نوع مقاله : علمی - پژوهشی

نویسندگان

• مسعود فکری ¹
• حسین جوکار ²

¹ دانشگاه تهران، دانشکده ادبیات و علوم انسانی

² Ph.D. Student in Arabic Translation Studies, University of Tehran

چکیده

پیدایش زبان عربی از موضوعاتی است که زبان‌شناسان قدیم و جدید به آن پرداخته و در این زمینه تحقیقات فراوانی کرده‌اند که به نظریه‌های مختلفی منجر شده‌است. که دو نظریه اهمیت بیشتری دارند: توقیف و وضع. این نظریه‌ها پیدایش زبان عربی را به دو صورت کاملاً متفاوت بیان‌می‌کنند. دو سؤال در اینجا مطرح می‌شود: هر یک از این‌نظریه‌ها چگونه پیدایش زبان عربی را توصیف می‌کنند؟ کدام یک از این دو نظریه با پیدایش زبان عربی سازگارتر است و تا چه‌اندازه؟ با توجه به دو سؤال ذکر شده، اهمیت پژوهش برای زبان شناسان، صرف نظر از دیدگاه‌های متفاوت آنها در مورد پیدایش زبان عربی روشن می‌شود تا پاسخ به آنها به دیدگاهی مورد توافق در این زمینه منجر شود. در این پژوهش بر رویکرد توصیفی و انتقادی تکیه کرده‌ایم. نتیجۀ تحقیق این است: بسیاری از تحقیقات دو نظریۀ معروف مختلف را برای پیدایش زبان عربی ثبت کرده‌اند که عبارتند از: توقیف و وضع. اولی معتقد است که زبان وحی از خداوند است و دومی معتقد است که پیدایش زبان وضع از طرف جامعه بشری است نه وحی. پس از اعمال این دو نظریه در پیدایش زبان عربی، به این نتیجه رسیدیم که: اینکه می‌گویند پیدایش زبان عربی توقیف یعنی وحی از جانب خداوند است، نظر بسیار ضعیف و به دور از تحقیق علمی است. احتمالاً آغاز پیدایش زبان عربی توافقی بوده است که بر حسب نیاز افراد، پس از توافق نامی بر چیزی بگذارند. بنابراین می‌توان گفت که پیدایش زبان عربی اصطلاحی بوده است. و اما مرادِآیه: «و همۀ اسم‌ها را به آدم یاد داد» (بقره: 31) این است که خداوند به انسان قدرت آفرینش گفتار داده و توانایی زبانی را در او قرار داده یعنی توانایی ایجاد زبان. پس پیدایش زبان عربی ارتباط تنگاتنگی با رفتار و نیازهای انسان دارد.

کلیدواژه‌ها

• بررسی نقدی
• زبان
• پیدایش زبان عربی
• نظریۀ توقیف و نظریۀ وضع