نوع المستند : علمی - پژوهشی
المؤلفون
1 استاديار گروه علوم قرآن و حديث دانشگاه تربيت مدرس
2 کارشناس ارشد زبان و ادبيات عربي دانشگاه آزاد
3 دانشجوي دوره دکتري در رشته علوم قرآن و حديث دانشگاه تربيت مدرس
المستخلص
در عصر نزول قرآن، لهجه‌هاي مختلفي از زبان عربي در ميان قبايل وجود داشت و هر يک از قاريان و حافظان، قرآن را به لهجة قبيلة خود قرائت مي‌کردند. اين قرائت‌هاي مختلف موجب به وجود آمدن اختلاف‌هاي نحوي شد. اين مقاله مسئلة تأثير قرائت‌هاي قرآني را در شکل‌گيري ديدگاه‌هاي نحوي دانشمندان نحوي زبان عربي، در دو مکتب بصري و کوفي مطالعه کرده و به اين نتيجه دست يافته که مکتب کوفي در جهت سازه‌سازي برخي اصول و يا قواعد از قرائت‌هاي مختلف قرآني تأثير پذيرفته‌است و مکتب بصري صرفاً در مواردي موجب استحکام يک نظريه و يا يک قاعدة ازپيش‌تدوين‌شده از قرائت‌هاي قرآني، بهره برده‌است. از سوي ديگر همة نحويان بزرگ در استناد به قرائت‌هاي مشهور ترديدي به خود راه نداده‌اند و سهم سيبويه در اين زمينه از همه بيشتر است. نحويان بزرگ عمدتاً به قرائت‌هاي شاذّ استناد نکرده‌اند و در اين ميان کسائي برخي قرائت‌هاي نادر قرآني را نيز پذيرفته‌است و آن را مبناي ديدگاه‌هاي نحوي جديد خود قرار داده‌است. در مقابل، فرّاء در برخي موارد که نتوانسته قرائت‌هاي مشهور قرآني را با ديدگاه‌هاي نحوي خود تطبيق دهد، به‌ناچار به رد آنها پرداخته‌است. بدين ترتيب افراطي‌ترين و تفريطي‌ترين ديدگاه‌ها به نحويان کوفي تعلق دارد.
الكلمات الرئيسية
الموضوعات الرئيسية
عنوان المقالة [Persian]
أثر القراءات القرآنیة فی آراء النحویین
المؤلفون [Persian]
- کاوس روحی برندق 1
- سید امیر فضیلت جو 2
1 استادیار گروه علوم قرآن و حدیث دانشگاه تربیت مدرس
2 کارشناس ارشد زبان و ادبیات عربی دانشگاه آزاد
المستخلص [Persian]
کان فی عصر نزول القرآن، العدید من اللهجات العربیة، وکان کلّ قارئ وحافظ للقرآن الکریم یقرأه بلهجتهم الخاصة، ما أدّی إلی وجود بعض الاختلافات الجزئیة. هذه المقالة بحثت عن تأثیر القراءات القرآنیة المختلفة علی آراء النحویین فی المدرستین البصریة والکوفیة، وحصلت علی أنّ المدرسة الکوفیة تأثّرت فی بناء الأصول والقواعد النحویة من القراءات القرآنیة بشکل واسع، بخلاف المدرسة البصریة التی تأثرت من القراءات بشکل محدود. ولکن علماء النحو الکبار استندوا الی القراءات المشهورة فحسب، وقد استحوذت قراءة سیبویه مساحة کبیرة من الدراسة، فیما اهملت القراءات الشاذة من قبل علماء النحو، بخلاف ما نلحظ عالم النحو الکسائی الذی أخذ بعین الاعتبار هذه القراءات الشاذة وعالم النحو فرّاء لم یقرّ حتی بعض القراءات المشهورة. علی هذا الأساس تعدّ المدرسة الکوفیة أکثر افراطاً وتفریطاً بالنسبة الی المدرسة البصریة.
الكلمات الرئيسية [Persian]
- القرآن
- القراءة
- القراءات
- النحو
- المدرسة البصریة
- المدرسة الکوفیة
)