تهران، خیابان ولی عصر(عج)، خیابان توانیر، محله نظامی گنجوی، کوچه هفت پیکر(8)، خیابان نظامی گنجوی، پلاک33، موسسه آموزش عالی بیمه اکو دانشگاه علامه طباطبایی، طبقه6، اتاق 607، انجمن ایرانی زبان وادبیات عربی، کدپستی: 1434863111

نویسندگان

چکیده

نودگرگونی‌های نیمة دوم قرن بیستم در آلمان، در عرصه­ی ادبیات­تطبیقی، آن را از پرداختن کامل به رابطة متن و مؤلف، بازداشت و به آن، رویکردی «خواننده­محور» داد. پیروان این نظریه، خواهان مشارکت فعّال بین متنی که آفریننده­متن، پدید آورده و برداشت خواننده، به عنوان پذیرنده و مصرف‌ کنند شدند، زیرا برداشت خواننده، به آن اعتبار تازه‌ای بخشیده‌‌‌است. این برداشت را «دریافت» نام نهاده‌اند.


نظریه­ی «دریافت» که پژواکی از دگرگونی‌های اجتماعی و اندیشگانی و ادبی در آلمان غربی خلال دهة شصت قرن بیستم بود، به دریافت خواننده از متن اهمیت می دهد صاحبان این نظریه مفاهیمی را مطرح کردند که ویژه آنان بودمانند: افق انتظار، نومیدی افق، تغییر افق، مسافت جمالی، تعامل بین متن و خواننده و خواننده ضمنی. این گفتار سپس ضمن بررسی رابطه بین نظریه­ی دریافت و ادبیات تطبیقی، نمونه‌هایی را به عنوان زمینه‌های پژوهش براساس آن، ارائه داده‌است.

کلیدواژه‌ها

1-      أحمدی، بابک(1380هـ) ساختار و تاویل متن؛چ8،تهران: انتشارات نشر مرکز.
2-      ایگلتون،تری (1386هـ) پیش درآمدی بر نظریه ادبی، ترجمه: عباس مخبر، چ4، تهران: انتشارات مرکز نشر.
3-      ایوتادیه،ژان (1378)نقد ادبی در قرن بیستم،ترجمه: مهشید نونهالی، چ1، تهران: انتشارات نیلوفر.
4-      البازغی، سعد و الرویلی، میجان؛ (2000) دلیل الناقد الأدبی؛ ط2، الدار البیضاء: المرکز الثقافی العربی.
5-      جفرسون، آن و روبی، دیفید؛ (1992) النظریة الأدبیة الحدیثة-تقدیم مقارن؛ الترجمة: سمیر مسعود؛ دمشق: منشورات وزارة الثقافة.
6-      جمال الدین، محمّد السعید، (2003) الأدب المقارن. دراسات تطبیقیة فی الأدبین العربی و الفارسی، ط3، مصر: دار الهدایة للطباعة و النشر و التوزیع.
7-       حنطور، أحمد محمّد علی؛ (2008) فی الأدب المقارن نحو تأصیل مدرسة عربیة فی المقارنة؛ ط 2، القاهرة: مکتبة الآداب.
8-     خضر، ناظم عودة؛ (1997) الأصول المعرفیة لنظریة التلقی، ط1، عمان: دارالشرق.
9-     خضیّر، ضیاء (2004) ثنائیات مقارنة؛ بیروت، المؤسسة العربیة للدراسات و النشر.
10-  الخطیب، حسام؛ (1999) آفاق الأدب المقارن عربیاً و عالمیاً، ط2، دمشق: دارالفکر.
11-  دیما، الکساندر؛ (1987) مبادیء علم الأدب المقارن؛ الترجمة: محمّد یونس، بغداد: دارالشؤون الثقافیة.
12-  سلدن، رامان، (2006) موسوعة کمبریچ فی النقد الأدبی، من الشکلانیة إلی ما بعد البنیویة؛ مراجعه و إشراف: ماری تریز عبدالمسیح، المشرف العام: جابر عصفور، ط1، القاهرة: المجلس الأعلی للثقافة.
13-  عبود، عبده؛ (1999) الأدب المقارن مشکلات و آفاق، دمشق: اتحاد الکتاب العرب.
14-  عزّام، محمد(2002) سلطة القارئ فی الأدب، مجلة الموقف الأدبی، العدد377، دمشق: اتّحاد الکتاب العرب.
15-  غنیمی هلال، محمّد؛ (1987) الأدب المقارن، ط 13، بیروت: دارالعودة.
16-  ..........، .....؛ (لا.ت) الأدب المقارن، ط 3، مصر: دارنهضة مصر للطبع و النشر.
17-  غیلان، حیدر محمود؛ (2006) الأدب المقارن و دور الأنساق الثقافیة فی تطور مفاهیمه و اتجاهاته، مجلة دراسات یمنیة، رقم 80.
18-  الفاخوری، حنّا؛ (1382) الجامع فی التاریخ الأدب العربی (الأدب الحدیث)؛ قم: منشورات ذوی القربی.
19-  فان تیجم، (لا.ت)الأدب المقارن، القاهرة: دارالفکر العربی.
20-  فایسشاتاین، أولریش(1997)التأثر و التقلید؛ الترجمة:مصطفی ماهر، مجلة فصول، المجلد الثالث، العدد الثالث.
21-  فضل، صلاح؛ (1997) مناهج النقد المعاصر؛ ط7، القاهرة: دار الآفاق العربیة.
22-  کاظم، نادر؛(2003) المقامات والتلقی، ط1، بیروت: المؤسسة العربیة للدراسات و النشر
23-  المبارک، محمّد؛ (1999) استقبال النصّ عند العرب؛ ط1، بیروت: المؤسسة العربیة للدراسات و النشر.
24-  مکی، أحمد الطاهر، (1987) الأدب المقارن، أصوله و تطوره و مناهجه؛ ط 1، القاهرة: دارالمعارف.
25-  ناجح محمّد حسن، محمّد، (2004) الإبداع و التلقّی فی الشعر الجاهلی؛ أطروحة الماجستیر فی اللغة العربیة، کلیة الدراسات العلیا فی جامعة النجاح الوطنیة فی نابلس. فلسطین.
26-  ندا، طه(1991) الأدب المقارن؛ بیروت: دار النهضة العربیة.
27-  الواد، حسین؛ (1985) فی مناهج الدراسات الأدبیة، ط2، الدار البیضاء: منشورات الجامعة.
28-  ویلیک، رینیه؛ (1987) مفاهیم نقدیه؛ الترجمة: محمّد عصفور، الکویت: سلسلة عالم المعرفة، العدد 110.
هنری باجو، دانییل(1983)الأدب المقارن العام؛ الترجمة: غسّان السید، دمشق: اتحاد الکتاب العرب.