نوع مقاله : علمی - پژوهشی

نویسندگان

• اعظم دهقانی
• مهدی زمانی

چکیده

قرآن کریم برای القای معنی، ویژگی‌های اسلوبی مشخصی ازجمله تصویر فنی یا «نمایش هنری» را به کار برده‌است. تصویر در گذشته به انواع فنون ادبی مانند مجاز، استعاره و کنایه گفته می‌شد اما در نقد معاصر علاوه بر فنون ادبی قدیم، به تخییل (خیال‌آفرینی)، و تجسیم (جسم‌انگاری)، تناسق (هماهنگی هنری)، زبان، و قصه نیز توجه می‌کند. گفت‌وگو یکی از ارکان تصویر فنی و از عناصر قصه است که ویژگی‌های فنی زیادی دارد. البته برخی از ناقدان مانند سید قطب به گفت‌وگو بسیار مختصر پرداخته‌اند. این مقاله تلاش می‌کند فنی بودن گفت‌وگوهای قرآن کریم را با تکیه بر دو سوره طه و مریم بررسی کند و چگونگی تأثیر عنصر گفت‌وگو را در تصویر فنی با مطالعه گفت‌وگوهای زکریا با خداوند، مریم با جبرئیل، ابراهیم با پدرش آزر، خداوند با موسی، موسی با فرعون و موسی با برادرش هارون بررسی نماید. گفت‌وگوها در دو سوره طه و مریم انعکاس‌دهنده ویژگی‌های شخصیت‌ها و احساسات آنان مانند نگرانی، ترس، خشیت، تمایل و قاطعیت و شامل گفت‌وگوهای داستانی و توصیفی است که در قالب گفت‌وگو با خود و گفت‌وگو با دیگری می‌آید. روشی که مقاله برای تحلیل فنی گفت‌وگوها بهره برده، توصیفی تحلیلی و با تکیه بر مطالعات بلاغی و نظریات نقد معاصر است.

کلیدواژه‌ها

• گفت‌وگو
• تصویر فنی
• سوره طه و مریم

موضوعات

• ادبی