نوع المستند : علمی - پژوهشی
المؤلفون
1 استاديار گروه زبان و ادبيات عربي دانشگاه يزد
2 دانشجوي دکتري زبان و ادبيات عربي دانشگاه يزد
3 دانشجوي دکتراي زبان و ادبيات عربي دانشگاه يزد
المستخلص
الاهتمامُ بالأعمال الفنية والأدبية وتحليلُها علي أساس مبادئ علم النفس والقيام بتحليل شخصياتِ العمل الأدبي خلال آثارهم من وجهة النظر النفسية، قد امتاز بين الاتجاهات النقدية المختلفة في القرن العشرين، ومن بين هذه النظريات المتطرّقة إلي الشخصية، تتمتع نظرية "ألفريد أدلر" (1870 - 1937م) النفسية بأهميةٍ خاصةٍ؛ لأنّه يعتقد -علي عکس نظرية فرويد- بأنّ العوامل الاجتماعية هي التي تحدّد تصرّفات الإنسان وسلوکيّاته لا الغريزة الجنسية. ويعتقد بأنّ الميل إلي التفوّق والتطوّر يکون في الإنسان فطرياً وذاتياً.
وبما أنّ شخصية عنترة ـ حَسب ما وصف نفسه خلالَ اشعاره ـ لها قابليّةٌ غنيّةٌ خصبةٌ للتحليل النفسي؛ لذلک عالجنا في هذا المقال تحليل شخصية عنترة في ضوء نظرية أدلر النفسية، وذلک وفق منهجٍ وصفيٍّ ـ تحليليّ. وقد أوحت بعض النتائج علي أنَّ ما حمل عنترةَ علي إظهار الشجاعة والکرامة والفروسية ليست عقدة النقص التي يعزوها النّقاد إلي عنترة بل هو الشعور بالنقص الذي يکون من فطرة الإنسان وذاته ومحرّکه علي الکفاح لأجل التفوّق والکمال. فيسعي عنترةُ لتحقيق هدفه النهائي والمنشود وغايته المبتغاة أي العزّة والکمال والتعالي؛ مما أدّي إلي أن يتّخذ لحياته أسلوباً خاصّاً لا يکون إلّا نتيجة لهذه الغاية العالية.
الكلمات الرئيسية
الموضوعات الرئيسية
عنوان المقالة [Persian]
بررسی روان‌کاوانة شخصیت «عنتره» بر اساس نظریة آلفرد آدلر
المؤلفون [Persian]
- رضا افخمی عقدا 1
- mohsen zamani 2
1 استادیار گروه زبان و ادبیات عربی دانشگاه یزد
2 دانشجوی دکتری زبان و ادبیات عربی دانشگاه یزد
المستخلص [Persian]
در قرن بیستم نقد روان‌کاوانة آثار هنری رواج یافت. تحلیل متون و شخصیت‌های اثر ادبی از منظر روان‌شناسی در میان رویکردهای گوناکون نقدی ویژگی‌های خاصی دارد. از میان نظریه‌هایِ شخصیت، نظریه روان‌شناسی فردی آلفرد آدلر اهمیت ویژه‌ای دارد؛ چراکه وی برخلاف فروید عقیده داشت نوع رفتارهای انسانی را عوامل اجتماعی تعیین می‌کند نه غریزة جنسی. او عقیده داشت میل به پیشرفت و برتری، ذاتی انسان و فطری اوست.
ازآنجا‌که شخصیت عنتره با توجه به توصیفات خود شاعر، ظرفیتی غنی برای بررسی روان‌کاوانة آن دارد، این جستار می‌کوشد تا شخصیت عنتره را ـ با توجه به ظرفیت‌های آن ـ در چهارچوب نظریة آدلر بررسی نماید؛ ازاین‌رو با روش توصیفی‌تحلیلی به بررسی و تحلیل اشعار وی پرداخته‌است. یافته‌های پژوهش نشان می‌دهد: شایدآنچه عنتره را واداشته تا به اظهار شجاعت، کرامت و جنگاوری خود بپردازد، عقدة حقارتی نبوده که آن را به عنتره نسبت داده‌اند؛ بلکه همان احساس حقارتی بوده که از ویژگی‌های ذاتی انسان است و به ناتوانی طبیعی انسان در آغاز حیات برمی‌گردد. عنتره به دنبال رسیدن به کمال، عزّت، علو و تعالی ـ همان هدف غایی خود ـ بوده‌است و به نوعی روش زندگی انتخاب‌شده توسط وی، این هدف والا را تعقیب می‌کند.
الكلمات الرئيسية [Persian]
- عنتره
- احساس حقارت
- عقدة حقارت
- آدلر
)