نوع المستند : علمی - پژوهشی
المؤلفون
1 دانشجوی دکتری زبان و ادبیات عربی دانشگاه یزد
2 دانشیار گروه زبان و ادبیات عربی دانشگاه یزد
3 استادیار گروه زبان و ادبیات عربی دانشگاه یزد
المستخلص
ابتدای دورۀ معاصر برای بیشتر کشورهای عربی، زمان حسّاسی بود. این کشورها هنوز از استبداد دولت عثمانی جدا نشده‌بودند که به استعمار کشورهای اروپایی دچار شدند یا به نحوی تحتالحمایة آنها قرار گرفتند. الجزایر از کشورهايی است که استعمار فرانسه با تکیه بر برتری نظامی در این سرزمین قدم گذاشت و در راستای محو هویت آن، تغییرات عمدهای در ساختار اين جامعه ایجاد کرد. در مقابل، اقشار روشنفکر، اندیشمندان و ادیبان با سلاح قلم خود، به این تغییرات واکنش نشان دادند. «عبدالحمید بن هدوقه» رماننویس الجزایری، عرصههای مورد نظر استعمار برای ایجاد تغییر را در آثار خود انعکاس داده‌است. این پژوهش به روش توصیفی-تحلیلی، در پی پاسخگویی به این موضوع است که مهمترین مؤلّفههای تغییر ساختار جامعه در رمان «غداً یوم جدید»، بر اساس نظریة فرانتسفانون کدام است و نویسنده چه راه‌کاریی برای مقابله با اقدامات استعمارگران ارائهدادهاست. پژوهش حاضر به این نتیجه رسیده که تغییرات ساختاری در ایجاد طبقۀ وابسته به استعمار، ایجاد تودة تهیدست اجتماعی، تغییر در نهادهای اجتماعی به ویژه خانواده و فرهنگ ظاهر شدهاست. راهکار بن هدوقه نیز تشکيل حکومت جمهوری متشکل از احزاب، بهرهمندشدن از ایدة روشنفکران، اعطای حقوق فردی و اجتماعی به زنان و بازگشت به فرهنگ بومی و اصالت خویشتن است.
الكلمات الرئيسية
عنوان المقالة [Persian]
أثر الاستعمارِ علی المجتمعِ الجزائري في رِوایةِ «غداً یومٌ جدید» لِعبد الحمید بن هدوقة بناءً علی آراءِ فرانس فانون
المؤلفون [Persian]
- قنبری قنبری 1
- فاطمه قادري 2
- بهنام فارسي 3
- علي اصغر روان شاد 3
1 دانشجوی دکتری زبان و ادبیات عربی دانشگاه یزد
2 دانشیار گروه زبان و ادبیات عربی دانشگاه یزد
3 استادیار گروه زبان و ادبیات عربی دانشگاه یزد
المستخلص [Persian]
کانت بدایةُ العصرِ المعاصرِ فترةً حسّاسةً لمعظمِ الدولِ العربیةِ. لم یتمْ تحریرُ هذه البلدان بعدُ مِن طغیانِ الحکومة العثمانیةِ حتی تمَّ استعمارُها أو حمایتها بِیدِ الدول الأروبیةِ. الجزائر هي واحدة من تلک البلدان التي احتلتها فرنسا. قام الاستعمار الفرنسي الذي اعتمد علی التفوق العسکري في سیطرتها علی هذا البلد، بإجراء تغییرات کبیرة في هیکل المجتمع الجزائري لمحوِ هویةِ المجتمع. في المقابل، ردّ المثقفون والعلماء والشخصیات الأدبیةِ في الجزائر علی هذه التغییرات المفروضة، بسلاحهم وهو القلم، منهم الروائي الجزائري عبدالحمید بن هدوقة الذي یَعکِسُ بِحساسیةٍ شدیدةٍ المجالات التي ینوي الاستعمار إحداث التغییر فیها. یهدف هذا البحث، معتمداً علی منهج الوصفي- التحلیلي، إلی الإجابة عن سؤالین: الاول ما هي أهمّ مکوّنات التغییر في بنیة المجتمع في روایة «غداً یوم جدید» علی أساس آراء فرانتس فانون، والثاني ما هي اقتراحات المؤلف في مواجهة هذه التدابیر الاستعماریة. تستنتج الدراسة أنّ التغییرات الهیکلیة قد ظهرت في مجالات: إنشاء طبقة تابعة للاستعمار، وإنشاء کتلة محرومة اجتماعیاً، والتغییرات في المؤسسات الاجتماعیة، وخاصة مؤسسة الأسرة والثقافة. تتمثّل إستراتیجیة بن هدوقة في إنشاءِ حکومةٍ متکوّنةٍ من الأحزاب، والاستفادة من فکرة المثقفین، وإعطاء الحقوق الفردیة والاجتماعیة للمرأة والعودة إلی الثقافة الأصلیة وأصالتها.
الكلمات الرئيسية [Persian]
- الاستعمار الفرنسي
- بنیة المجتمع
- عبدالحمید بن هدوقة
- روایة «غداً یوم جدید»
- فرانتس فانون
)