طهران، شارع وليعصر(عج)، شارع توانير، حي نظامي كنجوي، زقاق هفت بيكر(٨)، شارع نظامي كنجوي، بناء رقم ٣٣، مؤسسة بيمه اكو للتعليم العالي، جامعة علامة طباطبائي، الطابق ٦، الغرفة ٦٠٧، اللجنة الإيرانية للغة العربية وآدابها، الرمز البريدي ١٤٣٤٨٦٣١١١

نوع المستند : علمی - پژوهشی

المؤلفون

1 استاد گروه زبان و ادبیات عربی، دانشگاه رازی، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، کرمانشاه، ایران.

2 دانشجوی دکتری زبان و ادبیات عربی دانشگاه رازی، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، کرمانشاه، ایران.

المستخلص

  رمان ليلة النهر اثر علی احمد باکثیر ترسیم­گر نظام فاسد سرمایه­داری مصر در جنگ جهانی دوم است. شخصیت اصلی این داستان «فؤاد حلمی» است که با نوعی از روان­رنجوری برخاسته از جامعه و محیط اطرافش روبرو است. نظریۀ شخصیّت کارن هورنای و دیدگاه­های نقدی او در مورد شخصیّت روان رنجور، زمینه را برای نقد روان شناسی آثار ادبی و شخصیّت­های داستانی فراهم آورد. رمان لیلة النهر دارای زمینه­های روانشناسی است و نظریۀ روان شناسی کارن هورنای بر روی شخصیّت­های آن کاملاً منطبق است. بر این اساس، این جستار بر آن است تا با روش توصیفی – تحلیلی و طبق نظریۀ شخصیّت کارن هورنای به تحلیل روانکاوانۀ فؤاد حلمی، قهرمان داستان بپردازد. بر اساس یافته­های پژوهش، فؤاد حلمی، شخصیّت روان رنجوری است که دارای یک خودانگاره و دنیای غیرواقعی و بسیار آرمانگراست. او دارای نیازهایی همچون نیاز به استقلال، خودکفایی، کمال‌گرایی است که او را از مردم دور ساخته است، همچنین برخی دیگر از نیازهای گرایش علیه مردم مانند بهره­کشی از دیگران و میل به تحسین شدن در او هویداست.

الكلمات الرئيسية

عنوان المقالة [Persian]

في رواية «فؤاد حلمی» لشخصیّة سيکولوجية دراسة لیلة النهر في ضوء نظرية "کارن هورناي للشخصية"

المؤلفون [Persian]

  • جهانگیر امیری 1
  • فرشته جمشیدی 2

1 استاد گروه زبان و ادبیات عربی، دانشگاه رازی، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، کرمانشاه، ایران.

2 دانشجوی دکتری زبان و ادبیات عربی دانشگاه رازی، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، کرمانشاه، ایران.

المستخلص [Persian]

تعكس رواية ليلة النهر لأحمد باكثير النظام الراسمالي الفاسد لمصر أثناء الحرب العالمية الثانية. والشخصية الرئيسية للرواية، فؤادحلمي يعاني من الاضطرابات النفسية وهذا الأمر جعل الرواية بابطالها تستحق لدراسة ادبية سيكولوجية. من هذا المنطلق ان الرواية مصطبغة قلبا و قالبا بصبغة سيكولوجية تكاد تكون جزءا من حبكتها. كما انه بامكاننا ان نخضع شخصيات الرواية لدراسية نفسية تنطبق على رؤى كارن هورناي في الشخصية هذا، وان مقالتنا هذه  تستهدف واعتمادا على المنهج الوصفي التحليلي، التحليل النفسي لشخصية فؤادحلمي بناء على نظرية هورناي في اضطرابات نفسية. ومن ابرز نتائج‌ هذه الدراسة، ان بطل القصة فؤاد حلمي ،يملك شخصية مضطربة عقليا اصبحت بسببها يعيش في عالم خيالي و طوباوي جدا. ومن أهم الخصائص النفسية التي تتميز بها شخصية فؤاد حلمي وبناء على نظرية هورناي ان بطل الرواية  يفتقر إلى الاستقلال عن الاخرین ويمیل نحو المثالية الطاغية .أضف إلى ذلك انه يرغب في استغلال الآخرین كما يشعر بالحاجة لان يكسب مدحهم واطراءهم.

الكلمات الرئيسية [Persian]

  • دراسة نفسية
  • رواية ليلة النهر
  • علي أحمد باكثير
  • نظرية كارن هورناي
امیری، جهانگیر و فاروق نعمتی (1394). تحلیل روان شناختی هجویات حطیئه بر اساس نظریه«أدلر» و «هورنای». لسان مبین، دورۀ 7، شماره 21، صص131-156.##
معروف، یحیی و مسلم خزلی (1399). «تحلیل روانکاوانۀ شخصیت احمد عاکف در رمان خان خلیلی بر اساس نظریۀ شخصیّت کارن هورنای»، مجلۀ انجمن ایرانی زبان و ادبیات عربی، شمارۀ 54، صص 93-111. ##
باکثیر، علی احمد (بی­تا). «لیلة النهر»، مصر: مکتبة مصر. ##
البحیری، عبدالرقیب احمد (1987م). الشخصیّة النرجسیة دراسة في الضوء التحلیل النفسي، الطبعة الأولی، دارالمعارف. ##
برونو، فرانک (1373). فرهنگ توصیفی روانشناسی، ترجمۀ فرزانه طاهری و مهشید یاسائی، چاپ اوّل، تهران: طرح نو. ##
بهنام­فر، محمد، طلایی، زینب (1393). «تحلیل روانشناختی خودستایی­های خاقانی بر مبنای دیدگاه کارن هورنای»، پژوهشنامۀ ادب غنایی، دانشگاه سیستان و بلوچستان، سال دوازدهم، شمارۀ بیست و دوم، صص 69-92. ##
بیابان­گرد، اسماعیل (1378). روش­های افزایش اعتماد بنفس در کودکان و نوجوانان، چاپ پنجم، تهران: انتشارات سازمان انجمن اولیا و مربیان. ##
ثریّا، مهدی (1384). فرهنگ و شخصیّت، چاپ اوّل، تهران: قصیده سرا. ##
الجابر، الجابر عبدالحمید (1411). نظریات الشخصیة، البناء، الدینامیات، النمو، طرق البحث، النمو، طرق البحث، التقویم، القاهرة: دار النهضة العربیة. ##
رایکلمن، ریچارد (1387). نظریه­های شخصیّت، مهرداد فیروز بخت، چاپ اوّل، تهران: ارسباران. ##
شاملو، سعید (1388). مکتب­ها و نظریه­ها در روان­شناسی شخصیّت، چاپ نهم، تهران: رشد. ##
شولتز، دوآن (1391). نظریه­های شخصیّت، ترجمۀ یوسف کریمی و همکاران، چاپ دهم، تهران: ارسباران. ##
السومحی، أحمد عبدالله (2007). علی أحمد باکثیر؛ حیاته و شعره الوطنی و الإسلامی، جدة: النادی الأدبی. ##
عباس، فیصل (1996م). التحلیل النفسی و الإتجاهات الفرویدیة، المقارنة العیادیة، الطبعة الأولی، بیروت: دارالفکر العربي. ##
عرب یوسف‌آبادی، فائزه؛ عرب یوسف‌آبادی، عبدالباسط (1399). «تحلیل روانکاوانة اختلال خودشیفتگی در شعر ابوفراس و خاقانی بر اساس نظریة کریستوفر لاش». زبان و ادبیات عربی. دورة12. شمارة2. صص 57-75. ##
غیبی، عبدالأحد، خوش نفس، حبیبه (1397). «بررسی روانشناختی تیب‌های شخصیتی در رمان «الباذنجانة الزرقاء» اثر میرال الطحاوی بر اساس نظریة کارن هورنای»، دو فصلنامۀ نقد ادب معاصر عربی، پیاپی 16، صص73-95. ##
 معروف، یحیی و مسلم خزلی (1395). «تحلیل روانشناسانه رمان زقاق المدق اثر نجیب محفوظ»، دو فصلنامه علمی- پژوهشی نقد ادب معاصر عربی، سال ششم/ سیزده پیاپی/ 11، صص 212- 234. ##
لازاراوس، ریتشارد (1985). الشخصیّة، ترجمه: سید محمد غنیم، الجزائر، دیوان المطبوعات الجامعیة. ##
 لاندین، رابرت دبلیو (1378). نظریه­ها و نظام­های روانشناسی، ترجمۀ یحیی سیّد محمّدی، چاپ اول، تهران: ویرایش. ##
الموسی، أنور عبدالحمید (2011م). علم النفس الأدبی، الطبعة الأولی، بیروت: مکتبة. ##
نامور مطلق، بهمن؛ اسداللهی، الله شکر (1388). نقد تکوینی در هنر و ادبیات، تهران: انتشارات علمی و فرهنگی. ##
هال، ورنون (1369). راهنمای نظریه­های روانشناسان بزرگ، ترجمه احمد به­پروژه و رمضان دولتی، چاپ اول، تهران: رشد. ##
هورنای، کارن (1384). تعارض­های درون ما، ترجمه مریم وتر، چاپ اول، تهران: نشر علم. ##
هورنای، کارن (1389). شخصیّت عصبی زمان ما، ترجمه محمّد جعفر مصفّا، چاپ دوم، تهران: بهجت. ##
 
- pope, W . Alice, Mchale, M .S& Edward, W (1989)  self esteem enhancement with children and adolescent's, New york pergamon press. ##