پيمان صالحي
دوره 17، شماره 58 ، خرداد 1400، ، صفحه 43-70
چکیده
تداعی آزاد از جمله تکنیکهایی است که داستانسرایان از آن برای تعبیر از حوادث داستان و معرّفی شخصیتهای آن به خواننده، استفاده میکنند. عملیاتی که طی آن، افکار و خاطرات بر اساس اصول مشابهت و مجاورت و تضادّ، موجب یادآوری یکدیگر میشوند. با توجه به اینکه از یک طرف، اهمیّت تداعی آزاد، غالباً در تنظیم جریان سیّال ذهن، نمود پیدا ...
بیشتر
تداعی آزاد از جمله تکنیکهایی است که داستانسرایان از آن برای تعبیر از حوادث داستان و معرّفی شخصیتهای آن به خواننده، استفاده میکنند. عملیاتی که طی آن، افکار و خاطرات بر اساس اصول مشابهت و مجاورت و تضادّ، موجب یادآوری یکدیگر میشوند. با توجه به اینکه از یک طرف، اهمیّت تداعی آزاد، غالباً در تنظیم جریان سیّال ذهن، نمود پیدا میکند و از طرف دیگر، رمان «ذاکرة الجسد» اثر احلام مستغانمی نویسنده الجزائری بر اساس تکنیک جریان سیّال ذهن نوشته شده است، بنابراین تداعی آزاد در آن جایگاه بالایی دارد؛ به همین دلیل، این پژوهش بر اساس تکنیک تداعی آزاد و با استفاده از روش توصیفی- تحلیلی، رمان مذکور را مورد بررسی قرار داده است و به نتایجی دست یافته است که مهمترین آنها عبارتند از: تداعی آزاد باعث زیبایی فراوان، تنوّع محتویات و رنگارنگی تصاویر این اثر ادبی شده است و آن را از حالتی تکراری که باعث خستگی خواننده میشود، درآورده است. نویسنده با یادآوری خاطرات شخصیّتهای رمان و با استفاده از اصل مشابهت که بیشترین کاربرد را در این رمان داشته باشد، جزئیات شخصیّتهای داستان، مشکلات، آرزوها و ویژگیهای روحی و رفتاری آنان را بیان کرده است. او با استفاده از مجاورت زمانی و مکانی که از اصول تداعی آزاد هستند، افراد مشهور فراوانی، از جمله؛ افراد انقلابی الجزائر، نقّاشان، شاعران و بسیاری از جریانهای تاریخی و مصیبتهای آن و نیز مکانهایی که این حوادث در آنجا به وقوع پیوسته را به خواننده معرّفی میکند. علیرغم اینکه محور اصلی تداعیهای داستان غالباً بر اساس دو اصل مشابهت و مجاورت است؛ امّا در برخی مواقع، راوی داستان بدون تصمیم قبلی، خاطرات را بر اساس تضادّی که در آنها وجود دارد به خاطر میآورد؛ ولی یادآوری این خاطرات، همیشه بر اساس تضادّهای معروف و سنّتی نیست.
ادبی
هاله بادینده؛ سوسن عباسیان؛ علی مهدی زیتون
دوره 12، شماره 40 ، آذر 1395، ، صفحه 39-58
چکیده
نشانه‌شناسی عملیاتی اجرایی در متن است که سعی دارد از نشانه‌ها و علامت‌های الفاظ پرده بردارد تا خواننده بتواند به معانی مجهول تعابیر ادبی و فنی دست یابد. رمان «ذاکرة الجسد» (خاطرات تن) نیز نوشتة یکی از زنان رمان‌نویس مشهور الجزایری با نام احلام مستغانمی است که آثارش در میان خوانندگان برای خود جایگاه ویژه‌ای پیدا کرده‌است. ...
بیشتر
نشانه‌شناسی عملیاتی اجرایی در متن است که سعی دارد از نشانه‌ها و علامت‌های الفاظ پرده بردارد تا خواننده بتواند به معانی مجهول تعابیر ادبی و فنی دست یابد. رمان «ذاکرة الجسد» (خاطرات تن) نیز نوشتة یکی از زنان رمان‌نویس مشهور الجزایری با نام احلام مستغانمی است که آثارش در میان خوانندگان برای خود جایگاه ویژه‌ای پیدا کرده‌است. وجه تمایز این رمان از رمان‌های دیگر این است که سعی دارد سؤال‌های بسیاری را در ذهن خواننده برانگیزد تا بدین‌وسیله ذهن وی را بیدار کند و او را مجبور سازد تا برای الفاظ، مفاهیم و معانی دیگری را در نظر گیرد؛ چنان‌که در این رمان نیز اسم‌های دو شخصیت اصلی معانی متعدد و بدیعی را برای خواننده تداعی میکند. هدف از این نوشتار بیان میزان ارتباط این دو شخصیت با اسم‌هایشان است و اینکه نویسنده چه مقدار توانسته در انتقال افکار خود به خواننده از طریق این اسم‌ها موفق باشد. این مهم از طریق تحلیل نشانه‌شناسی انجام گرفته‌است. مهمترین نتایجی که این مقاله بدان دست یافته نشان می‌دهد اسم «خالد»، شخصیت محوری رمان، بر خلود و جاودانگی قهرمانان و مبارزان الجزایری دلالت دارد و رمزی است برای دعوت به ادامة راه و افکار آنان. نام‌های شخصیت زن داستان نیز «حیاة» و «احلام» است که نام «حیاة» بر معانی وطن، مادر و عشق دلالت دارد که همگی این معانی به‌نوعی با زندگی‌بخشی و حیات در ارتباط‌اند و «احلام» نیز بیانگر دو معنای متضاد خاطرات و رؤیاهای متحقق‌شده یا آرزوها و رؤیاهای دست‌نیافتنی است.
ادبی
sedigheh zoodranj؛ Aboozar Golzar khojasteh
دوره 12، شماره 38 ، خرداد 1395، ، صفحه 169-190
چکیده
أدب المقاومة یعبّر عن الآلام والمعاناة التی نزلت علی شعبٍ فی فترة من الزمن. التعرف علی عناصر المقاومة وکیفیة تأدیة الوظیفة لعنصر المکان فی تقدیم هذه المظاهر وأیضا علاقة هذه المظاهر بالمکان القصصی وتأثیر بعضهما علی الآخر، أمر هام جداً. کتّابُ الروایات ولا سیّما روایات المقاومة إهتمّوا بالمکان فی آثارهم الفنیة إهتماما بالغا بشکلٍ ...
بیشتر
أدب المقاومة یعبّر عن الآلام والمعاناة التی نزلت علی شعبٍ فی فترة من الزمن. التعرف علی عناصر المقاومة وکیفیة تأدیة الوظیفة لعنصر المکان فی تقدیم هذه المظاهر وأیضا علاقة هذه المظاهر بالمکان القصصی وتأثیر بعضهما علی الآخر، أمر هام جداً. کتّابُ الروایات ولا سیّما روایات المقاومة إهتمّوا بالمکان فی آثارهم الفنیة إهتماما بالغا بشکلٍ أصبح للمکان فی آثارهم دورً ممتاز و مؤثّر علی الأحداث و الشخصیات. روایة»ذاکرة الجسد» لاحلام مستغانمی (1953) الکاتبة الجزائریة ملیئة بالأماکن المتنوعة. هذا المقال یحاولُ أن یتطرّق الی کیفیة تأدیة الوظیفة لأنواع المکان (المکان المفتوح، المکان المغلق، أمکنة الانتقال، الثنائیات المکانیة) فی إظهار مظاهر المقاومة للشعب الجزائری فی هذه الروایة بالمنهج الوصفی التحلیلی. نتائج البحث تشیر إلی أنّ المکان المغلق الجبری و لاسیما سجن الکدیا (فی الأماکن المغلقة) وقسنطینة مع أمکنتها المختلفة (فی الأماکن المفتوحة) لهما دور هامّ فی ایضاح مظاهر المقاومة. أهمّ عناصر المقاومة التی برزت فی أنواع الأمکنة فی روایة ذاکرة الجسد هی: حبّ الوطن، و محافظة ذکریات الشهداء و زعماء الثورة الجزائریة، و ذکر تعذیبهم.
