طهران، شارع وليعصر(عج)، شارع توانير، حي نظامي كنجوي، زقاق هفت بيكر(٨)، شارع نظامي كنجوي، بناء رقم ٣٣، مؤسسة بيمه اكو للتعليم العالي، جامعة علامة طباطبائي، الطابق ٦، الغرفة ٦٠٧، اللجنة الإيرانية للغة العربية وآدابها، الرمز البريدي ١٤٣٤٨٦٣١١١

نوع المستند : علمی - پژوهشی

المؤلفون

1 استاديار گروه زبان و ادبيات عربي دانشگاه کاشان

2 کارشناسي ارشد زبان و ادبيات عربي دانشگاه کاشان

المستخلص

شاخص‌هاي خوانايي به تجزيه‌وتحليل يک نوشته به منظور سنجش درجۀ خوانش‌پذيري آن مي‌پردازد تا نقاط قوت و ضعف آن را مشخص کند. با توجه به رويکرد جديد آموزش زبان عربي در مدارس ايران مبتني بر استنباط و درک مطلب، اين پژوهش به بررسي سطح خوانش‌پذيري کتاب‌هاي عربي متوسطة اول پرداخته‌است. پژوهش از نوع تحليل محتوا و با استفاده از تکنيک خوانايي «کلوز» است. جامعۀ آماري پژوهش شامل 400 دانش‌آموز مشغول به تحصيل در پايه‌هاي هفتم و هشتم يکي از مدارس ناحيۀ 5 اصفهان است. آزمون کلوز بر نمونه‌اي متشکل از 200 دانش‌آموز از 6 کلاس انجام شد. نتايج حاصل از تجزيه‌وتحليل نمرات حاصل از اجراي اين آزمون با استفاده از دو روش آماري توصيفي و استنباطي نشان مي‌دهد که محتواي هر سه کتاب عربي دورة اول متوسطه بر اساس شاخص مذکور در سطح آموزشي است؛ به عبارت واضح‌تر، براي درک و فهم اين کتاب‌ها نياز به آموزش معلم است.

الكلمات الرئيسية

عنوان المقالة [Persian]

انقرائیة کتب اللغة العربیة المقررة للمرحلة الثانویة الأولی (فی ضوء اختبار کلوز للانقرائیة)

المؤلفون [Persian]

  • مریم جلائی 1
  • فرزانه براتی 2

1 استادیار گروه زبان و ادبیات عربی دانشگاه کاشان

2 کارشناسی ارشد زبان و ادبیات عربی دانشگاه کاشان

المستخلص [Persian]

تقوم معادلات المقروئیة بتجزئة النص وتحلیله هادفة تحدید نقاط الضعف والقوة الموجودة فیه‎. ‎ وفقاً للمنهج الجدید لتعلیم اللغة العربیة فی المدارس الإیرانیة الذی یتمحور علی أساس استیعاب نصوص الکتب العربیّة، فهدفت هذه الدراسة إلی تحدید وقیاس درجة مقروئیّة الکتب العربیّة المقررة للمرحلة الثانویة الأولی. منهج الدراسة کان تحلیل المحتوی باستخدام اختبار کلوز للانقرائیّة کأداة البحث. یتکوّن مجتمع الدراسة من 400 طالبة تدرسُ فی الصفین السابع والثامن فی إحدی المدارس الثانویة الأولی لمنطقة 5 فی مدینة أصفهان. لتحقیق هدف الدراسة تم بناء اختبار کلوز ووزّع علی عینة الدراسة المتکونة من 200 طالبة فی ستة صفوف. اتضح من متوسط درجات الطالبات ونسبة إجاباتهن الصحیحة عن الأسئلة وفقاً للإحصائیات الوصفیة والاستنتاجیة، أنّ الکتب المدروسة الثلاثة فی المرحلة الثانویّة الأولی تکون فی المستوی التعلیمی؛ بعبارة أوضح، یستطیع المتعلم أن یقرأ النص و یستوعبه، ولکن بمساعدة المعلم وتحت إشرافه.

الكلمات الرئيسية [Persian]

  • تحلیل المحتوی
  • الانقرائیّة
  • کتب العربیّة المقررة للمرحلة الثانویّة الأولی
  • اختبار کلوز للانقرائیة
کتابنامه
الف) عربی
الرشیدی، مفلح حمود غانم (2005م)، مستوی مقروئیّة کتاب لغتی العربیّة المقرر للصف الرابع الإبتدایی فی دولة الکویت، رسالة ماجستیر، جامعة عمان للدراسات العربیّة.
السرحانی، عون بن محمد عامر (2011م)، مستوی مقروئیّة ودرجة إشراکیّة نصوص کتاب اللغة العربیّة للصف الرابع الابتدایی فی المملکة العربیّة السعودیّة، رسالة ماجستیر، جامعة مؤتة.
مؤمنی، عبداللطیف عبدالکریم ومحمد مجلی المؤمنی (2011م)، «مستوی مقروئیة کتاب اللغة العربیة للصف الرابع الأساسی فی الأردن»، مجلة جامعة دمشق، المجلد 27، العدد الثالث و الرابع. صفحة 557-588.
نظری، یوسف، و علی خطیبی (1396)، «مستوی مقروئیة کتب اللغة العربیة فی المرحلة الثانویة الأولی والإعدادیة القدیمة فی إیران (دراسة مقارنة علی أساس معادلة فرای) ». مجلة دراسات فی تعلیم اللغة العربیة وتعلّمها، العدد الثانی، ص 85-104.
ب) فارسی
پرورش، مولود، (1392ش)، «سطح خوانایی کتاب مطالعات اجتماعی»، مجله رشد آموزش علوم اجتماعی، دوره16، شماره1، صفحه 43- 45.
جعفری هرندی، رضا و ابراهیم میرشاه جعفری (1389ش)، «تبیین فرمول‌های خوانایی به عنوان روشی اساسی در تحلیل محتوای کتاب‌های درسی»، مجله روش‌شناسی علوم انسانی، سال 16، شماره 63، صفحه 97- 116.
دیانی، محمدحسین (1379ش)، سنجش خوانایی نوشته‌های فارسی خوانانویسی برای کودکان و نوسوادان و نوجوانان، مشهد: کتابخانه رایانه‌ای.
رسولی، مهستی و زهرا امیر آشتیانی (1390ش)، تحلیل محتوا با رویکرد کتب درسی، تهران: جامعه‌شناسان.
عابدی، یوسف (1393 ش)، «خواندنی‌های ناخوانا»، کتاب ماه کلیات، سال17، شماره 4، صفحه 33-37.
فردانش، هاشم و زهره شیران (1379ش)، «تحلیل محتوای کتاب متون فارسی سال سوم نظام جدید آموزش متوسطه و بررسی نظر دبیران مربوطه»، فصلنامه دانش و پژوهش، شماره 3، صفحه 131-137.
فضل‌اللهی قمشی، سیف‌الله و منصوره ملکی توانا (1389)، «روان‌شناسی تحلیل محتوا با تأکید بر تکنیک‌های خوانایی‌سنجی و تعیین ضریب درگیری متون»، مجله مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی (ره)، سال 2، شماره 1، صفحه 71-94.
قادری مقدم، محمدابراهیم و مهدی سبحانی‌نژاد (1395ش)، «اعتبار سنجی روش‌های سنجش سطح خوانایی کتاب‌های درسی»، مجله پژوهش در برنامه‌ریزی درسی، دوره 2، شماره21، صفحه 44- 55.
کرامتی مقدم، سید علی (1395)، «نقد و تحلیل محتوای زبان فارسی»، فصلنامه نقد کتاب، سال 2، شماره 5، صفحه 153-166.
کنگری، هاله و همکاران (1390ش)، «بررسی نقش اندازه و شکل حرف بر یادآوری اطلاعات و سرعت خواندن متن در محتوای الکترونیکی»، فصلنامه علمی ـ پژوهشی، پژوهشگاه علوم و فناوری اطلاعات، دوره 27، شماره 2، صفحه 519-529.
معین، محمد (1385ش)، فرهنگ فارسی، گردآوری: عزیزالله علیزاده، چاپ سوم، تهران: راه رشد.
نوروزی چگینی، حسین و رستم نوروزی چگینی (1394 ش)، تحلیل محتوای کتاب علوم ششم ابتدایی با روش تعیین سطح خوانایی کلوز، سومین کنفرانس ملی توسعه پایدار در علوم تربیتی و روان‌شناسی مطالعات اجتماعی و فرهنگی، تهران: تحقیقات اسلامی سروش مرتضوی.
نیک‌نفس، سعید، و خدیجه علی‌آبادی، (1392ش)، «نقش تحلیل محتوا در فرایند آموزش و طراحی کتب درسی»، مجله جهانی رسانه، دوره 8، شماره 2، پیاپی 16، صفحه 124-150.
ج) انگلیسی
satarpour, Simin (2014). Investigating the relatedness of cloze _elide test, multiple-choice cloze test, and cutest as measures of reading comprehension, Journal of teaching and learning, no 13, 90-100.