نوع المستند : علمی - پژوهشی
المؤلفون
دانشگاه رازي
المستخلص
چکيده در کاخِ شکوهمند «شاهنامه»، دادگري، صدرنشين، و ستم‌ستيزي از ستون‌هاي اين کاخ باشکوه است. شباهت حيرت آور عدالت‌خواهي ايرانيان در شاهنامه و منابع عربي، نشان از سرچشمه‌هاي فرهنگي و فکري مشترکي دارد که اين دو منبع کاملاً متفاوت از آن سيراب شده‌اند. فردوسي، شاهنامه را با انگيزه‌ي ايران‌دوستي، در قالب سبک ادبي حماسه و به زبان فارسي سروده است؛ حال آنکه منابع عربي با انگيزه‌هاي ديني، تاريخي، اخلاقي و ادبي نوشته شده و موضوعات ايراني به شکل اشاره و جمله‌هاي معترضه در لايه‌هاي پنهان اين متون ديده مي‌شود. تفاوت فاحش بين شاهنامه و متون عربي از يک سو و شباهت بسيار نزديک موضوع عدالت ايرانيان در هر دو منبع، نشان از زاويه‌ي جديدي در شناخت واقعي شاهنامه دارد؛ زيرا منابع عربي به منزله‌ي «سر دلبران در حديث ديگران»، علاوه بر تبيين موضوع عدالت‌خواهي در ايران باستان، بيان‌کننده ميزان انصاف، امانتداري و واقع‌نگري فردوسي در ارائه‌ي مباني و اصول فکري و فرهنگي ايرانيان و برائت وي از شايبه‌ي گزافه‌گويي و تعصب ايراني است
الكلمات الرئيسية
عنوان المقالة [Persian]
عدالة الإیرانیین بین شهنامة الفردوسی و المصادر العربیة (دراسة مقارنة)
المؤلفون [Persian]
- وحید سبزیان پور
- پیمان صالحی
دانشگاه رازی
المستخلص [Persian]
الملخص إنَّ العدالة ومکافحة الظلم هما من دعائم صرح الشهنامه. تدلّ شباهة عدالة الإیرانیین المحیرة فی الشهنامة والمصادر العربیة، علی المناهل الثقافیة والفکریة المشترکة التی استقی منها هذان المصدران المختلفان تمام الاختلاف؛ لأنّ الفردوسی أنشد الشهنامة بشکل ملحمة ایرانیة حبّاً لإیران ولکنَّ المصادر العربیة قد أشارت إلیها بأهداف أخری، منها: الدینیة، والتاریخیة، والخلقیة و الأدبیة؛ وقد تخلّل نصوصها الموضوعات الإیرانیة ومنها العدالة بإیجاز وفی قالب جمل إعتراضیة . إنَّ البون الشّاسع بین الشهنامة والمصادر العربیة من جهة والشبه الکثیر بین موضوع عدالة الإیرانیین الموجودة فی کلا المصدرین من جهة أخری؛ یُظهران زاویةً جدیدةً تأییداً لمصادر الشهنامة الایرانیة، لأنّ المصادر العربیة کانت بمثابة «الفضل ما شهدت به الأعداء» وهی علاوة علی تبیین عدالة الإیرانیین قبل الإسلام، تظهر إنصاف الفردوسی وأمانته فی تبیین أصول الإیرانیین الفکریة والثقافیة وبرائته عن الشعوبیة.
الكلمات الرئيسية [Persian]
- المفردات الرئیسة: الفردوسی
- الشهنامة
- إیران قبل الإسلام
- العدالة
- المصادر العربیة
)