نوع مقاله : علمی - پژوهشی

نویسندگان

• طیبه محترم نژاد ¹
• محمد غفوری فر ²
• سبحان کاوسی ²

¹ کارشناس ارشد زبان و ادبیات عربی، دانشگاه کوثر بجنورد، دانشکده علوم انسانی، ایران، بجنورد

² استادیار گروه زبان و ادبیات عربی، دانشگاه کوثر بجنورد، دانشکده علوم انسانی، ایران، بجنورد

چکیده

تکرار هندسی یکی از دانش‌های نوظهوری است که برای تبیین ارزش تکرار از اهمیت زیادی برخوردار است، است. این شکل از تکرار به جهت هندسه خاصی که دارد، در انسجام آوایی و معنایی کلام نقش چشمگیری داشته و با ابعاد هنری و زیبایی‌شناختی اثر پیوند برقرار می کند. در قرآن کریم پدیدة تکرار هندسی به‌عنوان یکی از اسلوب های بیانی در افاده مفاهیم و مضامین مورد نظر نقش اساسی دارد. در میان سُوَر قرآن کریم، تکرارهای کلامی در بافت سوره آل عمران از یک معماری و نظم خاصی تبعیت می کند که موجب پیدایی گونه های مختلفی از تکرار هندسی می شود. پژوهش حاضر بر آن است تا با روش توصیفی ـ تحلیلی، کارکرد زیبایی‌شناختی تکرار هندسی و نقش برجسته این نوع تکرار در سورة آل‌عمران را بررسی کند. در این راستا آیات سوره آل عمران از نظر تکرار هندسی مورد بررسی و پژوهش قرار گرفته و با ارائه شواهدی معلوم گشته است که انسجام ساختاری و معنایی سوره آل‌عمران تا حد زیادی مرهون تکرارهای هندسی است و در میان انواع تكرار هندسی، تکرار استهلالي، ختامي، هرمي، دايره اي و تراكمي در اين سوره حضور گسترده ای دارند پرواضح است که این بسامد چشمگیر در این سوره بیانگر هماهنگی نظم و ایقاع به کار رفته در ساختار و بافت کلام جهت ادای پیام سوره است. در این سوره متناسب با هدف و غرض آن، از تکرار هندسی جهت تأکید و تثبیت پیام ها و برجسته سازی مفاهیم در ذهن مخاطب، گسترش معنا و ... بهره گرفته شده است.

کلیدواژه‌ها

• قرآن کریم
• آل‌عمران
• زیبایی شناسی
• تكرار
• تکرار هندسي