نوع المستند : علمی - پژوهشی
المؤلفون
1 استاديار گروه علوم تربيتي، دانشگاه مازندران
2 استادیار گروه زبان و ادبیات عربی دانشگاه مازندران
3 دانشجوي کارشناسي ارشد گروه علوم تربيتي دانشگاه مازندران
المستخلص
پژوهش حاضر با هدف شناسایی نیازهای آموزشی، مهارتی و نگرشی اعضای هیأت‌علمی رشتۀ زبان و ادبیات عربي از دیدگاه دانشجویان مقطع کارشناسی و کارشناسی‌ارشد گرایش ادبیات عربی در دانشگاه‌های دولتی کشور انجام گرفت. روش پژوهش ترکیبی از نوع کیفی- کمی است که در دو مرحله انجام گرفت. در مرحلۀ اول جهت شناسایی مهم‌ترین نیازهای آموزشی، مهارتی و نگرشی اساتید به‌گونه‌ای هدفمند از 25 نفر از متخصصان و اساتید حوزة زبان و ادبیات عربی مصاحبه‌ای نیمه‌ساختاریافته به‌عمل آمد و اطلاعات گردآوری شده با استفاده از روش کدگذاری موضوعی مورد تجزیه و تحلیل قرارگرفته و مؤلفه‌های مربوطه در 6 حیطۀ کلی دسته‌بندی شد. در مرحلۀ دوم جهت اولویت‌بندی هریک از حیطه‌ها از میان 6000 نفر از دانشجویان کارشناسی و کارشناسی‌ارشد گرایش ادبیات عربي در 31 دانشگاه دولتی کشور، ابتدا 10 دانشگاه به‌صورت هدفمند انتخاب و سپس با استفاده از روش نمونه‌گیری طبقه‌ای انتساب متناسب 486 نفر به‌عنوان نمونه انتخاب شدند. نتایج نشان داد که در حوزۀ دانش موردنیاز اساتید، تسلط کافی بر زبان و واژگان عربی، در حوزۀ مهارت‌های موردنیاز، مهارت‌های چهارگانۀ زباني، در حوزۀ شیوۀ تدریس، رعایت اخلاق علمی و دانشگاهی، در حوزۀ مسائل مرتبط با دانشجویان و کلاس، رعایت فاصلۀ لازم استاد و دانشجو جهت حفظ حريم اخلاقي، در حوزۀ محتوای آموزشی، تلاش در جهت انتقال شایستۀ محتوای دروس با دانشجویان و در حوزۀ شیوۀ ارزشیابی، ارزیابی به‌دور از ایجاد ترس و حواشی جانبی و به‌عنوان مهم‌ترین نیازهای آموزشی اساتید محسوب می‌شوند.
الكلمات الرئيسية
عنوان المقالة [Persian]
تحديد الاحتياجات التعليمية والمهارية والرؤيوية لأعضاء هيئة التدريس في فرع اللغة العربية وآدابها من وجهة نظر الطلاب (دراسة حالة: طلاب البکالوريوس والماجستير في اختصاص الأدب العربي بالجامعات الحکومية الإيرانية)
المؤلفون [Persian]
- مصطفي عزيزي شمامي 1
- مهدي شاهرخ 2
- نيلوفر محرمي 3
1 استاديار گروه علوم تربيتي، دانشگاه مازندران
2 استادیار گروه زبان و ادبیات عربی دانشگاه مازندران
3 دانشجوي کارشناسي ارشد گروه علوم تربيتي دانشگاه مازندران
المستخلص [Persian]
هدف هذه الدراسة تحديد الاحتياجات التعليمية والمهارية والرؤيوية لأعضاء هيئة التدريس في مجال اللغة العربية وآدابها وفق آراء طلاب البکالوريوس والماجستير في اختصاص الأدب العربي في الجامعات الحکومية الإيرانية. منهج البحث مزيج من المنهجين النوعي والکمي والذي تمّ إجراؤه على مرحلتين: في المرحلة الأولى أجريت مقابلات شبه منظمة مع 25 من الأساتذة المتخصصين في مجال اللغة العربية وآدابها بشکل مستهدف، من أجل تحديد أهم الاحتياجات التعليمية للأساتذة، ثمّ حُلّلت المعلومات التي جُمعت باستخدام طريقة الترميز الموضوعي، کما صُنفت المؤشرات المرتبطة في 6 مجالات عامة. في المرحلة الثانية من أجل تحديد أولويات کلٍّ من المجالات، اختير 486 طالباً کعينة باستخدام طريقة أخذ العينات من فئة التخصيص النسبي من بين 6000 طالب البکالوريوس وطلاب الماجستير في اختصاص الأدب العربي، کما اختير 10 جامعات من بين 31 جامعة حکومية ايرانية بشکل مستهدف. أظهرت النتائج أنّه من أهم الاحتياجات التعليمية للأساتذة هو إتقان اللغة العربية ومفرداتها في مجال المعرفة المطلوبة؛ وإجادة المهارات اللغوية في مجال المهارات المطلوبة؛ ومراعاة الأخلاقيات العلمية والأکاديمية في مجال طرق التدريس؛ ومراقبة المسافة اللازمة في مجال القضايا المتعلقة بالصف والطلاب حفاظاً على الخصوصية الأخلاقية؛ والسعي وراء النقل الصحيح لمحتوى الدروس للطلاب في مجال المحتوى التعليمي؛ والتقييم العادل البعيد عن المخاوف والهوامش في مجال طرق التقييم. کما لا توجد فروق ذات دلالة إحصائية بين المرحلة الدراسية ووجهات الطلاب حول احتياجات الأساتذة باستثناء مکوّني المحتوى التعليمي وطريقة التقييم.
الكلمات الرئيسية [Persian]
- تقييم الاحتياجات التعليمية
- أعضاء هيئة التدريس
- تحديد أولويات الاحتياجات
- تدريس اللغة العربية وآدابها
)