ثريا رحيمي؛ خليل پرويني؛ فرامرز ميرزائي؛ نصرت نيلساز
دوره 18، شماره 62 ، خرداد 1401، ، صفحه 25-50
چکیده
روایت‌شناسی نوین تاثیری محسوس بر تحلیل متون ادبی برجای نهاد، بررسی داستان‌های قرآن نیز به‌مثابه زمینه‌ای پربار برای کاربست این روش‌ها از این تاثیر برکنار نبود. در این میان، نویسندگان عرب‌زبان وپارسی‌گوی به تحلیل موضوع زمان در متن قرآن وتکنینک‌های مختلف کاربست آن پرداختند. مقاله حاضر باهدف ارزیابی چگونگی تحلیل تکنیک زمان ...
بیشتر
روایت‌شناسی نوین تاثیری محسوس بر تحلیل متون ادبی برجای نهاد، بررسی داستان‌های قرآن نیز به‌مثابه زمینه‌ای پربار برای کاربست این روش‌ها از این تاثیر برکنار نبود. در این میان، نویسندگان عرب‌زبان وپارسی‌گوی به تحلیل موضوع زمان در متن قرآن وتکنینک‌های مختلف کاربست آن پرداختند. مقاله حاضر باهدف ارزیابی چگونگی تحلیل تکنیک زمان در داستان‌های قرآن، به آسیب‌شناسی پژوهش‌های علمی نگاشته شده دراین عرصه می‌پردازد و دراین راستا، بررسی مقاله‌های منتشر شده در مجلات علمی-پژوهشی دو کشور ایران وعراق را در بازه زمانی بیش از دو دهه یعنی ازسال 1378هـ.ش تاکنون، جهت بررسی فضای حاکم براین دست از پژوهش‌ها برگزیده است ودر نهایت به این نتیجه می‌رسد که؛ 47درصد ازاین مقالات به‌قالب‌بندی تکنیک‌های مختلف زمان در نمونه نقدی "ژنت" اکتفا نموده وتلاشی برای خروج ازاین چهارچوب نکرده‌اند که درنهایت، به‌شباهت نتایج پژوهش‌های مختلف انجامیده است. هم‌چنین تحلیل زمان در42درصد از پژوهش‌ها، آمیخته‌‌ای از خوانش تأویلی وبررسی روایت‌شناسانه داستان است وبیش از آن‌که به‌دنبال تحلیل زمان باشد، تفسیری از داستان را ارائه می‌دهد.12درصد از پژوهش‌ها که در تلاش برای تاسیس یک شیوه نو یا اصلاح بخش‌هایی از روش‌های موجود در روایت‌شناسی بوده‌اند، نتوانسته‌اند نظریه یا روشِ نقدی تازه‌ای را عرضه کنند واین موضوع نشان می‌دهد که نقد روایت‌شناسانه زمان در داستان‌های قرآن هنوز به مرحله تاسیس نرسیده است. مهم‌ترین چالشی که این عرصه با آن مواجه است چالش فهم ودریافت صحیح نظریه‌ها وروش‌های غربی است؛ بسیاری از سوءبرداشت‌ها وخوانش‌های نادرست نظریه‌ها محصول خوانش سریع وسطحی متن است که غالبا با کاربست گزینشی روش‌های نقدی، به بررسی آماری-توصیفی از زمان بسنده نموده است.
ادبی
MOHAMADNABI AHMADI؛ روژین نادری
دوره 13، شماره 42 ، اردیبهشت 1396، ، صفحه 195-216
چکیده
إن دراسة العلاقة بین الأدب وعلم النفس تساعد الباحثین فی الأدب المقارَن فی الدراسة الحقیقیة للنصوص، کما تکشف عن زوایاها الخفیة والبارزة للمخاطبین. یوصلنا "جیلبر دوراند" المحلل النفسی الفرنسی إلی نتائج مثیرة للإهتمام فی دراسة الشخصیات والقصص الأدبیة. من وجهة نظر دوراند؛ إن مرور الزمن وعدم تمکن الإنسان من توقفه ینتهی إلی شعور الخوف ...
بیشتر
إن دراسة العلاقة بین الأدب وعلم النفس تساعد الباحثین فی الأدب المقارَن فی الدراسة الحقیقیة للنصوص، کما تکشف عن زوایاها الخفیة والبارزة للمخاطبین. یوصلنا "جیلبر دوراند" المحلل النفسی الفرنسی إلی نتائج مثیرة للإهتمام فی دراسة الشخصیات والقصص الأدبیة. من وجهة نظر دوراند؛ إن مرور الزمن وعدم تمکن الإنسان من توقفه ینتهی إلی شعور الخوف والقلق لدیه. وإذا عجز الانسان العادی أن یحل هذه المشکلة فیصل الدور لحلها إلی الشعراء والکتاب الذین یکونون رسل السعادة والأمل للإنسان. هذا المقال فی ضوء المنهج الوصفی- التحلیلی، یدرس مفهوم الزمن لدی یحیی سماوی، وعثمان لوصیف، وسمیح القاسم. أثبت المقال أن الحرب تنتهی إلی الخوف من مرور الزمن وحدوث الموت، کما کشف عن کیفیة تعامل الشعراء تجاه الخوف الناتج عن الحرب والخوف من إضاعة الزمن وانقضاء الحیاة فی هوة الحرب، وفی نهایة المطاف انتهی إلی أن الخوف من مرور الزمن وحدوث الموت فی شعر شعراء الحرب تظهر لنا علی وجه الصور الحیوانیة المظلمة السلبیة. ولکن الشعراء قد صوروا صوراً بطولیة مضادة إزاء الخوف الناتج عن هذه الظاهرة والدفاع عن أنفسهم وأمتهم معارضة لرسم الصور الأولی، وقد خلقوا هدوء وسکونا بمساعدة فنونهم الشعریة وصوروا عصیاناً وتمرداً ضد الزمن.
ادبی
AliRedha MohammadRedhaei؛ jehad faidholeslam؛ Abir gaderi
دوره 12، شماره 39 ، شهریور 1395، ، صفحه 1-22
چکیده
زمان و مکان از مهم‌ترین تکنیک‌های روایت به شمار می‌روند که فضا و چهارچوب آن را شکل می‌دهند. چراکه رویدادها بر ضرباهنگ زمان حضور خود را نقش می‌بندند و شخصیت‌ها در مکان حرکت و جان می‌یابند و روایت در چهارچوب زبان با تکیه بر دو بُعد زمانى و مکانی شکل می‌پذیرد. دو عنصر زمان و مکان، با دیگر مؤلفه‌های داستانى چون شخصیت‌ها و رویدادها، ...
بیشتر
زمان و مکان از مهم‌ترین تکنیک‌های روایت به شمار می‌روند که فضا و چهارچوب آن را شکل می‌دهند. چراکه رویدادها بر ضرباهنگ زمان حضور خود را نقش می‌بندند و شخصیت‌ها در مکان حرکت و جان می‌یابند و روایت در چهارچوب زبان با تکیه بر دو بُعد زمانى و مکانی شکل می‌پذیرد. دو عنصر زمان و مکان، با دیگر مؤلفه‌های داستانى چون شخصیت‌ها و رویدادها، رابطهای چالشى و متقابل دارند. همین روابط است که رنگوبوی خاصى به داستان می‌دهد و زمان و مکان را غنا و عمق میبخشد. این مقاله، کتاب «الأیام» طه حسین را که روایتی کلاسیک و شرح زندگى وى است، مورد بحث قرار می‌دهد و بر طبق تقسیمبندی لوتمان "Lotman" زمان و مکان و زیباییهای فضاى داستان را با تکیه بر مسائلی همچون: نمایش بُعد درونى شخصیت‌ها، توصیف زیباییهای مکانهای باز و بسته مورد توجه قرار می‌دهد. روش توصیفى ـ تحلیلى و گاهی روش تحلیل درونى و روانی روش‌های بهکاررفته در این مقاله بودهاست و سعى شده شواهد از خود متن داستان باشد.
کبرا بهمنی؛ سهیلا صلاحی مقدم
دوره 11، شماره 35 ، شهریور 1394، ، صفحه 79-100
چکیده
یروی الحارث المحاسبی فی التوهم فی سیاق المفرد المخاطب، رحلة الروح إلی العالم الآخر. تقوم الرحلة علی عنصری الزمان والمکان،وهذان العنصران أبرز العناصر فی هذه الرحلة.الزمان والمکان،فی ارتباطهما بشهودالروح، هما فضاءعالم المثال،الفضاء الذی یظهر البعدوالقرب إلی المرکز فی مکانین مختلفین، بتمثیلة للأزمنة الموعودة. أعلی مراتب الجنة ...
بیشتر
یروی الحارث المحاسبی فی التوهم فی سیاق المفرد المخاطب، رحلة الروح إلی العالم الآخر. تقوم الرحلة علی عنصری الزمان والمکان،وهذان العنصران أبرز العناصر فی هذه الرحلة.الزمان والمکان،فی ارتباطهما بشهودالروح، هما فضاءعالم المثال،الفضاء الذی یظهر البعدوالقرب إلی المرکز فی مکانین مختلفین، بتمثیلة للأزمنة الموعودة. أعلی مراتب الجنة هی المکان الذی یُرِی منها الربُّ المؤمنینَ وجهَه الکریمَ. و رفقاً لنظریة میرتشا إلیادة إن التجربة الدینیةِ هیِ إعادة للعوالم الروحیة. یتکرر الزمن القویِ و الغریب للتجلّی الأول، و تذکِّرُ الأبدیة و السرمدیةِ المقدّسة المیثاق الأول.
فی هذه الدراسة،نبحث عن زمان ومکان رحلة الروح والطراز البدئی المتعلق به من زاویة علم الأساطیر.هل اغتنت باللاوعی الجمعی؟وهل یُظهَرُ التماسک والکمال برسم رحلة الروح الی ذروة القربة؟ ماذا تسلکه الروح حتی تستطیعَ أن تجرّبَ مرّهً اُخری،الأیام الأولی من الخلقة فی مرکزالوجود،حیث الذی نفخ فی طین آدم.تعریف المحاسبی الجمیل،الدقیق والأدبی إلی جانب غناءٍ وراءالحس،یمیز التوهم من سائر کتب المعراج.
