زهرا صادقی؛ کبری روشنفکر؛ فرامرز میرزائی؛ خلیل پروینی
چکیده
جهانی شدن فرهنگی از جمله پدیده‌های مهم و تاثیرگذار دوران معاصر است که از دهه 70 ميلادی بر روند رمان‌نویسی در الجزاير تأثیر گذاشت و باعث شد نویسندگان این کشور برای مقابله با هجمه فرهنگی اين پدیده به خاص‌گرایی فرهنگی روی بیاورند. اما نکته قابل تامل در مورد رما‌ن‌های دهه هفتاد این است که نویسندگان الجزایری با وجود اهتمام به ...
بیشتر
جهانی شدن فرهنگی از جمله پدیده‌های مهم و تاثیرگذار دوران معاصر است که از دهه 70 ميلادی بر روند رمان‌نویسی در الجزاير تأثیر گذاشت و باعث شد نویسندگان این کشور برای مقابله با هجمه فرهنگی اين پدیده به خاص‌گرایی فرهنگی روی بیاورند. اما نکته قابل تامل در مورد رما‌ن‌های دهه هفتاد این است که نویسندگان الجزایری با وجود اهتمام به خاص‌گرایی‌فرهنگی، سعی کردند با توجه به تغییرات و مقتضیات زمانه حرکت کنند که این امر منجر به نوعی دوگانگی و تضاد در تعدادی از این آثار شده که رمان "ریح الجنوب" اثر عبد الحمید بن هدوقه را می‌توان نمونه بارز این پدیده به شمار آورد. این جستار با روش توصیفی ـ تحلیلی و با استفاده از نظریه "الگوهای پنهان فرهنگی" عبد الله غذامی، تقابل خاص‌گرایی فرهنگی و جهانی شدن در رمان "ریح الجنوب" اثر عبدالحمید بن هدوقه را مورد مطالعه قرار می‌دهد. نتایج تحقیق بیانگر آن است که رویکرد دوگانه نویسنده به خاص‌گرایی فرهنگی از یک سو و انعطاف پذیری و گشایش فرهنگی و همگام شدن با تغییر و تحولات روز از سوی دیگر، منجر به تقابل یا تعارض الگوهای فرهنگی در رمان "ریح الجنوب" گردیده که این تقابل، بیشتر در موضوعات دین، مکان، شیوه زندگی، آداب و رسوم و هنجارهای اجتماعی نمود یافته و به تبع آن آثار و نتایج منفی چون انزوا، گوشه‌گیری، از خود بیگانگی فرهنگی، پراکندگی و بحران هویت در میان شخصیت‌های رمان به وجود آورده است. این تحقیق همچنین نشان می‌دهد که تقابل الگویی میان خاص‌گرایی فرهنگی و جهانی شدن در رمان "ریح الجنوب" در رابطه با مسئله زن پررنگ نمود یافته که این امر ناشی از نشر مفاهیم و ارزشهای مرتبط به حقوق زنان از سوی جهان‌شدن فرهنگی و مبارزه زن به حاشیه رانده شده در رمان برای احقاق آن و در مقابل، دفاع سرسختانه سلطه مردسالار از مفاهیم و ارزشهای منفی خاص‌گرایی فرهنگی چون تعصب، غیرت، ناموس و آبرو و سلطه‌جویی بوده است.
