%0 Journal Article %T مقايسه حکمت در شاهنامه و متون عربي قرن سوم تا پنج %J مجلة الجمعية الإيرانية للغة العربية وآدابها، فصلية علمية محکمة %I الجمعية الإيرانية للغة العربية وآدابها %Z 23456361 %A سبزيان پور, وحيد %D 2005 %\ 02/10/2005 %V 1 %N 1 %P 127-148 %! مقايسه حکمت در شاهنامه و متون عربي قرن سوم تا پنج %R %X خرد و خردگرايي ازمشخصه هاي مهم شاهنامه است، اين کتاب ارجمند با خرد و انديشه شروع مي شود، اين براعت استهلال در ابتداي اين کتاب گوياي توجه فردوسي به خرد و انديشه است. عنصر خرد چون قلبي تپنده خون را در پيکر شاهنامه جاري مي کند، در ريشه يابي اين پديده، از يک سو قول مشهور اين است که فردوسي يک حکيم مسلمان و آگاه به انديشه هاي قرآني و اسلامي است، از ديگر سو مي دانيم که منابع شاهنامه، متون قديم ايران باستان و روايان آن موبدان زرتشتي است. ساختار اين اثر جهاني بي ترديد ايراني و براساس آيين باستاني ايران است. با عنايت به بسامد بالاي واژه ها و مشتقات «عقل و فکر» در فرهنگ اسلامي و نيز شهرت ايرانيان باستان به تعقل و تفکر، پاسخ به اين سوال که «فردوسي در موضوع خردگرايي متاثر از کدام فرهنگ بوده» و يا «کدام يک از اين دو فرهنگ تاثير بيشتري در او دارند؟» به علت وجود قراين و شواهد بي شمار و نيز ديدگاه هاي متفاوت کاري بس دشوار است، و امکان پاسخ قطعي به آن وجود ندارد. سعي ما در اين مقاله تبيين فرهنگ ايراني در منابع عربي عهد عباسي درموضوع خرد است، به تعبير ديگر، آيا ريشه و منابع خردگرايي فردوسي را مي توان در آثار منسوب به ايران باستان پيدا کرد؟ در صورت پاسخ مثبت، اين متون تا چه اندازه استعداد تغذيه شاهنامه و خوراک فکري فردوسي را دارد؟ تلاش براي يافتن پاسخ به اين سوال، علاوه بر اينکه ديدگاه نياکان ما را در خصوص خردگرايي نشان مي دهد، راه را براي تقويت بعضي احتمالات و ايجاد فرضيه هاي ديگري براي تحقيقات عميق تر و گسترده تر باز مي کند. %U https://iaall.iranjournals.ir/article_1753_2b76949c8bd7f803d1ad3f0582365d6c.pdf