طهران، شارع وليعصر(عج)، شارع توانير، حي نظامي كنجوي، زقاق هفت بيكر(٨)، شارع نظامي كنجوي، بناء رقم ٣٣، مؤسسة بيمه اكو للتعليم العالي، جامعة علامة طباطبائي، الطابق ٦، الغرفة ٦٠٧، اللجنة الإيرانية للغة العربية وآدابها، الرمز البريدي ١٤٣٤٨٦٣١١١

نوع المستند : علمی - پژوهشی

المؤلفون

1 دانش‏آموختة دکتری زبان و ادبیات فارسی دانشگاه بوعلی سینا

2 دانشجوی دکتری ادبیات عربی دانشگاه کاشان

المستخلص

نقد زن‏مدارانه (فمینیستی) یکی از شیوه‏های نقد آثار ادبی معاصر است. این نوع نقد سعی دارد تا نقش فرهنگ مردسالارانه را در تصویر ارائه‏شده از زن در آثار ادبی بیان و با بررسی آن جایگاه واقعی زن را به عنوان عامل مهمّ و تأثیرگذار بازنمایی کند. سحر خلیفه نویسندة معاصر فلسطینی در رمان "مذکرات امرأة غیر واقعیة" گفتمان ادبی را برای بیان جایگاه و نقش زن در جامعة فلسطینی و دیدگاه‏های فمینیستی خود به‏کار برده و از نظریات قدرت‏محور میشل فوکو فیلسوف و نظریه‏پرداز فرانسوی تأثیر پذیرفته‏است؛ لذا این نوشتار بر اساس روش توصیفی-تحلیلی با تکیه بر نظریات قدرت‏محور فوکو به تحلیل گفتمان زنانة رمان مذکّرات امرأة غیر واقعیة سحر خلیفه پرداخته‏است. دستاورد پژوهش نشان می‏دهد نویسنده آزادی وطنش را در گرو آزادیِ زنان و بهبود جایگاه آنان می‏داند. زنان که مقهور جامعة مردسالار خویشند، برای تغییر وضعیت تلاش می‏کنند تا دیدگاه‏های جامعه و مردان نسبت به زن تغییر یابد. این تغییرِ دیدگاه می‏تواند راه‏حلّی باشد برای بهبودی وضعیت زنان در جامعة فلسطین و در جوامع دیگر.

الكلمات الرئيسية

الموضوعات الرئيسية

عنوان المقالة [Persian]

دراسة رواية "مذکرات امرأة غير واقعية" لسحر خليفة وفقاً لآراء ميشل فوکو حول السلطة

المؤلفون [Persian]

  • نوشین بهرامی پور 1
  • راضیه سادات میرصفی 2

1 دانش‏آموختة دکتری زبان و ادبیات فارسی دانشگاه بوعلی سینا

2 دانشجوی دکتری ادبیات عربی دانشگاه کاشان

المستخلص [Persian]

يُعتبَر النقد النسوي من مناهج النقد الأدبي المعاصر. يسعی هذا النوع من النقد إلى تحديد دور الثقافة الرجولية في الصور المقدّمة للمرأة في الأعمال الأدبية ودراسة مکانة المرأة الحقيقية کمؤشر هام ومؤثر. سحر خليفة الکاتبة الفلسطينية المعاصرة استخدمت الخطاب الأدبي لتبيين مکانة المرأة ودورها في المجتمع الفلسطيني ومواقفها النسوية في رواية "مذکرات امرأة غير واقعية"، وکانت متأثرة في آراءها النسوية بآراءِ ميشل فوکو المنظر والفيلسوف الفرنسي حول السلطة. هذه المقالة تستخدم المنهج الوصفي–التحليلي وفق آراء فوکو حول السلطة لدراسة الخطاب النسوي في رواية "مذکرات امرأة غير واقعية" للکاتبة سحر خليفة ونتائج هذه الدراسة تشير إلى أنّ الراوية تعتقد بأنّ حرية فلسطين مرهونة بحرية المرأة وتحسين مکانتها في المجتمع. النساء مضطهدات في المجتمع الرجولي ويحاولن تغيير ظروفهن لتغيير رؤية الرجل والمجتمع إليهن. وهذا التغيير في الرؤية قد يکون حلّاً لتحسين وضع المرأة في المجتمع الفلسطيني والمجتمعات الأخرى.

الكلمات الرئيسية [Persian]

  • سحر خليفة
  • رواية "مذکرات امرأة غير واقعية"
  • آراء فوکو
  • النسوية
-  أبو بشــير، بســام علي (٢٠٠٧م)، «جماليات المکان فی رواية "باب الساحة" لسحر خليفة». مجلة الجامعة الإســلامية "سلسلة الدراسات الإنســانية"، جامعة الأقصی؛ غزه فلسطین. المجلد 15، العدد 2، صص ٢٦٧-٢٨٥.
- دراج، فیصل (2004م)، «افق التحولات الروایه العربیه»، بیروت: المرکز الثقافی العربی.
- زیدان، جوزیف (1999م)، «مصادر الأدب النسائي العالم العربي الحدیث». بیروت: المؤسسة العربية للدراسات والنشر.
- خلیفه، سحر (1986م)، «مذکرات امرأة غیر واقعیة»، ط1، بیروت: دار الآداب.
- عسگری، محمد صالح شریف؛ زهره باقرپور ولاشایی (1390)، «مفهوم الوطن وتجلیات الوطنیة والوحده عند سحر خلیفه من خلال ثنائیتها: الصبار وعباد الشمس».،مجله بحوث في اللغه العربیه وآدابها بجامعه أاصفهان. العدد 4، صص 65- 80.
- برنز، اریک (1381). «میشل فوکو»، ترجمه بابک احمدی، چاپ اول تهران: ماهی.
- بشیریه، حسین (1381)، جامعه‏شناسی سیاسی، تهران: نشر نی.
- پارسانیا، حمید؛ ظاهر یوسفی، (۱۳۹۵)، «بررسی انتقادی مقاومت در اندیشه میشل فوکو»، مجله معرفت فرهنگی اجتماعی. مؤسسه آموزشي پژوهشي امام خميني، قم، شماره 27.، صص 47 - 72.
- پراندوجی، نعیمه؛ کبری روشنفکر؛ خلیل پروینی، ؛ فرامرز میرزایی (1393)، «سبک شناسی گفته­های داستانی در رمان الصبار سحر خلیفه»، مجله جستارهای زبانی، دانشگاه تربیت مدرس، دوره پنجم، شماره 2، (پیاپی 18)، صص 31 - 54.
- ریما مکاریک، ایرنا. (1390)،  دانش‏نامة نظریه‏های ادبی معاصر، ترجمۀ مهران مهاجر و محمد نبوی، چاپ چهارم، تهران: آگاه.
- سجودی، فرزان. (1382). « فوکو و برخی مفاهیم بنیادی». مجله کلک. مرداد و شهریور. شماره 140.
صص 7 - 10.
- صالحی‏زاده، عبدالهادی (1390)، «درآمدی بر تحلیل گفتمان میشل فوکو؛ روش‏های تحقیق کیفی»، مجله معرفت فرهنگی اجتماعی، مؤسسه آموزشي پژوهشي امام خميني، قم، سال دوم، شماره سوم، صص 113 - 141.
- صیادی نژاد، روح الله؛ زهرا مرتضایی (۱۳۹۴)، «نقد رمان لم نعد جواری لکم سحر خلیفه بر اساس نظریۀ سیمون دو بوآر». فصلنامه علمی پژوهشی زن و فرهنگ، دانشگاه آزاد اسلامی واحد اهواز، جلد ۷، شماره ۲۴، صص ۷-۲۱.
- ضیمران، محمد (1378)، میشل فوکو: دانش و قدرت، چاپ اول، تهران: هرمس.
- عبدی، صلاح الدین؛ نسرین عباسی (1389)، «جلوه‏های پایداری در برخی آثار سحر خلیفه»، مجله پژوهشنامه نقد ادب معاصر عربی، دانشگاه یزد، دوره اول پاییز و زمستان، شماره 1، (پیاپی 59)، صص 109 - 130.
- عبدی، صلاح الدین؛ نسرین عباسی (۱۳۹۱)، «بررسی رمان "الصبار" سحر خلیفه براساس الگوی تحلیل گفتمان انتقادی فیرکلاف»، مجله پژوهشنامه نقد ادب معاصر عربی، یزد. دوره 2، شماره 3، صص 101 - 123.
فوکو، میشل (1389)،  سوژه و قدرت در: تئاتر، فلسفه، ترجمة نیکو سرخوش و افشین جهاندیده، تهران: نشر نی.
فوکو، میشل (1390)،  اراده به دانستن، ترجمة نیکو سرخوش و افشین جهاندیده، چاپ ششم تهران: نشر نی.
مهدیان طرقبه، روح اله (1391)، «بررسی ویژگی های سبکی رمان های سحر خلیفه»، دانشگاه بوعلی سینا همدان، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، رساله دکتری، رشته ادبیات عرب. توسلی، مونا (1387)، «نقد و بررسی آثار سحر خلیفه دو اثر شاخص وی "باب الساحة" و "مذکرات امرأة غیر واقعیة»، پایان‌نامه کارشناسی ارشد، پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی، پژوهشکده ادبیات.
 
- Abrams, M, H. (1993). A Glossary of Literary terms. 6 Ed. Cornell University.
- Baudriard, Jean (1988). Selected Writing, (Ed). Mark Poster, Stanford; Stanford University Press.
- Foucault, Michel (1990). The History of Sexuality, V 1; An Introduction, NewYork: Vintag Books.