تهران، خیابان ولی عصر(عج)، خیابان توانیر، محله نظامی گنجوی، کوچه هفت پیکر(8)، خیابان نظامی گنجوی، پلاک33، موسسه آموزش عالی بیمه اکو دانشگاه علامه طباطبایی، طبقه6، اتاق 607، انجمن ایرانی زبان وادبیات عربی، کدپستی: 1434863111

نوع مقاله : علمی - پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوى دکترى زبان و ادبیات عربی دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران مرکزی

2 استادیار گروه زبان و ادبیات عربی دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران مرکزی

چکیده

 داستان بسیار کوتاه، یکی از ژانرهای داستانی است که در سنوات اخیر مورد توجه داستان‌نویسان عمانی قرار گرفته و آثار قابل ملاحظه‌ای از نظر کیفی در صحنه ادبیات معاصر عمان منتشر شده‌است. در این پژوهش نگارنده با تکیه بر روش تحلیلی ـ توصیفی، مجموعه «موجی بیرون دریا» اثر عزیزة الطائی را به عنوان یکی از آثار برجستة عمانی، جهت بررسی مهم‌‌ترین ویژگی‌های ساختاری و زیباشناختی برگزیده است. وی همچنین، به بررسی روش استفادة نویسنده از تکنیک‌های داستان بسیار کوتاه مانند: حذف و پنهان‌کردگی، و بینامتنیت برای فرهنگ‌سازی، و فعال‌سازی دانش پس‌زمینة خواننده با هدف درگیر ساختن وی در فرایند تفسیر و بیان دیدگاه‌های چالش‌برانگیز خود، در زمینه‌های گوناگون تحت‌الشعاع قرار داده‌است. پس از تحلیل داده‌ها این نتیجه به دست آمد که نویسنده، با وجود ویژگی‌های منحصربه‌فرد این سبک ادبی مانند: فشردگی معنایی و حجم بسیار کم داستان‌ها، که در این مجموعه بین دو خط تا نیم صفحه بیشتر نیست، توانسته، به‌خوبی از تکنیک‌های این سبک بهره‌مند شود و در راستای بالا بردن سطح فرهنگی و ادبی خوانندگان، از راه تبادل فرهنگی با ملت‌های جهان، یا از راه فعال‌سازی دانش پیش‌زمینه‌ای خوانندگان؛ و درگیر ساختن آنها در فرایند تفسیر این داستان‌ها با هدف گسترش افق‌های زندگی، به نحو مؤثری عمل کند.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

المصادر
القرآن الکریم
إبراهیم، عبدالله (1990م)، المتخیّل السردی، مقاربات نقدیة فی التناص والرؤی والدلالة، ط 1، بیروت: المرکز الثقافی العربی.
أدادا، محمد (2007م)، الشعری فی الکتابة الروائیة، منشورات مجموعة الباحثین الشباب فی اللغة والآداب، ط ا، مکناس/ المغرب: مطبعة انفوبرانت.
إلیاس، جاسم خلف (2010م)، شعریة القصة القصیرة جداً، ط1، دمشق: دار نینوی.
باختین، میخائیل (1986م)، قضایا الفن الابداعی عند دستوفسکی، ترجمة جمیل نصیف التکریتی، مراجعة حیاة شرارة، ط 1، بغداد: دار الشؤون الثقافیة العامة.
بنیس، محمد (1985م)، ظاهرة الشعرالعربی المعاصر، ط 2، الدار البیضاء، دار التنویر.
الحسین، أحمد جاسم (1997م)، القصة القصیرة جداً، ط ا، دمشق: دار الأوائل.
حمداوی، جمیل، (2011م)، من أجل تقنیة جدیدة لنقد القصة القصیرة جداً (المقاربة المیکروسردیة)، ط 1، وجدة/ المغرب: شرکة مطابع الأنوار المغاربیة.
الربیع، آمنة (2005م)، البنیة السردیة للقصة القصیرة فی سلطنة عمان (1980-2000 م)، ط 1، بیروت: المؤسسة العربیة للدراسات والنشر.
الطائی، عزیزة (2016م)، موج خارج البحر، عمان: دار فضاءات عمان.
عزام، محمد (2001م)، النص الغائب، تجلیات التناص فی الشعر العربی، دمشق: منشورات اتحاد الکتاب العرب.
علوش، سعید (1985م)، معجم المصطلحات الأدبیة المعاصرة (عرض وتقدیم وترجمة)، ط 1، بیروت: دار الکتاب اللبنانی.
مفتاح، محمد (1992م)، تحلیل الخطاب الشعری (استراتیجیة التناص)، ط 3، الدار البیضاء، نشر المرکز الثقافی العربی.
یوسف، آمنة (2015م)، تقنیات السرد فی النظریة والتطبیق، ط 2، بیروت: المؤسسة العربیة للدراسات والنشر.
الجعدیة، جمیلة بنت سالم، (2015م)، «القصة القصیرة جداً فی سلطنة عمان»، مجلة الوطن، عمان.
الحجری، حمید عامر، (2009م)، «جهود نقد القصة القصیرة – الحضور والتأثیر»، مجلة نزوی، عمان.
حمداوی، جمیل (1997م)، «السیمیوطیقا والعنونة»، مجلة عالم الفکر، مجلد 25، عدد3.
المانعی، علی بن سالم، (2010م)، «القصة العمانیة القصیرة – التاریخ والواقع»، ملحق نون، العدد 15، عمان.
مروشیة، محمد، (2011م)، «القصة القصیرة العمانیة المعاصرة (الریادة والتأصیل)»، مجلة دراسات فی اللغة العربیة وآدابها، جامعة سمنان، العدد 5، صص 115 - 138.