نوع المستند : علمی - پژوهشی

المؤلف

• محمود حيدري

دانشگاه ياسوج

المستخلص

يعتبر "الآخر" الجوهر الأساسي للمبدأ الحواري عند باختين، بحيث تتحقق معرفة الذات من خلال "الآخر". إن الباروديا علی حسب آراء باختين في المبدأ الحواري، أحد أنواع المحادثات، بحيث أن الشاعر من خلال الإعجاب بالنص السابق يخلق خلقا جديدا ويبدأ محادثة مع النص السابق. قد قلّد الطغرائي، الشاعر الكبير في العصر العباسي، قصيدة "يا ليلة السفح" للشريف الرضي، وهي من أشهر حجازیاته وألبسها حلّة قشيبة. يقارن هذا المقال بين المواضيع المشتركة بين قصيدتين باستخدام منهج تحليل المحتوی النوعي لإظهار القيم الفنية لقصيدة طغرائي والأسباب التي أدت إلى هذه المحادثة. تشير نتائج البحث إلى أن طغرائي يمثل أمثلة جادة وغير ساخرة للباروديا وكان له موقف إعجابي تجاه شعر الشريف الرضي بما رأی ملائما مع حالته النفسية وهذا ما جعله يبدع هذه القصيدة ويتحدث مع نص الرضي الشعري. ويمكن القول بأن الفوضى السياسية وإقالة طغرائي من الوزارة، كما أدت إلى إنشاء لامية العجم، هکذا أصبحت سببا في إنشاء قصيدة "يا ليلة السفح" لأن محاور هذه القصيدة هي ذكريات الماضي السعيد والشوق إلیه والرغبة في تجديده.

الكلمات الرئيسية

• المبدأ الحواري
• باختين
• الشريف الرضي
• الطغرائي
• يا ليلة السفح

عنوان المقالة [Persian]

بررسی دو قصیده «یا لیلة السفح» شریف رضی و طغرایی بر اساس منطق مکالمه باختین

المستخلص [Persian]

هسته ی اصلی منطق مکالمه­ای باختین «دیگری» است به گونه­ای که راه شناخت خود از طریق «دیگری» محقق می­شود. پارودی که یکی از انواع گفتگوها در این منطق مکالمه­ای است؛ گفتگویی دو طرفه است که می­توان از طریق آن به افکار و اندیشه­های ادیب متأخر پی برد چرا که پارودی حالت اعجاب­انگیز ادیب به متن پیشین است که بر اساس آن به خلق و آفرینش جدیدی دست می­زند و با آن به گفتگو می­نشیند. یکی از پارودی­هایی که در این چارچوب قابل بررسی است، پارودی طغرایی شاعر نام­آشنای دوره عباسی، از قصیدة «لیلة السفح» شریف رضی است. این مقاله به روش تحلیل محتوا به مقایسه درون مایه­های مشترک دو قصیده پرداخته است تا ارزش­های هنری قصیده طغرایی و عواملی که منجر به این گفتگو گشته است را نشان دهد. نتایج تحقیق حاکی از آن است که طغرایی نمونه‌های جدی و غیر آیرونیک از پارودی به نمایش گذاشته و حالت اعجاب انگیزی نسبت به شعر شریف رضی داشته که باعث شده است دست به خلق این اثر هنری بزند و با متن شعری رضی به گفتگو بنشیند. آشوب­های سیاسی و معزول گشتن طغرایی از وزارت، همانگونه که منجر به آفرینش شعر لامية العجم شد، می­تواند عامل آفرینش شعری «لیلة السفح» هم باشد چرا که مضمون اصلی این قصیده خاطرات خوش گذشته و حسرت خوردن بر آن دوران و آرزوی تجدید عهد می­باشد که که متناسب با روحیة این شاعر دردمند می­باشد.

الكلمات الرئيسية [Persian]

• منطق مکالمه باختین
• الشریف الرضی
• الطغرايي
• یا ليلة السفح