نوع المستند : علمی - پژوهشی
المؤلفون
1 استاديار گروه زبان و ادبيات عربي دانشگاه قم
2 دانشيار گروه علوم قرآن و حديث دانشگاه تربيت مدرس
المستخلص
وفقاً للتداوليات يحب أن يکون لدينا مهارات لازمة للنّجاح في تقديم الطلب. ولقيت التداوليات ونظرية الأدب کجزء منها في عالم العلم والبحث شيوعاً وترحيباً کبيرين وکانت لها انجازات عديدة. إنّ الاختلاف في المکانة الاجتماعية والسياسية للأشخاص يقودهم إلي أسلوب خاصّ من التحدث ويسعي المتکلم في التواصل اللغوي لئلا يحطّم وجهه هو والمخاطب ومن حيث أن الانسان لا يخاطب في الدعاء إلا الله کأکبر موجود في العالم فهو يسعي في التحدث معه أن يستخدم استراتيجيات خاصة لصيانة مکانة المخاطب ووجهه. هذا المقال عبر المنهج الوصفي ـ التحليلي وطبقاً لنظرية براون ولوينسون إلي جانب الاهتمام بآراء العلماء القدامي في هذا المجال يهدف إلي دراسة استراتيجيات مراعاة الأدب في الصّحيفة ليبين أهمّ المناهج التي يستخدمها الإمام في التواصل اللغوي المهذّب في الدعاء والموضوع جدير بالبحث بسبب أهميته وعدم معالجته بشکل مستقل. تشير النتائج إلي أنّ في الصحيفة أدوات تعديلية متعددة لتلطيف الأجواء وتقليل فرض المطالب للحيلولة دون تشويه الوجه. واستلهام لغة الإمام من الوحي الإلهي شَکّل له لغة خاصّة بلغت ذروة الالتزام بالأدب؛ کما يستخدم البيان غير المباشر، والأدب السلبي، والتّعرض للطّلب، ولفّه في أساليب کاستراتيجيات للتحکم علي تأثير الکلام والموائمة بين تصريحاته اللغوية وصيانة الوجه.
الكلمات الرئيسية
الموضوعات الرئيسية
عنوان المقالة [Persian]
بررسی شیوههای رعایت ادب در صحیفة سجادیه
المؤلفون [Persian]
- حسین تک تبار فیروزجائی 1
- علی حاجی خانی 2
- مهدی مقدسی نیا 1
1 استادیار گروه زبان و ادبیات عربی دانشگاه قم
2 دانشیار گروه علوم قرآن و حدیث دانشگاه تربیت مدرس
المستخلص [Persian]
نظریة ادبورزی به عنوان یکی از شاخههای کاربردشناسی زبان، مورد توجه بسیاری از محققان و پژوهشگران قرار گرفته و دستاوردهای فراوانی را در پی داشتهاست. در این میان، میراث حضرت امام سجاد (ع) و دعاهای صحیفة سجادیه، به علت برخورداری از معارف اسلامی گوناگون، سبک و مضمون والا و ارزشمند، جایگاه مهمی دارد. علاوه بر آن، تفاوت در جایگاه اجتماعی، سیاسی و دینی افراد، آنها را به سمت شیوهای خاص از سخن گفتن سوق میدهد تا بهاینترتیب متکلم در کنش زبانی خود به منزلت و وجهة مخاطب لطمه وارد نکند؛ چراکه انسانها در دعاهایشان خداوند را به عنوان عالیترین مقام هستی مورد خطاب قرار میدهند. این مقاله میکوشد تا با روش توصیفی ـ تحلیلی و بر اساس نظریة ادب «براون» و «لوینسون» و همچنین با توجه به دیدگاههای دانشمندان مسلمان در این خصوص، به بررسی سازوکارهای رعایت ادب در صحیفة سجادیه بپردازد و نشان دهد ایشان هنگام صحبتکردن با خداوند متعال از چه شیوههایی برای ادبورزی بهره میگیرد. نتایج تحقیق نشان میدهد که در صحیفه سجادیه، از ابزارهای تعدیلی گوناگونی جهت تلطیف فضای امر و کاهش تحمیل خواسته وجود دارد. پرهیز از بیان درخواست به صورت مستقیم، بهکاربستن ادب رسمی، استفاده از سبک گزارش، تحقیر شأن و جایگاه خود و بالا بردن مقام مخاطب در خلال توصیف و گزارش از حالات خود و مخاطب، از مهمترین شیوههای رعایت ادب در صحیفة سجادیه است.
الكلمات الرئيسية [Persian]
- امام سجاد (ع)
- رعایت ادب
- صحیفة سجادیه
- دعاء
- حفظ وجهه