نوع المستند : علمی - پژوهشی
المؤلفون
1 دانشجوي دکتري زبان و ادبيات عربي دانشگاه اصفهان
2 دانشيار گروه زبان و ادبيات عربي دانشگاه اصفهان
المستخلص
النّقد البنيوي التّکوينيُ يري أنّ خالق العمل الأدبي هو التّفکير الجماعي، بينما الأديب يقوم بتنظيم وتنسيق الوعيِ والتّفکيرِ الجماعي فيه؛ وتنعکس القضايا الاجتماعية والسّياسية والاقتصادية في کلّية العمل الأدبي علي يد الشّاعر ونظرتِه الکونية. بدر شاکر السياب (1926 م-1964 م) الشاعر العراقي المعاصر الـمُنتمي إلي التيّار الشّيوعيّ، کان في أعماله الأدبية ملتزماً بالقضايا الاجتماعيةِ عبر تَطَلّعات المارکسيين. نظراً لبنية الرّواية الشّعرية الّتي تتّصلُ ببنية القصّة، يدرس هذا المقال العلاقة القائمة بين کلية قصيدة «حفّار القبور» المطبوعة بطابع القصّة ورؤية الشاعر الکونيّة والقضايا الّتي تَحکم المجتمع متّکئاً على الـمَنهج الوَصفي - التّحليلي من منظار النّقد البنيوي التکويني في مرحلتَيْ الفهم والتّفسير.
نتائج البحثِ تُشير إلى أنّ جميع البنيات التّحتية للقصة بما فيها الشخصيات، والزمن والمکان والأحداث و... تَـخدم نقد مشاکل العراق في أعقاب الحرب العالمية الثانية؛ حيث استخدمَها الشاعر کقناة ليوَحّد الرّؤية المارکسية وکلّية القصيدة في تصوير معاناة الشعب والمجتمع العراقي. وأنّه وقف موقفَ الأديب الثّائر المنادي بالدعوة للوعي والثّورة للخروج من المشاکل.
الكلمات الرئيسية
عنوان المقالة [Persian]
تحلیل جامعه‌شناختی داستان شعری «حفّار القبور» از بدر شاکر السیاب(ساختگرای تکوینی)
المؤلفون [Persian]
- حسن نجفی 1
- سردار اصلانی 2
1 دانشجوی دکتری زبان و ادبیات عربی دانشگاه اصفهان
2 دانشیار گروه زبان و ادبیات عربی دانشگاه اصفهان
المستخلص [Persian]
در نقد ساختگرای تکوینی، آگاهی و تفکّر اجتماعی، آفرینندۀ یک اثر ادبی است که ادیب به انسجام آن میپردازد. لذا کلّیت یک اثر، در سایه شرایط اجتماعی، سیاسی، اقتصادی و جهانبینی شاعر، به انعکاس مسائل جاری جامعه میپردازد. بدر شاکر السّیاب (1926-1964)، شاعر معاصر عراقی منسوب به مارکسیسم، در پاره‌ای از آثار ادبیاش به جهانبینی این حزب وفادار بود. این مقاله با تکیه بر روش توصیفی‌تحلیلی و با توجّه به ارتباط معنادار ساختار داستان شعری با داستان، به بررسی ارتباط ساختاری داستان شعری «حفّار القبور» با جهانبینی شاعر و شرایط حاکم بر کشور، از دیدگاه نقد ساختگرای تکوینی در دو مرحلۀ فهم و تفسیر میپردازد. نتایج پژوهش بیانگر این است که ساختارهای داستان از جمله شخصیتها، زمان، مکان، حوادث و ... در خدمت نقد مشاکل جامعه عراق در خلال جنگ جهانی دوم است که شاعر از این عناصر برای انسجام جهان بینی مارکسیسمی بهره برده و با اتّخاذ موضع انقلابی از بیداری مستضعفین و وقوع انقلاب نیز به عنوان راه حل یاد کرده است.
الكلمات الرئيسية [Persian]
- ساختگرای تکوینی
- نقد اجتماعی ادبیات
- بدر شاکر السیاب
- قصیدۀ «حفّار القبور»
)