نوع مقاله : علمی - پژوهشی

چکیده

زبان پدیده‌ای زایا و قابل گسترش است که می‌تواند با علوم جدید همراهی کرده و دامنه‌ی واژه‌های خود را گسترش دهد. زبان عربی و فارسی نیز از این اصل مستثنی نیست. این، درحالی است که ‌می‌توان در پرتو دانش واژه‌شناسی، که قدم‌هایی درجهت شناخت خلاقیت‌ها و توانش زبانی برداشته است، نوواژه‌ها را شناخته، به نحوه‌ی وضع آن‌ها پی برد و درنهایت نیز در ترجمه و معادل‌یابی به‌کار بست. در این راستا پژوهش حاضر سعی دارد با تأکید بر دانش واژه‌شناسی نشان دهد چگونه می‌توان از علم صرف در ترجمه‌ی نوواژه‌ها در متون عربی و فارسی بهره گرفت و به این ترتیب بر آن است تا با تأکید بر متون علمی، اهمیت آشنایی با ساخت‌واژه و تأثیر آن بر معادل‌سازی نوواژه‌ها را که بیشتر از زبان انگلیسی نشئت گرفته است، تبیین کند. برای رسیدن به این هدف، فرایندهای مختلف واژه‌سازی، شامل ترکیب و اشتقاق و همچنین انواع وام‌گیری در این دو زبان، بررسی و راه‌های معادل‌سازی نوواژه‌ها با هم مقایسه شده است. همچنین این مقاله نشان می‌دهد بین انواع مختلف فرایند واژه‌سازی در این دو زبان، ترکیب و اشتقاق از روش‌های دیگر رایج‌تر است؛ هرچند زبان عربی برای واژه‌سازی بیش از زبان فارسی از اشتقاق، آن هم از نوع درون‌وندی، سود می‌جوید. البته از بین صورت‌های مختلف ترکیب نیز، در هردو زبان، کاربرد دو نوع ترکیب اضافی و وصفی بیش از دیگر انواع ترکیب است.

کلیدواژه‌ها

• دانش واژه‌شناسی
• نوواژه
• عربی
• فارسی
• ترکیب
• اشتقاق
• وام‌گیری