TY - JOUR ID - 87791 TI - زبان و تحول فرهنگي ـ شناختي بر اساس نظرية فرماليسم در رويکرد شکل‌دهي جامعه‌شناسي (مطالعه موردي موتيف «بخشش بدون منت» در قرآن و ديوان متنبي) JO - مجلة الجمعية الإيرانية للغة العربية وآدابها، فصلية علمية محکمة JA - IAALL LA - ar SN - 23456361 AU - مرامي, جلال AU - ابوعلي, رجاء[ AU - عزيزي مراد, قاسم AD - دانشيار گروه زبان و ادبيات عربي دانشگاه علامه طباطبايي AD - استاديار گروه زبان و ادبيات عربي دانشگاه علامه طباطبايي AD - دانشجوي دکتري زبان و ادبيات عربي دانشگاه علامه طباطبايي Y1 - 2019 PY - 2019 VL - 15 IS - 52 SP - 105 EP - 124 KW - فرمالیسم KW - تحول فرهنگی KW - زبان KW - جامعه‌شناسی KW - قرآن KW - متنبی DO - N2 - نقش زبان در رويکرد نظام‌مند فرماليستي منحصر در ارتباط نيست؛ بلکه پاي را فراتر از اين گذاشته و به ايجاد فرهنگ و توليد شناخت منجر شده‌است. بنابراين اين مقاله درصدد پاسخگويي به اين سؤال مهم است که: متن ادبي چه رابطه‌اي با شناخت و گفتمان فرهنگي مي‌تواند داشته باشد؟ در اين مقاله بر اساس رويکرد يادشده به بررسي موتيفِ «بخشش بدون منت» و تطبيق آن بر دو نمونه از کتاب قرآن و ديوان متنبي پرداخته‌ايم. روش مقاله، تحليلي ـ انتقادي است که بر اساس نظرية فرماليسم در رويکرد شکل‌دهي جامعه‌شناسي به تبيين مسائل مطرح‌شده پرداخته‌است. هدف اصلي پژوهش اين است که به بررسي و تبيين نقش متن ادبي در شکل‌دهي به فرهنگ و تأسيس گفتمان‌هاي شناختي متفاوت مي‌پردازد. ازاين‌رو متن ادبي نه به عنوان آيينة جامعة قبل از خود، بلکه به عنوان تحرکي در جهت ايجاد فرهنگ و شناخت متفاوت است. و در پايان به اين نتيجه رسيده‌ايم که شيوة کاربرد زبان در نمونة قرآني به‌گونه‌اي است که منجر به ايجاد يک نوع گفتمان فرهنگي ـ شناختي در حوزة دموکراسي گشته‌است، اما شيوة کاربرد زبان در نمونة ديوان متنبي به‌گونه‌اي است که لزوماً منجر به ايجاد يک جامعة طبقاتي و درنتيجه استثمار انسان به دست انسان شده‌است. UR - https://iaall.iranjournals.ir/article_87791.html L1 - https://iaall.iranjournals.ir/article_87791_c197507403d29bf4f2a11ea1bed8c2fe.pdf ER -