پژوهش تطبیقی پیرامون مکانیزم‌های هماهنگی آوایی در زبان‌های عربی و ترکی آذری (بررسی موردی وام‌واژه‌های عربی)

بیانلو, علی

doi:10.22034/iaall.2023.377060.2748

نوع مقاله : علمی - پژوهشی

نویسنده

علی بیانلو

Associate Professor, Department of Arabic Language and Literature, Faculty of Languages and Literature, Yazd University, Yazd-Iran

https://doi.org/10.22034/iaall.2023.377060.2748

چکیده

آواشناسی، شاخه‌ای از زبان‌شناسی عموی، جهت اطلاع از قوانین تولید آواهای کلامی، آن‌ها را بررسی می‌کند که خشت اول نظام زبانی است. هماهنگی آوایی پدیده‌ای زبانی در واکه‌ها و همخوان‌ها است. یعنی تأثیرپذیری آواها به مشابهت بین آن‌ها منجر می‌شود. مکانیزم‌های این پدیده در بیشتر زبان‌ها و در عربی و ترکی آذری وجود دارد؛ چون ویژگی این دو زبان ریتم آوایی در ساختواژ است. مسئله اینکه وام‌واژه‌های عربی تابع هماهنگی آوایی در زبان آذری هستند. این پژوهش، با روش توصیفی ـ تحلیلی و نظر به آواشناسی تطبیقی، به مطالعۀ موردی وام‌واژه‌های عربی در ترکی آذری و مقایسۀ مکانیزم‌های آوایی میان دو زبان، در واکه‌ها و همخوان‌ها می‌پردازد؛ زیرا، در این بررسی، نظام آوایی دو زبان مطرح می‌شود و نحوۀ برخورد زبان آذری با وام‌واژه‌های عربی و چگونگی بومی‌سازی واجی نشان داده می‌شود. از این‌رو، پیگیری مشترکات و مفترقات نظام آوایی میان عربی و آذری در عرصۀ آواشناسی تطبیقی سودمند خواهد بود. نتیجه اینکه، تأثیرپذیری واکه‌ها به صورت پیشین و پسین، در دو زبان است. همخوان‌های عربی، هماهنگی آوایی را می‌پذیرند و این هماهنگی در بافت آوایی زبان آذری آشکار است. تابعیت واکۀ عربی کوتاه از بلند شامل هماهنگی کسره با یاء، ضمّه با واو و فتحه با الف، است. همچنین، در وام‌واژه‌های زبان آذری، کسره به صورت یاء درمی‌آید. همزۀ عربی گاهی حذف یا تبدیل به واکه می‌شود. این پدیده در وام‌واژهای زبان آذری بروز می‌کند. مصدرهای عربی وارد آذری شده و حرف حلق در بقاء کسره یا تبدیل آن به یاء، تأثیرگذار است. از این پدیده در عربی اثری نیست.

کلیدواژه‌ها

مراجع

- Akhundov, Agamusa; et al. (2007), History of Azerbaijan Literary Language, Azerbaijan National Academy of Sciences, Institute of Linguistic named after Nasimi, Baku: East-West [In Azerbaijani].##

- Anis, Ibrahim; (1992), in Arabic dialects, eighth edition, Cairo: Anglo-Egyptian Library [In Arabic]. ##

- Anis, Ibrahim; (1975), Linguistic Voices, fifth edition, Cairo: Anglo-Egyptian Library [In Arabic]. ##

- Bayramov, Akif; et al. (2015), Azerbaijani language and culture of speech, Text book for high school students, Baku: Academy of Public Administration [In Azerbaijani]. ##

- Fadel Muhammad, Atef; (2013), Linguistic Voices, first edition, Amman, Dar Al-Masirah [In Arabic]. ##

- Hajiyeva, Nargiz; (2018), Phonetic stylistics of the Azerbaijani language, Azerbaijan National Academy of Sciences, Institute of Linguistics named after Nasimi, Dissertation submitted for the Doctor of Philology degree, Baku [In Azerbaijani]. ##

- Muhammad Daoud, Muhammad; (2001), Sounds and Meaning in Arabic, Cairo: Dargharib [In Arabic]. ##

- Tahirov, İlham; (2004), Derived words in dialect lexicon, Azerbaijan National Academy of Sciences, Institute of Linguistic named after Nasimi, Baku: Nurlan [In Azerbaijani]. ##

- Wahba, Magdy; Al-Muhandis, Kamel; (1984), Dictionary of Arabic Terms in Language and Literature, second edition, Beirut: Lebanon Library [In Arabic]. ##

- Yagubova, Tahmina; (2008), Acquisitions in the Azerbaijani press language, Institute of Linguistics named after Nasimi of the Azerbaijan National Academy of Sciences, Baku [In Azerbaijani]. ##

- Bayanlou, Ali; (2021), “The Phenomenon of homonym in the Turkish-Azerbaijani Language: Arabic vocabulary as a case study”, Journal of Linguistic and Literary Studies, International Islamic University of Malaysia, Volume 12, Issue 2, pp.139-155 [In Arabic]. ##

- Bayanlou, Ali; Huseynli, Gulnure; (2020), “Structural and Semantic Changes in Arabic Vocabulary in Contemporary Turkish Language of the Republic of Azerbaijan, Investigating New Terminologies”, Research in Arabic Language, Isfahan University, Volume 12, Issue 23, pp.1-18 [In Arabic]. ##

مجله علمي انجمن ايراني زبان و ادبيات عربي (فصلنامه)

پژوهش تطبیقی پیرامون مکانیزم‌های هماهنگی آوایی در زبان‌های عربی و ترکی آذری (بررسی موردی وام‌واژه‌های عربی)

مراجع

مراجع

دوره 19، شماره 69 - شماره پیاپی 69
اسفند 1402
صفحه 1-24

پژوهش تطبیقی پیرامون مکانیزم‌های هماهنگی آوایی در زبان‌های عربی و ترکی آذری (بررسی موردی وام‌واژه‌های عربی)

مراجع

مراجع

دوره 19، شماره 69 - شماره پیاپی 69اسفند 1402صفحه 1-24

دوره 19، شماره 69 - شماره پیاپی 69
اسفند 1402
صفحه 1-24