نوع المستند : علمی - پژوهشی
المؤلف
استاديار گروه زبان و ادبيات عربي دانشگاه لرستان
المستخلص
ليست فائدة الجناس بأنواعه في النصّ الأدبي مجرّد تحلية لفظية، بل يفيد دلالات ذات وقع کبير على نفسية المخاطب، ويوظّفه المبدع الأدبي عن وعي أو عن لاوعي بغية استمالة مخاطبيه إلى آرائه والحصول على دعمهم وتأييدهم لمواقفه، وکذا يجعل النصّ متماسکاً منسجماً. يُعتبر صفيّ الدين الحليّ أحد أبرز الشعراء الذين استخدموا أنواع المحسّنات اللفظية ولاسيّما الجناس في قصائده في مدح النبي الأعظم (ص) وأهل بيته الکرام (ع)، ورأينا أنّ هذا النوع من التحلية البديعية يحلّ محلّاً فريداً في هذا القسم من شعره، لذا قصدنا في هذه المقالة أن نعالجه بأسلوب وصفي - تحليلي من هذا المنطلق. وقد خلصنا في الختام إلى أنّ التجنيس في هذه القصائد يخدم المعنى من عدّة وجوه، منها: التأکيد على المعنى المقصود، الحصول على ثقة المخاطب واطمئنانه وتصديقه، الوقع الشعوري الإيجابي لدى المخاطب، والدلالة على التناسب أو التماثل أو التغاير أو التضاد، وکذا قد تؤدّي الجناسات إلى إثراء القصائد في أخيلتها وانسجامها في محوريها العمودي والأفقي.
الكلمات الرئيسية
عنوان المقالة [Persian]
بررسى کارکردها و پیام‌هاى معنایى جناس در شعر صفى الدین حلى (بررسى موردى مدایح نبوى (ص) و اهل بیت (ع))
المؤلف [Persian]
- علی اکبر مرادیان قبادی
استادیار گروه زبان و ادبیات عربی دانشگاه لرستان
المستخلص [Persian]
کارکرد جناس و انواع آن در متون ادبى فقط تزیین لفظى نیست، بلکه جناس غالبا مفاهیمى را افاده مى‌‌کند که اثر زیادى در درون مخاطبان برجاى مى‌گذارد و صاحب متن ادبى آن را آگاهانه یا نا آگاهانه به منظور متمایل کردن آنان براى پذیرش آراى خود و دست‌یابى به حمایت و تأیید مواضعش توسط آنها، به کار مى‌برد و البته موجب انسجام متن نیز مى‌شود. صفى الدین حلى یکى از بارزترین شاعرانى است که انواع آرایههاى بدیعى و به خصوص جناس را در مدایح نبى اعظم (ص) و اهل بیت گرامى‌اش (ع) استعمال کرده است و به نظر مى‌رسد که این نوع آرایۀ بدیعى، اهمیت و جایگاه کمنظیرى در این دسته از اشعار او داشته باشد، لذا در مقالۀ پیش رو بر آن شدیم تا با روش توصیفى تحلیلى این دسته از شعرهاى او را از این زاویه بررسى کنیم. در پایان به این نتیجه رسیدیم که آرایۀ جناس در این قصاید از چند جهت در خدمت معنا قرار گرفته است، از جمله: تأکید بر مقصود، کسب اعتماد و پذیرش و تأیید مخاطب، تأثیر درونى مثبت بر مخاطب، دلالت بر تناسب، تشابه، تفاوت یا تضاد، و همچنین گاهى انواع جناس در غنا بخشیدن به صور خیال در قصاید و انسجام آنها در محورهاى عمودى و افقى نقش داشته است.
الكلمات الرئيسية [Persian]
- جناس
- نکته‌هاى معنایى
- صفى الدین حلى
- مدایح نبى اعظم (ص) و اهل بیت (ع)
- انسحام عمودى و افقى
)