نوع المستند : علمی - پژوهشی
المؤلفون
1 بوشهر جامعة خليج فارس
2 فارغ التحصيل دانشگاه فردوسي مشهد
المستخلص
از شاعران معاصر و مراجع تقليد عالم تشيع علامه محمدحسين فضل‌الله در ديوان خود اشعاري با مضامين ديني و اجتماعي درباره شهيد و شهادت و تأثيرگذاري آن بر جامعه سروده است. نگارندگان در اين مقاله در پي آن هستند تا مشخص کنند کدام دسته از شهيدان و با چه ويژگي‌هايي توجه شاعر را بيشتر به خود جلب کرده‌است؟ آنچه اشعار علامه فضل‌الله را در مورد شهيد و شهادت از ديگر شاعران متمايز کرده و بر اهميت تحقيق در اين زمينه مي‌افزايد، اين است که بيشتر اشعار او در اين مورد، مربوط به شهداي رهبران ديني و فکري روزگار او ازجمله شهيد محمدباقر صدر و خواهرش بنت‌الهدي صدر و چند تن از رهبران حزب الدعوة الإسلاميّة بوده‌است که غالباً اين شهيدان با افکار و انديشه‌هاي خود تأثير زيادي در جريان‌سازي و روشنگري مردم براي مبارزه با استبداد داشتند. ازآنجاکه شاعر نيمي از عمر خود را در عراق سپري کرده‌است بيشتر اشعار او در مورد شهيدان انديشمند و رهبران ديني و فکري عراق است؛ همچنين در مواردي نيز از شهيدان لبنان، فلسطين و ايران سخن گفته‌است، و ديدگاه او دربارة شهيد برگرفته از آيات قرآن و فرهنگ عاشوراست. نگارندگان در اين مقاله با تکيه بر ديوان «قصائد للإسلام و الحياة» و با روش سبک‌شناسي به توصيف و تحليل اشعاري مي‌پردازند که علامه دراين‌باره سروده‌است.
الكلمات الرئيسية
الموضوعات الرئيسية
عنوان المقالة [Persian]
انعکاس أغراض الشهید و الشهادة فی شعر العلامة محمدحسین فضل‌الله (بالترکیز علی العلماء وقادة الدین والفکر)
المستخلص [Persian]
الشهید والشهادة من الموضوعات التی تحتل مکانة سامیة فی الفکر الإسلامی، و تطرّق الکثیر من الأدباء والشعراء فی نتاجهم إلی هذا الموضوع. ومن أبرز الشعراء المعاصرین ومراجع الشیعة العظام الذین عالجوا هذا الموضوع فی أشعارهم هو العلامة محمد حسین فضل الله. والباحثان فی هذه الدراسة بصدد الإجابة علی السؤالین التالیینِ: من هم الشهداء الذین شغلوا حیزا واسعا فی نتاج الشاعر وما هی مواصفاتهم التی جلبت انتباه الشاعر؟ وما یمیّز شعر العلامة فضل الله حول الشهید والشهادة عن سائر الشعراء، ویدلّ علی مدی أهمیّة هذه الدراسة، اهتمام الشاعر بشهداء کانوا قادة للدین والفکر فی عصرهم، منهم الشهید محمد باقر صدر وأخته بنت الهدی صدر و بعض قادة حزب الدعوة الإسلامیة حیث کان لهؤلاء الشهداء دورٌ بارزٌ فی حثّ الشعب وتنویرهم ضد الظلم والاستعمار بأفکارهم النیّرة.بما أنّ الشاعر قضی شطرا من عمره الشریف فی العراق فمن الطبیعی أن یکون معظم شعره حول الشهداء الذین کانوا علماء و قادة للدین والفکر فی العراق، کما یذکر أحیانا شهداء لبنان و فلسطین وایران؛ والشاعر فی نظرته إلی الشهید یستوحی أفکاره من القرآن الکریم وثقافة عاشوراء. وإنّنا فی هذه الدراسة بالترکیز علی دیوان "قصائد للإسلام والحیاة" و حسب المنهج الوصفی – التحلیلی، سوف نعالج هذا الجانب من شعر العلامة فضل الله بالنقد والتحلیل.
الكلمات الرئيسية [Persian]
- المقاومة
- العلامة فضل الله
- الشهید
- الشهادة
- قادة الدین
)