تهران، خیابان ولی عصر(عج)، خیابان توانیر، محله نظامی گنجوی، کوچه هفت پیکر(8)، خیابان نظامی گنجوی، پلاک33، موسسه آموزش عالی بیمه اکو دانشگاه علامه طباطبایی، طبقه6، اتاق 607، انجمن ایرانی زبان وادبیات عربی، کدپستی: 1434863111

نوع مقاله : علمی - پژوهشی

نویسندگان

1 دانشیار گروه زبان و ادبیات عربی، دانشگاه یزد، ایران، یزد

2 دانشیار گروه فقه و مبانی حقوق اسلامی، دانشگاه میبد، ایران، میبد

چکیده

لا تتشكل ­الاستعارات القرآنية دائمًا في "الاسم الجامد أو الفعل"، لكن قد یشاهد أنّ هذا الشبه للفعل أي "اسم الفاعل" یصبح مجالا مناسبا لحدوث هذه الظاهرة اللغوية­. الكثير من علماء البلاغة والقرآن قد اعتبروا هذا النوع من الاستعارة، من حیث الطرفین جزءا من الاستعارات ­المفردة، وأمّا بالنسبة لجامعها، فقد التزم الکثیر منهم الصمت أو تمت موافقتهم علی کون الجامع لها مفردا غیر أنّ الأرکان لهذ النوع من الاستعارة تتجلّی بشکل آخر في الآي القرآنیة. يهدف هذا البحث بناء علی المنهج الوصفي التحليلي إلی ذكر وجهات نظر المفكرين في مجال البلاغة فيما يتعلق بتقسيمات الاستعارة ویسعی هذا البحث معتمدا علی مبادئ نظریة السیاق اللغوی إلی تقدیم قراءة نقدیة عن أرکان الاستعارة في اسم الفاعل وتبیین تأثیر هذه القراءة علی التصویر والترجمة للآیات. تظهر نتائج ­البحث ­أن الإمكانيات الفعلیة ­لاسم الفاعل في تبادل المعنى مع الكلمات المصاحبة قد أهملها علماء القرآن، وبینما ذهبوا إلی انفراد طرفی الاستعارة وجامعها إلا أنّ باحثی هذا المقال وصلوا إلی أنّ الأركان الثلاثة لاستعارة التبعية في اسم الفاعل تتمثل في هیئة متشکلة من عدة أجزاء، وقد أدى عدم الاهتمام بمثل هذه القضية المهمة أحیانا إلى تقدیم تصاویر ناقصة من الآیات القرآنیة أو إلی قيام المترجمين بتقديم ترجمة غير مكتملة لها.

کلیدواژه‌ها

  1. Alousi, Mahmoud bin Abdullah (1415), Ruh al-Ma’ ani fi Tasfir al-Qur’an al-Azeem & Saba al-Mathani, research: Atiyeh Abdulbari, Beirut: Dar al-Kutb al-Alamiya, pamphlets of Muhammad Ali Bizoun
  2. Ibn Darid, Abu Bakr Muhammad ibn al-Hassan (1987), Jumhara al-Lagheh, research: Ramzi Munir Baalbaki, Beirut: Dar al-Alam al-Mulaayin.
  3. Ibn Ebad, Ismail (1414), al-Muhait fi al-Lagheg, researched by Muhammad Hasan al-Yasin, Al-Riyadh: Alam al-Katb
  4. Ibn Fars, Ahmad(2018). The Exaltation of Al-Gha, researched by Abd al-Islam Mohammad Harut, Beirut: Dar al-Fikr.
  5. Ibn Manzoor, Muhammad Ibn Makram, (1414), Lasan al-Arab, Beirut: Dar Sader.
  6. Ibn Ashour, Muhammad Tahir(1420), Tafsir al-Tahrir wa al-Tanwar, Beirut: Institute of Al-Tarikh Al-Arabi.
  7. Abul Faraj, Muhammad Ahmad(1966), al-Maajim al-Hadith, Beirut: Al-Nadahah al- Arabiya.
  8. Abuhian, Muhammad bin Yousuf (1420). Al-Bahr al-Muhait fi al-Tafsir, research: Sedqi Muhammad Jamil, Beirut: Dar al-Fikr.
  9. Al-Barkawi, Abdul Fattah (1991). Dalalat al-Siyaq between tradition & the science of abrogation of hadith, Cairo: Dar al-Kitab.
  10. Al-Taftazani, Saad al-Din (1430). Sharh al-Mukhtasar Ali Talkhis al-Muftah al-Khatib al-Qazwini, Qom: Ismailian Manifestos.
  11. Al-Taftazani, Saaduddin(2001). Al-Mutul Shahr Takhis of Miftah Al-Uloom, research : Abdul Hamid.
  12. Al-Jarjani, Abdul Qahir(2003). Secrets of Al-Balagha, Research: Mohammad Al-Fazli, Beirut: Al-Maktabeh Al-Asriya-Lebanon.
  13. Al-Johari, Abu Nasr (1407). Al-Sahah Tajul-Lagheh & Sahah Al-Arabiyyah, research: Ahmad al-Attar, Vol4, Beirut: Dar Al-Alam Lamlai.
  14. Beydawi, Abdullah bin Omar (1418). Anwar al-Tanzil & Asrar al-Tawil, numbers: Mohammad Abd al-Rahman Marashli, Beirut: Dar al-Alam al-Malayin.
  15. Hasan, Tamam (1994). Abolition of Al-Arabiya meanings & foundations, Maghreb: Dar al-Thaqafa, Al-Dar al-Bayda.
  16. Al-Hammadi, Fatuma (2008). “ The context & the text & the investigation of the context in the research of the request of the text” , Journal of the Arts & sciences of the Humanities & Social Sciences of the Muhammad Khaizar Society, 35, 272-243.
  17. Khalil, Amoudah (1975). The evolution of al-Dalali between the language of Jahili poetry & the language of Al-Qur’an al-Karim, Jordan: Al-Manar School.
  18. Al-Razi, Fakhreddin Mohammad bin Omar (2004). Nahaye al-ljaz fi Darayeh al-ljaz, Research: Dr. Nasrullah Haji Mufti Oghli, Beirut: Dar Sadir.
  19. Ragheb Esfahani, Hossein bin Muhammad (1416). Vocabulary of the words of the Qur’an, Safwan Adnan Davoudi’s research, Beirut: Al-Dar al-Shamiya.
  20. Zubeidi, Morteza Muhammad bin Muhammad (1385 AH). Taj al-Arus From Jawahar al-Qamoos, Beirut: Dar al-Hidayeh.
  21. Al-Zamakhshari, Mahmoud Ibn Umar (1407). Al- Kashif on the hidden facts of Al-Tanzil & Ayun Al-Aghawil in the aspects of interpretation, research: Mustafa Hossein Ahmad, Beirut: Dar Al-Kitab Al-Arabi.
  22. Al-Sakaki, Abu Yaqub Yusuf bin Abi Bakr Muhammad bin Ali (1987). Muftah al-Uloom, research: Naeem Zarzour, Beirut: Dar al-Kitab al-Ulamiya.
  23. Tabatabaei, Mohammad Hossein (1402). Al-Mizan fi Tafsir al-Qur’an, Beirut: Al- Alami Institute for Press.
  24. Tabarsi, Fazl bin Hassan (1372). Majmam al-Bayan fi Tafsir al-Qur’an, corrected by: Fazllullah Yazdi Tabatabaei, Tehran: Nasser Khosrow Publications.
  25. Al-Tarihi, Fakhreddin Mohammad (1362 AH ). Al-Bahrin Majam & Tahir Al-Nirin, Tehran: Mortezavi Publications.
  26. Tousi, Muhammad bin Hassan (D.T), al-Tayaban fi Tafsir al-Qur’an, revised by: Ahmad Habib Ameli, Beirut: Dar Ehiya al-Tarath al-Arabi.
  27. Asim Mostafish, Al-Din (2011). Al-Haruf Al-Arabiya between Al-Qadama & Al-Muhaddithin, Al-Azhar Society: Al-Al-Lagheh Al-Arabiya, Cairo.
  28. Abbas, Hassan (1998). The Characteristics of Arabic letters & their meanings, Damascus: Publications of lttihad al-Kitab al-Arab.
  29. Hassan Abbas, Fazl (2007). Al-Balaghah of the Arts & Sciences, Science of Al-Bayan & Al-Badi’I, Vol11, Dar al-Furqan publishing & distribution.
  30. Al-Askari, Abuhlal (2002). Al-Farooq fi al-Laghe, Research : Jamal Abdul-Ghani Madghamesh, Beirut: Al-Rasalah Institute.
  31. Fakhr Razi, Muhammad Ibn Umar (1420). Al-Tafsir al-Kabir ( Mufatih al- Ghaib ), Beirut: Dar Ehya al-Trath al-Arabi.
  32. Al-Farahidi, Khalil bin Ahmed (1408). Kitab al-Ain, research by DR. Mahdi Al-Makhzoumi, Dr.Ibrahim Al-Samrai, Beirut: Al-Alami Institute for Press.
  33. Al-Qazwini, Jalal al-Din Muhammad bin Abdurrahman al-Khatib (1975). Al-Izafah fi Ulum al-Balagha, Research: Dr. Abdul Moneim Khafaji, Vol4, Beirut: Dar al-Kitab al-Lebanani.
  34. Kenoush, Awatif (2007). Al-Dalalah Al-Siyaqih & Al-Laghwein, London : Dar al-Siyab.
  35. Al-Roudi, Muhammad bin Ahmed (1364). Al-Jamae of the Laws of the Qur’an, Tehran: Nasser Khosrow Publications.
  36. Al-Mahdi, Ebrahim Al-Ghail (2011). Al-Siyaq va-Athreh fi al-Ma’ani, Cairo: Al-Dar-Dawliyya for Al-Istshmarat al-Thaqafia.

 

 

 

 

 

 

Persian references

 

  1. Aiti, Abdul Mohammad (1374). Translation of the Qur’an, Soroush Publications, Tehran.
  2. Izutsu, Toshi Higo (1361). God & Man in the Qur’an, translated by Ahmad Aram, Tehran: Sahami Publishing Company.
  3. Adine Vand Lorestani Mohammad Reza (1377). Kalma Allah Al-Alia, Tehran: Assouh Publications.
  4. Bagheri, Mehri (1378). Introduction to Linguistics, Tehran: Qatra.
  5. Pourjavadi, Kazem (1414). Qur’an translation, Tehran: Islamic Encyclopedia Foundation.
  6. Safavi, Koresh (2010). An Introduction to Semantics, Tehran: Surah Mehr.
  7. Safavi, Mohammad Reza (1388). Translation of the Qur’an Based on the Interpretation of Al-Mizan, Qom: Ma’arif Publishing House.
  8. Foulavand, Mohammad Mahdi(1418). Translation of the Qur’an, Qom: Department of Islamic History & Education Studies.
  9. Meshkini Ardabili, Ali (1381). Translation of the Qur’an , Qom: Neshar El Hadi Publications.
  10. Makarem Shirazi, Nasser (1373). Translation of the Qur’an, Qom: Department of Islamic History & Education Studies.
  11. Mousavi Garmaroodi, Ali(1384). Translation of the Qur’an, Tehran: Qadiani Publications.

Elahi Qomshei, Mahdi (1380). Translation of the Qur’an, Qom: Fatemeh Al-Zahra Publications