نوع المستند : علمی - پژوهشی
المؤلفون
1 دانش‌آموختة کارشناسی ارشد زبان و ادبیات عربی دانشگاه زابل
2 استادیار گروه زبان و ادبیات عربی دانشگاه زابل
3 دانشیار گروه زبان و ادبیات عربی دانشگاه زابل
المستخلص
إنّ قوام نظرية الاستلزام التخاطبي التي طرحها بول غرايس مبادئ تركز على دراسة العلاقة بين اللغة ومتلقّيها بكل ما تحويه من خصائص ومميزات. لخّص غرايس هذه المبادئ على مبدأ الكم، والكيف، والطريقة، والمناسبة، ويعتقد أن الكلام إذا كان موافقا لهذه المبادئ فيطلق على أنه ملتزم بمبدأ التعاون، وإن خالفها وفقا لأغراض بلاغية خاصة فيسمّى بعملية خرق التعاون. تسعى هذه الدراسة وفقاً للمنهج الوصفي-التحليلي إلى الوقوف على ظاهرة الاستلزام التخاطبي وخرقه في الكتابات الجدارية العربية والفارسية والتي ظهرت كفنّ جديد في الآونة الأخيرة في المجتمع وأكثر ما يتمّ فيها الانتقال من المعنى الصريح إلی المعنی المستلزم خطابياً. قام البحث بدراسة 400 كتابة جدارية عربية وفارسية من المنظور التداولي للكشف عن وجوه الالتقاء بين الثقافتين العربية والفارسية. أظهرت النتائج أنّ العديد من الكتابات الجدارية العربية والفارسية (%63 العربية و %59 الفارسية) خارقٌ لمبادئ التعاون الغرايسية وأنّ مبدأ الطريقة أكثر مبادئ التعاون خرقاً للكتابات الجدارية (%91 العربية و %87 الفارسية)، والعلة تكمن في أن الكاتب على الجدران أراد أن يوصل الرسالة إلى متلقّيه بصيغة إيحائية لأجل بيان المعاني التي لايمكنه التصريح بها. فإنّ التشابه في هذه النسبة للكتابات الجدارية العربية والفارسية يبيّن وجوهاً من التشابه بين الثقافتين العربية والفارسية.
الكلمات الرئيسية
عنوان المقالة [Persian]
بررسی تطبیقی دیوارنوشته‌های عربی و فارسی بر اساس الگوی گرایس
المؤلفون [Persian]
- حمیده بامری 1
- عبدالباسط عرب يوسف آبادي 2
- علی اصغر حبیبی 3
1 ماجستيرة في اللغة العربية وآدابها بجامعة زابل
2 أستاذ مساعد في قسم اللغة العربية وآدابها بجامعة زابل
3 أستاذ مشارك في قسم اللغة العربية وآدابها بجامعة زابل
المستخلص [Persian]
نظریة اصول همكاری كه بانی آن پول گرایس است بر پایة قواعدی استوار است كه بر محور ارتباط زبان و مخاطب و ویژگی‌ها و ابعاد آن می‌چرخد. گرایس این چهار قاعده را شامل اصل كمیت، كیفیت، روش و مناسبت معرفی می‌كند و معتقد است اگر سخنی متناسب با این چهار قاعده باشد به اصل همكاری شناخته می‌شود و اگر بنابر اغراض بلاغی خاص، برخلاف این قواعد صورت پذیرد در این صورت تابع اصل نقض همكاری است. در این پژوهش تلاش می‌شود اصول همكاری یا نقض آن در دیوارنوشته‌های عربی و فارسی كه پدیده‌ای نوظهور در جوامع كنونی به شمار می‌آید و عموما پیام آن به صورت غیرمستقیم به مخاطب منتقل می‌شود، مورد بررسی قرارگیرد. بر این اساس 400 دیوارنوشتة عربی و فارسی انتخاب شد تا با بررسی آن‌ها بر اساس اصول همكاری گرایس، زمینه‌های مشترك فرهنگی میان عرب‌ها و ایرانیان كشف گردد. نتایج نشان می‌دهد بخش زیادی از دیوارنوشته‌های عربی و فارسی (%63عربی و %59 فارسی) در پی نقض اصول همكاری گرایس پدید آمده‌است و علت این امر می‌تواند در این باشد كه دیوارنویس قصد دارد پیام‌هایی را كه نمی‌تواند صراحتا به مخاطب انتقال دهد، با ساختاری تلویحی به وی منتقل نماید. بنابراین این میزان از تشابه می‌تواند بیانگر مشابهت‌های فرهنگی میان عرب‌ها و ایرانیان باشد.
الكلمات الرئيسية [Persian]
- همكاری گفتمان
- اصول همكاری گرایس
- نقض
- اصل روش
- دیوارنوشته
)