الهام بابلی بهمه؛ محمد ابراهیم خلیفه شوشتری؛ عباس اقبالی؛ علی نجفی ایوکی
چکیده
كانت ولا تزال الکنایة نقطة خلاف بين علماء البلاغة كنوع أدبي شائع الاستخدام وكانوا يولون اهتمامًا بالغا لقيمتها الأدبية والفنية. بلغ تضارب الآراء بين المفكرين الإسلاميين حول البلاغة إلى أن فخر الرازي (606 هـ) بمنهجه العقلاني وتعاريف معقدة ومتعددة الجوانب، يعتبر آراء عبدالقاهر الجرجاني (471 هـ) ذات الذوق ضعيفة في مبحث الکناية. في ضوء ...
بیشتر
كانت ولا تزال الکنایة نقطة خلاف بين علماء البلاغة كنوع أدبي شائع الاستخدام وكانوا يولون اهتمامًا بالغا لقيمتها الأدبية والفنية. بلغ تضارب الآراء بين المفكرين الإسلاميين حول البلاغة إلى أن فخر الرازي (606 هـ) بمنهجه العقلاني وتعاريف معقدة ومتعددة الجوانب، يعتبر آراء عبدالقاهر الجرجاني (471 هـ) ذات الذوق ضعيفة في مبحث الکناية. في ضوء أهمية الموضوع وهو الاختلاف في أسلوب البحث لدى البلاغيين يحاول هذا البحث بالأسلوب الکیفي وبمنهجه الاستقرائي مقارنة ونقد مشاكل الرازي على الجرجاني مستمدا الدلالة العقلیة والحصول علی المنهجیة للرازي. تشير نتائج البحث إلى أن جذور الخلاف بين الرازي والشيخ يندرج في عدة قضايا عامة منها: طريقة التفكير المنطقي، والاختلاف في طريقة الاحتجاج، وآراء الرازي الفلسفية والأدبية المتناقضة في مبحث الدلالة. لايبدو أن الرازي يقبل الدلالة الإلتزامية في نصوصه الفلسفية. لكنه في كتابه "نهاية الإيجاز في دارية الإعجاز" يتقبل موضوع الدلالة ويعاني بالفعل نوعا من التناقض في آرائه، ولم ينجح في إدخال الکناية في إطاره النظري و يتأثر بفكره الفلسفي في مآخذه علی الشيخ الجرجاني ويخفي هذا التأثّر بذكاء خاص.
محمد ابراهیم خلیفه شوشتری؛ شهریار همتی
دوره 12، شماره 41 ، اسفند 1395، ، صفحه 243-246
چکیده
نقاط قوّت شکلی کتاب حروف‌نگاری، صفحه‌آرایی و صحافی کتاب تقریباً مطلوب است و قواعد عمومی ویرایش و نگارش غالباً رعایت شده است. نقاط قوّت محتوایی کتاب با توجه به اینکه مؤلف کتاب از صاحب‌نظران بلاغت قدیم عربی در ایران است، کتاب حاضر یکی از منابع مهم حوزة بلاغت عربی در دورة تحصیلات تکمیلی است. با توجه به اینکه کتاب برخی از مباحث مهم حوزة ...
بیشتر
نقاط قوّت شکلی کتاب حروف‌نگاری، صفحه‌آرایی و صحافی کتاب تقریباً مطلوب است و قواعد عمومی ویرایش و نگارش غالباً رعایت شده است. نقاط قوّت محتوایی کتاب با توجه به اینکه مؤلف کتاب از صاحب‌نظران بلاغت قدیم عربی در ایران است، کتاب حاضر یکی از منابع مهم حوزة بلاغت عربی در دورة تحصیلات تکمیلی است. با توجه به اینکه کتاب برخی از مباحث مهم حوزة بلاغت را مطرح کرده، این امکان برای نویسنده فراهم شدهاست که به صورت تفصیلی هرکدام از این مباحث را ارائه دهد. در ارجاع به منابع، غالباً امانتداری رعایت شدهاست.
ابراهیم نامداری
دوره 12، شماره 41 ، اسفند 1395، ، صفحه 247-266
چکیده
إنّ التأریخ مع قصصها المرّة والحلوة باب إلی عالم جدید؛ عالم ملأت بالتجارب الثمینة التی لا تُحصل علیها إلّا بمضیّ السنین والقرون المتمادیة، حیث لا یُستثنی منها تأریخ الأدب الأندلسی (إسبانیا الحالیة)؛ ألا وهو تأریخ أناس مجاهدین ومتفانین استطاعوا أن یضعوا حجر أساس الإسلام والآداب الشرقیة فی ما وراء الحدود الاسلامیة نحو أروبا والغرب، ...
بیشتر
إنّ التأریخ مع قصصها المرّة والحلوة باب إلی عالم جدید؛ عالم ملأت بالتجارب الثمینة التی لا تُحصل علیها إلّا بمضیّ السنین والقرون المتمادیة، حیث لا یُستثنی منها تأریخ الأدب الأندلسی (إسبانیا الحالیة)؛ ألا وهو تأریخ أناس مجاهدین ومتفانین استطاعوا أن یضعوا حجر أساس الإسلام والآداب الشرقیة فی ما وراء الحدود الاسلامیة نحو أروبا والغرب، وأن یثبتوا أنّ للاسلام قدرة التسلل والنفوذ فی قلوب غیر المسلمین؛ فمن الضروری إذاً أن ننظر فی وقائع هذا العصر التأریخی، وأن نلقی الضوء علی نجوم سماء الشعر والأدب. إنّ کاتب المقال هذا، قرأ الکتاب «تأریخ الأدب العربی فی الأندلس» بأکمله متکئاً علی المنهج النقدی، وقیّم مواضع قوة الکتاب کالتالی: نقد آراء الآخرین نقداً علمیاً وحیادیاً، والاستناد بالأشعار والاستشهاد بها تأییداً لدعواه وتسلسل العبارات تسلسلاً منطقیاً؛ فی حین بیّن مواضع ضعف الکتاب کالتالی: خلوّه من منهج واحد فی کتابة الحواشی والمراجع، والاهمال فی بعض النقول، وعدم مراعاة القواعد النحویة، و شرح بعض العبارات والمصطلحات شرحاً غیر وافٍ؛ ومن ثمّ أنّ الکتاب هذا، أثر تطبیقیّ وعملیّ فی برنامج فرع اللغة العربیة وآدابها التعلیمیّة وبامکاننا أن نعتبره أثرا شاملا وتامّاً فی تأریخ الأدب العربی فی الأندلس.
هادی رضوان
دوره 9، شماره 28 ، آذر 1392، ، صفحه 109-126
چکیده
چکیده:
سرودههای عربی خاقانی بیشتر از شعر فارسی وی نیازمند تصحیح و بازنگری است؛ زیرا هرگونه بررسی، تطبیق و مقایسه در شعر عربی خاقانی، خود مستلزم فهم آن است.
این گفتار، نقدی است بر مقالهی (بررسی مضمونی سرودههای عربی خاقانی و مقایسهی آنها با چکامههای پارسی وی). نگارنده پس از تصحیح دوبارهی بیتهایی از شعر عربی خاقانی ...
بیشتر
چکیده:
سرودههای عربی خاقانی بیشتر از شعر فارسی وی نیازمند تصحیح و بازنگری است؛ زیرا هرگونه بررسی، تطبیق و مقایسه در شعر عربی خاقانی، خود مستلزم فهم آن است.
این گفتار، نقدی است بر مقالهی (بررسی مضمونی سرودههای عربی خاقانی و مقایسهی آنها با چکامههای پارسی وی). نگارنده پس از تصحیح دوبارهی بیتهایی از شعر عربی خاقانی که در مقالهی مذکور به آنها اشاره شده است، ابیات را بازخوانی کرده و معنای درست آنها را آورده است.
این پژوهش، نشان میدهد که تصحیف، تحریف، زیادت و سقط در سرودههای عربی خاقانی تا چه اندازه فهم آنها را با اشکال روبهرو کرده است.
بر این اساس، ترتیب مطالب در این مقاله، تقریباً موافق عنوانهای مقالهی نقدشده است و مصادر پژوهش، سه تصحیح رایج از دیوان خاقانی است که نویسندگان آن مقاله استفاده کردهاند.
غلام عباس رضایی هفتادری؛ هیوا حفیدی
دوره 7، شماره 19 ، مرداد 1390
چکیده
علی بن محمد حسینی استرآبادی، مشهور به میر سید شریف جرجانی از ادیبان و دانشمندان بزرگ ایرانی نیمة دوم سدة هشتم و اوایل سدة نهم هجری است. این دانشمند فرزانه و پژوهشگر فرهیخته با بیش از پنجاه تألیف، شرح و حاشیه در حوزة علوم اسلامی و ادبی از طلایه‌داران دانش و پژوهش است.
از مهم‌ترین آثار وی شرحی بدیع، زیبا، شیوا و روان بر باب سوم «مفتاح‌العلوم» ...
بیشتر
علی بن محمد حسینی استرآبادی، مشهور به میر سید شریف جرجانی از ادیبان و دانشمندان بزرگ ایرانی نیمة دوم سدة هشتم و اوایل سدة نهم هجری است. این دانشمند فرزانه و پژوهشگر فرهیخته با بیش از پنجاه تألیف، شرح و حاشیه در حوزة علوم اسلامی و ادبی از طلایه‌داران دانش و پژوهش است.
از مهم‌ترین آثار وی شرحی بدیع، زیبا، شیوا و روان بر باب سوم «مفتاح‌العلوم» ابو یعقوب سکاکی (م. 626 هـ.ق) است که آن را «المصباح فی شرح المفتاح» نامیده است. وسعت دانش و عمق بینش این فرزانه از لابهلای این شرح مشهود است. یاری جستن از علوم معقول و منقول برای تبیین رموز این اثر، هنر عالی و جلوه متعالی را آفریده است به گونهای که میتواند الگویی برای شرح کتب باشد.
این نوشتار میکوشد تا کتاب «المصباح» را در ترازوی نقد قرار دهد و با بررسی راهکارهای سیدشریف در شرح این کتاب، از جوانب ناپیدای شرح و اسلوب شارح پرده بردارد.
