه‌ي آيات قرآن به‌دليل وجود ظرايف و دقايق مختلف صرفي و نحوي و بلاغي و... دشواري‌هاي متعددي پيش‌روي مترجمان زبان وحي هست؛ ازجمله‌ي اين موضوعات، رعايت مقوله‌ي «تضمين» است که در قرآن، فراوان به‌کار رفته است. البته اين واژه، اطلاقات ...
أكثر
قرآن کريم به زبان عربي و براي هدايت جن و انس نازل شد. لازمه‌ي هدايت، فهم آيات است. بي‌ترديد در ترجمه‌ي آيات قرآن به‌دليل وجود ظرايف و دقايق مختلف صرفي و نحوي و بلاغي و... دشواري‌هاي متعددي پيش‌روي مترجمان زبان وحي هست؛ ازجمله‌ي اين موضوعات، رعايت مقوله‌ي «تضمين» است که در قرآن، فراوان به‌کار رفته است. البته اين واژه، اطلاقات گوناگوني دارد که منظور در اين مجال، تضمين نحوي است. فايدهي عمدهي تضمين، اداکردن يک لفظ، در معناي دو کلمه است. اين جستار درصدد بررسي معناي دقيق تضمين و مسائل مربوط به آن و نيز بررسي آن در شاخصترين ترجمه‌هاي معاصر و بايستههاي ترجمه‌ي آن در قرآن کريم است. افزون بر اين، پژوهش حاضر درصدد شناسايي موفقترين روش ترجمه‌ي تضمين نحوي نيز است.
