نوع المستند : علمی - پژوهشی
المؤلفون
1 دانشيار گروه زبان و ادبيات عربي دانشگاه علامه طباطبايي
2 دانشجوي دکتري زبان و ادبيات عربي دانشگاه بين‌المللي امام خميني (ره)، قزوين
المستخلص
اشتهر البوصيري بمدائحه النبوية الصادقة، خاصة بقصيدته الشهيرة بـ «الکوکب الدرية في مدح خير البرية»، المعروفة باسم «البردة». فهي من عيون الشعر العربي، ومطمح نظر الأدباء المتأخرين. فقد عورضت هذه القصيدة أکثر من مرة من قِبَل الشعراء الذين جاؤوا بعده. فمن أجمل هذه المعارضات، قصيدة مطوّلة لِعلي أحمد باکثير المسمّي بـ «نظام البردة»، أو ذکري محمد (ص)، نظمها أثناء إقامته بالحجاز وطبعها أول قدومه إلي مصر عام 1934. فحذا باکثير حذو البوصيري ونظم علي منواله ولکن لا يعدّ شعره مدحاً خالصاً بل الالتزام بالأمّة الإسلامية وقضاياها المصيرية. فحين أن الغرب والمحتلين الصهاينة هاجموا علي جذور العرب الإسلامية، وقف باکثير کمسلم أمام هذه المهاجمة مستمدّاً من روح النبي (ص) بمدحه. فاصطبغ مدحه بصبغة سياسية غلبت عليه الهموم الوطنية الدينية؛ فأصبح لوناً من الشعر النضالي. تدرس هذه المقاله الأسلوبَ في قصيدتي البردة للبوصيري ونظام البردة لعلي أحمد باکثير کما تقارن بينهما في البناء العام والصورة الشعرية والعاطفة والموسيقا واللغة الشعرية من خلال دراسة موضوعيةـ تحليلية ونقدية.
الكلمات الرئيسية
الموضوعات الرئيسية
عنوان المقالة [Persian]
مقایسة تحلیلی بین برده بوصیری و نظام البرده باکثیر
المؤلفون [Persian]
- ربابة رمضانی 1
- محمد امین شیخ باقری 2
1 دانشیار گروه زبان و ادبیات عربی دانشگاه علامه طباطبایی
2 دانشجوی دکتری زبان و ادبیات عربی دانشگاه بین‌المللی امام خمینی (ره)، قزوین
المستخلص [Persian]
آوازه شعری شرف‌الدین محمد بن سعید بوصیری، برخاسته از مدایح نبوی به‌ویژه قصیده «الکوکب الدریة فی مدح خیر البریة»، معروف به «برده» است، که از نمونه‌های ناب شعر عربی و محل توجه ادباست. این قصیده از سوی خیل عظیمی از شاعران متأخر، تقلید شده، که از زیباترین نمونه‌های این تقلید، می‌توان به قصیدة طولانی «علی احمد باکثیر»، با عنوان «نظام البردة» یا «ذکری محمد (ص)» اشاره کرد. باکثیر این شعر خود را بر طریقه «برده بوصیری» به رشته نظم درآورده‌است؛ با این تفاوت که قصیدة وی، مدح خالص به شمار نمی‌آید؛ بلکه به دنبال هدف دیگری بوده که آن، پایبندی به مسائل اساسی امت اسلامی است. وی در این مدح پیامبر، با استعانت از وجود مقدس حضرت رسول اکرم (ص)، در مقابل تجاوز صهیونیسم و غرب، به مرزهای اسلام ایستادگی کرده، و به همین جهت قصیدة وی، رنگ‌و‌بوی سیاسی دارد، و دغدغه‌های دینی و وطنی بر آن چیره شده‌است. لذا شعر وی، از نمونه‌های بارز شعر مقاومت به شمار می‌آید. این مقاله، سبک شعری دو قصیدة «برده بوصیری» و «نظام البرده باکثیر» را بررسی کرده، و آن دو را از نظر ساختار کلی، تصویر شعری، عاطفه، موسیقی، و زبان شعری به صورت بررسیِ موضوعی ـ تحلیلی، مورد نقد قرار داده است.
الكلمات الرئيسية [Persian]
- برده بوصیری
- نظام البرده
- باکثیر
- فنون زیباشناسی
)