نوع مقاله : علمی - پژوهشی

نویسندگان

• فرهاد رجبی ¹
• شهرام دلشاد ²
• مقصود بخشش ³

¹ دانشیار گروه زبان و ادبیات عربی دانشگاه گیلان

² دانش آموخته دکتری زبان و ادبیات عربی دانشگاه بوعلی‌سینا، همدان

³ دانشجوی دکتری زبان و ادبیات عربی دانشگاه سمنان

چکیده

رمان معاصر عربی بسیاری از سوژه‌های خود را وام‌دار داستان‌های فولکلور، افسانه‌ها، اساطیر و رویدادهای تاریخی است. داستان‌های هزار و یک شب، به عنوان یکی از این عناصر، نقش برجسته‌ای در این میان دارد و رمان‌های زیادی در اثر اقتباس، تقلید و یا الهام از آن‌ها پدید آمده‌است که رمان مشهور رمل المایة از واسینی الأعرج از جملة آن‌هاست. پژوهش حاضر در تلاش است در پرتو رویکرد «دریافت»، به بررسی این رمان بپردازد تا همگونی‌ها و ناهمگونی‌های بین رمان و افسانة هزار و یک شب را وارسی کند و دیدگاه یا خوانش‌های متفاوت رمان‌نویس را در ورای این زمینه‌های همگون و ناهمگون ارزیابی نماید. نتیجة پژوهش نشان می‌دهد واسینی با به‌کارگیری برخی عناصر ساختاری هزار و یک شب، فقط بر چهارچوب ساختاری یا محتوایی آن اکتفا نکرده و در اثر خود، تغییرات فراوانی را برحسب اندیشه و سبک شخصی پدید آورده‌است؛ ازاین‌رو، ساختار و محتوایی متفاوت از متن مبدأ پدید آورده و رمان را با قضایا و جریان‌های امروزی هماهنگ نموده‌است. واسینی به جای مصالحه با حکّام ظالم، به مناقشه و مقابله با آنها برخاسته و شهرزاد را از این حیث به باد انتقاد می‌گیرد. او حتی تاریخ‌نگارانی را که به جریان آزادی‌خواهی و مبارزه‌طلبی کمک نکرده‌اند، مورد انکار قرار می‌دهد.

کلیدواژه‌ها

• واسینی الأعرج
• رمل المایة
• هزار و یک شب
• رویکرد دریافت

20.1001.1.23456361.2018.14.46.2.6

موضوعات

• ادبی