تهران، خیابان ولی عصر(عج)، خیابان توانیر، محله نظامی گنجوی، کوچه هفت پیکر(8)، خیابان نظامی گنجوی، پلاک33، موسسه آموزش عالی بیمه اکو دانشگاه علامه طباطبایی، طبقه6، اتاق 607، انجمن ایرانی زبان وادبیات عربی، کدپستی: 1434863111

نوع مقاله : علمی - پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار گروه زبان و ادبیات عربی دانشگاه پیام نور .ایران، تهران

2 دکتری زبان و ادبیات عربی دانشگاه رازی، ایران، کرمانشاه

چکیده

جنبش فیمینیسم یک جنبش اجتماعی می­باشد که هدفش برچیده شدن تبعیض­های جنسیتی زنان است که از اواخر قرن هجدهم در اروپا و آمریکا شروع شد، این جنبش چه در زمینة سیاسی و اجتماعی و چه در حوزه ادبیات، نتیجه کم توجهی به زنان در جامعه مردسالار است. اندیشه­های فیمینیستی در اواخر دهة 1960به حوزة «نقد ادبی» راه پیدا کرده و ناقدان ادبی با دو رویکرد «جلوه­های زن» و «نقد زن نویسنده» آثار ادبی را مورد واکاوی قرار می­دهند. در این میان، نظریه رویکردهای چهارگانه «الین­شوالتر»، منتقد برجسته قرن بیستم آمریکایی، که شامل رویکرد زیست­شناختی، فرهنگی، روانکاونه و زبانی می­باشد این امکان را برای نقد زنانه اثر فراهم آورده است که با تکیه بر آن می­توان جایگاه زنان را در آثار ادبی مورد تشخیص و بررسی قرار داد.
از این رو نوشتار حاضر سعی کرده تا یک رمان از نسرین ثامني نویسنده زن ایرانی با عنوان «گلی در شوره زار» و یک رمان از احلام مستغانمي، نویسنده زن الجزایری با عنوان «الأسود يليق بک» (سیاه­ برازنده توست) را برای نقد نوشتار زنانه انتخاب کند و آن را بر حسب معیارهای زنانه­نویسی مورد اعتنای الین­شوالتر، مورد واکاوی قرار دهد، تا تصویر روشن­تری از وضعیت زنان، ستم­هایی که بر آنها شده و اندیشه­ها و آرمان­های آنها بدست آورد. این پژوهش با هدف بررسی این دو رمان بر اساس نظریه چهارگانه الین شوالتر انجام شده است که نتایج خاص این تحقیق نشان می دهد که این دو رمان دارای ویژگی­های فمینیستی بر اساس چهار محور هستند: تفاوت آشکار این دو رمان در واقع گرایی سیاسی است که در «الأسود یلیق بک» به دلیل اشاره به مسائل سیاسی در الجزایر، نسبت به «گلی در شوره ازار» که یک رمان کاملاً غیرسیاسیو اجتماعی است، احساس می شود. نیز میتوان گفت در رمان «نسرین ثامنی» مسائل روانشناسی و کشمکش‌های درونی و درگیری‌های عاطفی قوی‌تر است. روش تحقیق در این مقاله (تحلیل توصیفی) و بر اساس نظریه الین شوالتر انجام شده است.

کلیدواژه‌ها

  1. Sources and references

    1. A) Books

    Bellman, Noel (1996). Freud and Lacan. In (ed.), Jacques Lacan: A Critical Evaluation in Cultural Theory. Volume II New York: Routledge.

    Fatouhi, Mahmoud (2011). Stylistics, theories, approaches and methods, third edition, Tehran, Al-Sukhn.

    Hemmati, Alireza (2011) Differences between men and women, Tehran: Hemmat pen.

    Lucine Goldman (1992). The Sociology of Literature, translated by Muhammad Buendeh, first edition, Tehran: Monsters and Creativity.

    Mohammadi Asl, Abbas (2010). Gender and Sociolinguistics, 1st edition, Tehran: Gul Azin.

    Mosteghanemi, Ahlam (2012). Black befitting you, first edition, Beirut: Dar Nofal.

    Robbins, Ruth (2010). Literary Feminisms, translated by Dr. Ahmed Abu Mahboub, first edition, Tehran, Afraz.

    Selden, Raman, and Peter Widdowson (2005). A Guide to Contemporary Literary Theory, translated by Abbas Mokhber, third edition, Tehran, new design.

    Showalter, Eileen (1986). The New Feminist Criticism: Essays on Women, Literature, and Theory New York: Pantheon Books.

    Showalter, Eileen (1997). Towards a Feminist Poetics, edited by Ken Newton, in Twentieth Century Literary Theory, London, Macmillan Education.

    Thani, Nasreen (1999). گلی fi shora zar, 51st edition, Tehran: Cheshmi Publishing House.

    1. B) Periodicals

    Gengember. Gerard. (1996) la critique litteraire. Paris. Hachette.

      Hori, Tina, Farideh Hajiyani, and Benafsheh Moghadam (2021) “Investigating women’s opinions on the factors of dark clothing and the effects of uniform color,” Islamic Arts Quarterly, Fifth Year, Issue 1, pp. 121-132.

    Maradkhani and Talebei, Safia and Maryam (2009). “Feminist Criticism of the Collection of Stories of Aunt Van Gogh’s Daughter by Farida Khurami,” Women’s Research, No. 4, pp. 48-5.

    Mortazoufar and colleagues (2005). “Investigating the role of gender in choosing the color of sportswear among Mazandaran University academics,” Research Journal in Sports Management and Movement Behavior, Year 4, pp. 177-188.

    Paknia Mahboubeh and Nassim Janvda (2013) “The Women’s Writing Tradition: A Case Study of Iranian Writers (Simin Daneshvar and Zoya Pirzad)”, Journal of Women in Culture and Art, Volume 6, Issue 1, pp. 45-60.

    Sadeghi, Zahraa, Kubri Roshanfekr, Framarz Mirzaei, and Khalil Parvini (2023) “Confronting cultural specificity and globalization in the Algerian novel, an exemplary reading of the novel “The South Winds,” Scientific Journal of the Iranian and Arabic Language Society of Writers, Volume 19, Issue 66, Pages 52-23.

    Showalter, Eileen (1981). Feminist Criticism in the Wilderness, A Critical Investigation, Vol. 8, No. 2, p. 179-205.

    Talai, Mevlut and Mehrnaz Talai (2019) “An Examination of the Four Approaches to Feminist Criticism by Elaine Showalter in Humaira Qadri’s The Silver Girl of the Kabul Sea”; Journal of Contemporary World Literature Research, Shamar 2; pp. 433-460.