نوع المستند : علمی - پژوهشی
المؤلفون
1 استادیار گروه زبان و ادبیات عربی دانشگاه پیام نور، تهران، ایران
2 استادیار زبان عربی دانشگاه علوم و معارف قران کریم, قم, ایران
3 دانشیار گروه علم اطلاعات و دانش‌شناسی، دانشگاه پیام نور، تهران، ایران
المستخلص
تعدُّ النصوص الدراسية من الأدوات المهمة لتحقيق الأهداف التعليمية، لاسيما تعلم اللغة حيث تمثل انقرائیة النصوص معياراً في تقييم جدواها في عمليتي التعلم والتعليم، يهدف هذا البحث للتطبيق وتحليل المحتوى ودراسة وتحديد مستوى انقرائیة الدروس العربية بالمرحلة الثانوية للفرع الأدبي (الصف العاشر والحادي عشر والثاني عشر) في العام الدراسي 2021-2022 وفق صيغة فراي- دياني، لذا قمنا بتحليل وتحديد مستوى انقرائیة کل الدروس في الكتب الثلاثة بالاستعانة بمنهج فراي-دياني على أساس متوسط المقاطع اللفظية ومتوسط الجمل مقابل كل مائة كلمة في كل نص دراسي. أظهرت النتائج أن جميع دروس الكتب المدرسية للغة العربية للصفوف الثلاثة المدروسة تتأرجح كثيراً من حيث مستوى الانقرائیة وليست بمستوى الانقرائیة القياسية غالباً. وبتعبير أدق، فإن ما يقارب من نصف دروس كتاب اللغة العربية للصف العاشر على مستوى الانقرائیة المناسبة ، وبقية الدروس تتراوح بين أن تكون أسهل أو أصعب من مستوى الانقرائیة المناسبة. وبطبيعة الحال فعدد المقاطع اللفظية والجمل في مائة كلمة لا يخضع لنظام وترتيب معين. أما دروس اللغة العربية للصف الحادي عشر فنجد فيها تشتتاً أكبر، ومستوى انقرائیة أكثر من نصف الدروس أسهل من المستوى المناسب، وهناك درسان فقط في المستوى المناسب للانقرائیة. أما الصف الثاني عشر فيتجلى فيه اختلال التنظيم حيث نجد درساً واحداً فقط مناسباً لمستوى الطلبة، وهناك درس مناسب لطلاب الجامعة. لذا فلا كتاب من الكتب الثلاثة يتمتع بمستوى الانقرائیة المناسبة.
الكلمات الرئيسية
عنوان المقالة [Persian]
سطح خوانش پذیری دروس عربی متوسطه دوم در رشتة ادبیات و علوم انسانی بر اساس فرمول فرای-دیّانی
المؤلفون [Persian]
- محمدمهدی روشن چسلی 1
- جواد کارخانه 2
- Heidar Mokhtari 3
1 استادیار گروه زبان و ادبیات عربی دانشگاه پیام نور، تهران، ایران
2 استادیار زبان عربی دانشگاه علوم و معارف قران کریم, قم, ایران
3 Associate Professor, Department of Knowledge and Information Sciences, Payame Noor University, Tehran, Iran
المستخلص [Persian]
متون درسی از جمله ابزارهای مهم برای رسیدن به اهداف آموزشی، به ویژه در یادگیری زبان هستند که خوانایی آنها معیاری در ارزیابی مفید بودنشان در فرآیند یادگیری و یاددهی است. هدف این تحقیق کاربردی و تحلیل محتوا، بررسی و تعیین میران خوانایی دروس عربی متوسطه دوم در رشته ادبیات و علوم انسانی (پایههای دهم، یازدهم و دوازدهم) در سال تحصیلی 1401-1400 با شاخص فرای-دیّانی است. بدین منظور، سطوح خوانایی کلیه دروس سه کتاب درسی فوق با استفاده از رویکرد فرای-دیّانی و بر اساس میانگین هجاها و جملات به ازای هر صد کلمه از متن هر درس واکاوی و تعیین شد. نتایج نشان داد که مجموع دروس کتابهای عربی سه پایه بررسیشده از نظر سطح خوانایی فرازوفرود بسیاری دارند و عمدتاً در سطح استاندارد خوانایی نیستند. به بیان دقیقتر، حدود نصف دروس کتاب عربی پایه دهم در سطح مطلوب خوانایی قرار دارد و بقیه دروس عمدتا ً به نسبتی یکسان در سطوح خوانایی سادهتر یا دشوارتر از سطح خوانایی مطلوب قرار دارند. البته از نظر تعداد هجاها و جملات در صد کلمه هم نظم و ترتیب قاعدهمندی بر این دروس حاکم نیست. در مورد دروس عربی پایه یازدهم این تشتّت بیشتر است و سطح خوانایی بیش از نصف دروس سادهتر از سطح مطلوب قرار دارد و فقط دو درس در سطح مطلوب خوانایی است. در مورد دروس پایه دوازده این نظام بههمریخته بسیار نمود دارد؛ به طوری که فقط یک درس آن مناسب سطح فراگیران است و حتی یک درس در سطح فراگیران دانشگاهی قرار دارد.
الكلمات الرئيسية [Persian]
- زبان عربی، کتب درسی
- خوانش‌پذیری
- شاخص فرای/دیّانی
)